1. Chuyện gì đang xảy ra?
Hàng triệu tài khoản Reddit và hàng ngàn kênh subreddit khác nhau đã đồng loạt chuyển về trạng thái riêng tư để phản đối quy định thu phí API mới của Reddit. Khi một tài khoản hay một kênh ở trạng thái riêng tư, những người dùng khác sẽ không thể xem các nội dung trên kênh và tài khoản đó.
Trên Reddit, mỗi chủ đề được chia thành những diễn đàn riêng gọi là subreddit, và người xem có thể truy cập vào nhiều diễn đàn. Nhiều subreddit có khối lượng khổng lồ với hàng triệu lượt theo dõi.
Chiến dịch phản đối bắt đầu vào thứ 2 ngày 12/6, và sẽ kéo dài 48 giờ theo kế hoạch ban đầu. Cộng đồng Reddit còn có hẳn một kênh stream riêng trên nền tảng Twitch chỉ để theo dõi số lượng kênh trong trạng thái riêng tư. Theo kênh này, gần 8500 kênh subreddit, trong đó có những kênh với mười triệu tài khoản reddit theo dõi đã “tắt đèn” vào thứ 2.
Tới chiều ngày 15/6, vẫn còn gần 5500 kênh trong trạng thái riêng tư. Nhiều quản trị viên (moderators) đã bày tỏ rằng họ sẽ đóng kênh của mình vĩnh viễn nếu Reddit không có sự thay đổi trong chính sách của mình.
2. Quy định mới của Reddit là gì?
Ông Steve Huffman - giám đốc của Reddit - bày tỏ rằng chính sách mới xuất hiện để ngăn các đơn vị phát triển trí tuệ nhân tạo như OpenAI tận dụng dữ liệu của Reddit. Từ trước tới nay, các bên thứ ba không mất phí truy cập kho dữ liệu của Reddit thông qua cổng API. Vì thế, những công ty trí tuệ nhân tạo có thể lấy thông tin trên Reddit để huấn luyện phần mềm riêng của mình.
Reddit hoàn toàn không được lợi gì từ quá trình khai thác này, và Steve Huffman cho rằng những dữ liệu đầy giá trị của mạng xã hội do công ty ông quản lý không thể cứ “biếu không” như vậy. Vì thế, Reddit đã thông báo sẽ thu phí những bên thứ ba truy cập dữ liệu của mình.
Ông Huffman nói rằng quy định này chỉ nhắm tới các công ty, không áp dụng cho các nhà phát triển các ứng dụng phái sinh cho cộng đồng Reddit, những người dùng thông thường với mục đích phi thương mại, hay những nhà nghiên cứu truy cập dữ liệu với mục đích học thuật.
3. Quy định này ảnh hưởng tới người dùng Reddit thế nào?
Tưởng như chính sách mới chỉ nhắm tới các công ty thu thập dữ liệu, nhưng nhiều quản trị viên (moderators) của các kênh subreddit đã chỉ ra rằng Steve Huffman đã nói dối họ.
Từ trước tới nay, sự vận hành của Reddit phụ thuộc lớn vào những quản trị viên - những người lập ra các subreddit, điều phối cộng đồng của kênh mình, và thực hiện những công việc quản lý kênh khác. Họ không nhận lại bất cứ lợi ích kinh tế nào từ việc này, và đó chính là nét văn hóa cộng đồng của Reddit.
Những quản trị viên này là người duy trì hoạt động của cộng đồng, đảm bảo mọi sinh hoạt trên Reddit diễn ra một cách văn minh, tạo ra những hoạt động chung cho các thành viên trong subreddit cũng như giữa các subreddit khác nhau. Bởi vậy, sự phản đối của những quản trị viên có sức nặng rất lớn, bởi nếu họ ngừng hoạt động, thì toàn bộ cộng đồng cũng tê liệt theo.
