Road To Oscars là series theo bước những tác phẩm sáng giá cho giải Oscar lần thứ 93 sắp tới.
Pha trộn cả một mớ hỗn độn bao gồm hài đen (black comedy), hình sự báo thù và bài học riết róng về nữ quyền, Promising Young Woman (Người phụ nữ trẻ hứa hẹn) là bộ phim vừa đậm tính giải trí, nhưng đồng thời còn là một tác phẩm mang đến những cái nhìn mới mẻ và nhức nhối về phong trào #Metoo ầm ĩ vừa qua.
Xuất hiện lần đầu tiên tại LHP Sundance vào đầu năm 2020, Promising Young Woman lập tức tạo được một hiệu ứng truyền thông sôi nổi vì sự mới mẻ và táo bạo trong chủ đề nữ quyền của nó. Bộ phim đầu tay của nữ biên kịch, đạo diễn người Anh, vốn xuất thân là một diễn viên – Emerald Fennell - sau đó đã đi một chuyến hành trình xa hơn mọi kỳ vọng: giành được tới 132 đề cử và chiến thắng 62 giải thưởng, tính đến nay; trong đó có 4 đề cử Quả cầu vàng (Phim, Đạo diễn, Kịch bản, Nữ diễn viên chính) và sắp tới là đề cử Oscar (công bố vào ngày 15/3 tới).
Ngôi sao sáng giá nhất của bộ phim, người gần như “cân” hết cả tác phẩm gay cấn này, không ai khác ngoài Carey Mulligan trong vai Cassandra, cô gái đi săn những tên yêu râu xanh đội những bộ lốt tử tế.
Màn báo thù hoang dại
Cassandra, hay quen thuộc hơn với tên gọi Cassie (Mulligan), xấp xỉ 30, vốn một nữ sinh viên y khoa triển vọng nhưng bỏ học giữa chừng vì một cú sang chấn tâm lý trong quá khứ. Cô sống chung nhà với bố mẹ, nhưng xa cách; làm phục vụ tại một quán cà phê với sự chán chường không thèm che giấu.
Dường như cô không có tham vọng thay đổi nghề nghiệp, không khao khát có một mối tình lãng mạn như bao cô gái khác. Cô bất cần với tất cả mọi thứ mà một cô gái ở lứa tuổi cô đều mơ ước. Cassie chỉ có một mục tiêu duy nhất, hay nói đúng hơn là một trách nhiệm mà cô tự đặt ra cho chính mình: săn mồi!
Cứ đến cuối tuần, cô ăn mặc gợi cảm và trang điểm đậm như những cô gái ăn chơi hư hỏng, đến một quán bar hay club nào đó và vờ như uống say bí tỉ, thực hiện những hành động khêu gợi đàn ông trong vô thức hoặc bất cẩn. Ngay sau đó, sẽ luôn có một chàng trai “tử tế” đến hỏi thăm rồi ngỏ ý đưa cô về nhà...
Những chàng “tử tế”, tưởng rằng nạn nhân đang say xỉn không biết gì, sẽ bắt đầu thực hiện những hành vi sàm sỡ hoặc lợi dụng. Và chính trong cái giây phút ấy, Cassie cất giọng hỏi anh ta đang làm gì thế? Gã trai, đang trong men say của kẻ săn mồi, giật bắn người trước giọng nói tỉnh rụi của cô gái. Phút chốc, anh ta nhận ra mình mới là con mồi!
Thì ra, đấy chỉ là một màn “kiểm tra nhân phẩm” của Cassie với các gã đàn ông nhìn vẻ ngoài có vẻ đàng hoàng tử tế ở các quán bar. Cô giả vờ say để đưa bọn họ vào tròng, rồi sau đó mới lần lượt lột mặt nạ từng kẻ một và dạy cho bọn họ một bài học về sự tử tế.
Trong cảnh tiếp theo, Cassie bước chân trần, một tay cầm giày, một tay cầm cái ‘hot dog’ vừa đi vừa ăn trên nền nhạc của ca khúc It’s Raining Men vui nhộn. Một vệt đỏ chảy ra trên cánh tay cô, nhem nhuốc, không biết là máu hay tương cà. Hình ảnh đó của Cassie, lạ lùng thay, vừa giống kẻ đang ca khúc khải hoàn trở về, lại vừa như một kẻ vừa phải sống lại những giây phút đau đớn của đời mình.
Trong cuốn sổ tay ở nhà, cô gạch những dấu tích màu đỏ, đen và xanh như vừa hoàn thành một thử thách, một công việc “to-do” nào đó. Và rồi sau đó, cô tiếp tục cuộc tuần tra đêm của mình, trong một nỗ lực rất khó giải thích và đôi khi điên rồ, với một ánh mắt đau đớn, hoang dại như có gì đã chết ở bên trong.
Kịch bản nhiều lớp lang nhưng được xử lý chặt chẽ của Fennell, màn diễn xuất đột phá của Calligan cùng những tông màu mạnh nổi bật, đậm chất nữ tính, những ca khúc nhạc pop thịnh hành sôi động… tất cả hòa quyện vào nhau làm nên một bộ phim nữ quyền kỳ quái, phi lý nhưng đồng thời cũng cực kỳ hợp lý khi cảnh kết khép lại.
Bởi đó là một cuộc hành trình báo thù trong vô vọng.
Có những vết thương khó lành từ quá khứ
Khi đã dẫn dắt khán giả đi khoảng 1/3 thời lượng với những hành vi điên rồ và liều lĩnh với một mục đích có vẻ mơ hồ của nhân vật nữ chính, chúng ta mới biết được rằng, cuộc hành trình đi săn và tự đưa mình làm “mồi nhử” của Cassie liên quan mật thiết đến số phận của Nina, một cô bạn gái thân nhau từ thuở ấu thơ và cùng học trường y. Thế nhưng, số phận đau đớn của Nina – một “cô gái trẻ đầy hứa hẹn” kết thúc trong một thảm kịch tình dục – đồng thời cũng phá hủy cuộc đời của Cassie.
Biến cố đầy sang chấn này đã biến Cassie trở thành một con người khác. Và khi mà những tên thủ phạm liên quan đến cái chết của Nina vẫn sống nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật nhờ sự can thiệp và bảo vệ tội phạm có hệ thống nhờ đặc quyền của chúng – Cassie không còn cách nào khác, tự mình thay trời hành đạo và bước vào chuyến hành trình báo thù hoang dại: phá vỡ hệ thống và trừng trị từng kẻ một.
Nữ biên kịch và đạo diễn Fennell mang đến cho chúng ta một cái nhìn mới mẻ về phong trào #metoo bằng cách xây dựng chân dung những kẻ tấn công, lạm dụng tình dục có thể là ai trong xã hội này. Một gã đàn ông thư sinh có vẻ ngoài tử tế, một anh chàng luật sư có sự nghiệp vẻ vang, một gã trai hiền lành sống chung với bố mẹ, nói năng lịch thiệp…
Nhưng chính bọn họ, trong phút chốc, khi cơ hội đến lại có thể trở thành những “predator”, những kẻ săn mồi khi có quyền lực và cơ hội trong tay. Tiếp tay cho chúng còn có cả một hệ thống đứng đằng sau bao che và lách tội. Chỉ có những nạn nhân của chúng mới sống trong sự tủi nhục và không được ai lắng nghe.
Thậm chí, ngay cả những người phụ nữ, những người bạn học cũng im lặng và tiếp tay cho cái ác lộng hành. Là họ, hay chính sự vô cảm có hệ thống mới tiếp tay cho cái ác?
Chính vì vậy mà cuộc hành trình giành lại quyền lực, lần lượt vạch mặt từng kẻ một trong đám đàn ông đồi bại đó là một cuộc phiêu lưu đơn độc và đầy hiểm nguy của Cassie.