Chưa dừng lại ở đó, những quản trị viên này còn đóng góp cho Reddit bằng cách phát triển những ứng dụng phái sinh riêng. Những ứng dụng này cho phép người dùng truy cập thẳng vào kênh subreddit. Một số ứng dụng phái sinh thậm chí còn tiện lợi và nhiều tính năng hơn ứng dụng Reddit do công ty sản xuất.
Ta có thể thấy rằng mô hình hoạt động của Reddit hoàn toàn khác với các mạng xã hội khác như Twitter hay Facebook. Đó cũng chính là thứ đã gắn kết hàng triệu người trên nền tảng forum lớn nhất thế giới này, đồng thời cũng là thứ cho phép người dùng sử dụng nền tảng miễn phí.
Để có thể phát triển những ứng dụng phái sinh, các quản trị viên phải truy cập vào kho dữ liệu của Reddit. Điều này vô tình biến họ thành một bên thứ ba bất đắc dĩ và phải trả một lượng tiền khổng lồ. Một quản trị viên và nhà phát triển phần mềm là Christian Selig - người làm ra một trong những phần mềm phái sinh Reddit phổ biến nhất là Apollo - nói rằng anh sẽ phải trả khoảng 20 triệu USD mỗi năm.
4. Phía Reddit phản hồi thế nào trước làn sóng phản đối?
Reddit dự kiến sẽ lên sàn chứng khoán Mỹ vào cuối năm nay, do đó quyết định thu phí của họ có lẽ để củng cố nguồn tài sản của mình cho sự kiện này. Điều này là có thể hiểu được, nhưng chính thái độ và cách tiếp cận của đại diện Reddit là nguyên nhân lớn khiến cộng đồng tức giận.
Cụ thể, trong một bức thư gửi cho nhân viên, ông Huffman nói rằng sự phản đối này “không để lại hậu quả nghiêm trọng với doanh thu” và “kiểu gì rồi cũng sẽ qua.” Trước đó, ông khiến nhiều người bất bình khi trả lời mục “Ask Me Anything,” trong đó ông cố gắng bảo vệ chính sách của công ty và cho thấy rằng công ty đang cố gắng đặt lợi nhuận làm ưu tiên trong khoảng thời gian này.
Một số quản trị viên nói rằng họ đã cố gắng để liên lạc với Reddit và ông Huffman nhiều lần để trao đổi về chính sách mới, nhưng không ai đoái hoài tới họ. Những tranh cãi giữa Steve Huffman và Christian Selig xung quanh việc này đã mang tới những hệ quả xấu, khiến cho nhiều kênh đưa ra quyết định đóng vĩnh viễn thay vì chỉ 48 giờ như kế hoạch ban đầu.
5. Thời đại mạng xã hội miễn phí đang kết thúc?
Reddit không phải là đơn vị đầu tiên tiến hành thu phí API với bên thứ ba. Trước đó, Elon Musk cũng đưa ra chính sách tương tự đối với Twitter, gây ra hiệu ứng tiêu cực tương tự. Bên cạnh việc thu phí API, các mạng xã hội cũng đẩy mạnh những gói có trả phí, đơn cử như Twitter Blue hay Twitter for Business, Meta Verified, các gói của YouTube, Discord, hay Snap.
Một trong những nguyên nhân của việc này là sự thoái trào của ngành công nghiệp quảng cáo. Nói một cách đơn giản, các mạng xã hội không còn thu được nhiều lợi nhuận từ quảng cáo như trước - đây cũng chính là một lý do lớn đẩy trang tin VICE vào cảnh phá sản.
Bên cạnh đó, những thứ mà các mạng xã hội vẫn thường dựa vào để kiếm lời như dữ liệu người dùng nay không còn hoạt động hiệu quả do các chính sách bảo vệ người dùng. Nói cách khác, mô hình mạng xã hội truyền thống đang dần thất thế, gây ảnh hưởng tới lợi nhuận của các công ty chủ quản.