Đến giữa bộ phim, sự xuất hiện của Ryan, một gã trai có vẻ thật sự tử tế và quan tâm đến Cassie khiến ta cảm giác câu chuyện phim sẽ chuyển sang hướng lãng mạn và Cassie đã tìm lại niềm tin vào đàn ông, tìm được lối thoát khỏi cuộc báo thù hoang dại và đầy hiểm nguy.
Nhưng một lần nữa, khi Cassie tìm ra sự thật về quá khứ của Ryan, mọi thứ sụp đổ và chuyến đi săn còn trở nên tàn bạo hơn trước.
Hãy để nữ quyền lên tiếng
Trong một cuộc đối thoại giữa Cassie và Al Monroe - gã bạn học từng hiếp dâm Nina và vẫn sống nhởn nhơ - khi bị cô đẩy vào chân tường để buộc phải thú tội, hắn ta còn nói rằng: “Cơn ác mộng tồi tệ nhất của bất kỳ gã đàn ông nào là khi bị buộc tội vì những điều như thế.”
Cassie hỏi lại: “Thế anh có đoán được cơn ác mộng tồi tệ nhất của phụ nữ là gì không?”
Đó cũng là câu hỏi là nữ biên kịch, đạo diễn Fennell đặt ra cho bộ phim đầy thách thức của mình.
Cơn ác mộng tồi tệ nhất của những người phụ nữ trong các vụ tố cáo lạm dụng tình dục là hầu như không ai tin họ cả, hoặc cho rằng họ chỉ muốn làm to chuyện, hoặc thậm chí là họ là những kẻ đồng lõa trong các vụ hãm hiếp đó.
Trong chuyến hành trình báo thù của Cassie, đạo diễn đã dẫn dắt người xem đến với những cuộc báo thù mà ở đó, không chỉ có những tên yêu râu xanh đội lốt kẻ tử tế, mà còn là một vị nữ hiệu trưởng bàng quan thế sự muốn vụ án mạng “chìm xuồng” vì cho rằng thiếu bằng chứng, một cô bạn học giả vờ như không có chuyện gì xảy ra, một tay luật sư đã bị gia đình bị cáo mua chuộc…
Cơn ác mộng lớn nhất của người phụ nữ là bị cả một xã hội quay lưng lại trước nỗi đau của cô.
Giống như kịch bản của series phim hình sự tội phạm Killing Eve mà Emerald Fennell từng chấp bút rất thành công, việc đào sâu vào tâm lý tội phạm, những ẩn ức đen tối và khó đoán khiến các nhân vật của cô ít khi rơi vào một chiều và cũng tránh được mọi vết xe đổ dễ dãi của công thức hay cái kết “happy ending”.
Cô cũng ít khi đem đến một thông điệp thỏa mãn số đông mà để cái kết đôi khi đầy cực đoan tự lên tiếng.
Trên thực tế, sau một cuộc báo thù đầy hoang dại nhưng đôi lúc mơ hồ và lạc lối, đoạn kết của Promising Young Woman mới là một cú đánh mạnh khiến ta choàng tỉnh ngộ. Cú sốc ở đoạn kết khiến tất cả đều bùng cháy dữ dội.
Và trong ngọn lửa thiêu đốt tất cả những tàn dư của nó, kẻ báo thù cũng không đường lùi nữa rồi. Hay có lẽ, cô cũng tự cho rằng mình là một phần của hệ thống đó nên không đáng được cứu rỗi?
Hoặc cũng có thể, Cassie đã “chết” ngay từ khi cuộc báo thù bắt đầu, với một vết thương từ quá khứ mà cô không bao giờ chữa lành.
Thông tin mới cập nhật: Chúc mừng Carey Mulligan vừa thắng giải Diễn viên Xuất sắc của Critic Choice Awards lần thứ 26 cho vai diễn phim Promising Young Woman!