1. Em bé Nirvana kiện gì?
Spencer Elden hay còn được biết tới với cái tên “em bé Nirvana" vừa qua đã quyết định kiện nhóm nhạc này vì bìa album Nevermind của Nirvana. Cụ thể hơn, tấm bìa là hình ảnh của Spencer lúc 4 tháng tuổi, khỏa thân dưới bể bơi và đuổi theo đồng tiền USD trên móc câu.
Bố mẹ của Elden đã được trả 200 USD cho tấm hình này. Được biết bố mẹ anh là bạn của Kirk Weddle, nhiếp ảnh gia của tấm hình.
2. Lý lẽ của Elden là gì?
Theo như Elden, bìa album này đã "bóc lột tình dục trẻ em vì mục đích thương mại". Luật sư của anh này còn nhấn mạnh rằng bức ảnh làm em bé trông như một người hành nghề mại dâm khi chạm đến ranh giới phản cảm với sự xuất hiện của tờ USD. Elden cũng dùng lý do bố mẹ anh chưa đồng ý thỏa thuận về việc sử dụng hình ảnh và yêu cầu bồi thường 150.000 USD.
Những bị cáo phải bồi thường cho anh lên tới 15 thành viên, bao gồm: Dave Grohl và Krist Novoselic (thành viên của Nirvana); Courtney Love (vợ và người quản lý tài sản của Kurt Cobain) cùng với tất cả những người liên quan tới việc thu âm và phát hành album trong vòng ba thập kỷ qua. Và tất nhiên, chưa ai muốn đáp lại yêu cầu bồi thường này.
3. Tại sao cư dân mạng nghĩ Elden đang “ăn vạ"?
Album Nevermind đã trở thành một tượng đài huyền thoại trong lòng thế hệ X cùng những fan của dòng nhạc Grunge. Bản thân Elden cũng là một hình ảnh biểu tượng gắn với tượng đài đó. Trong suốt quá trình trưởng thành của anh, Elden luôn tự hào với việc này khi liên tục cover lại album này xuyên suốt nhiều năm.
Elden cũng đã từng chia sẻ rằng mình đã kiếm được tiền nhờ các mối quan hệ với Nirvana, xây dựng được các mối quan hệ. Trong một cuộc phỏng vấn với GQ, Elden nói anh đã thay đổi quan điểm của mình khi Dave Grohl và quản lý của Nirvana đã từ chối tham gia vào triển lãm nghệ thuật của anh. Và sau đó chúng ta có vụ kiện.
4. Nirvana có từng tính tới nước đi này của Elden?
Thực ra trước khi ra mắt album, Kurt Cobain và đội ngũ sản xuất đã suy nghĩ về chuyện che cơ quan sinh dục của em bé để không phải gặp vấn đề về kiểm duyệt. Kurt Cobain cũng đã nhiều lần nhắc tới trong các buổi phỏng vấn rằng họ đã định dùng một sticker để che lại vị trí nhạy cảm, thay vì xóa luôn phần đó đi.
Tuy nhiên, album Nevermind bản full không che ra mắt và sớm thành công với những hit như Come As You Are, Smells Like Teen Spirit,... và chẳng một ai, ngoài Elden, ý kiến về tính khiêu dâm của bìa album này.
5. Thế nào là một vụ án khiêu dâm trẻ em?
Theo như Mary Graw Leary, giáo sư tại Trường Luật Columbus thuộc Đại học Công giáo Hoa Kỳ, cho biết hình ảnh khỏa thân của trẻ em không nhất thiết được gọi là nội dung khiêu dâm. Vậy nên, đây không phải là một vụ án khiêu dâm trẻ em thường thấy.
Tòa án sẽ dựa trên nhiều tiêu chí để đưa ra quyết định liệu đây có phải là văn hóa phẩm khiêu dâm trẻ em hay không. Các yếu tố dùng để đánh giá mức độ nghiêm trọng của tấm hình bao gồm:
- Nội dung của bức hình có yếu tố cưỡng ép, bạo lực hay miêu tả chi tiết;
- Bộ phận sinh dục có phải là tâm điểm của bức hình;
- Mục đích của bức hình có liên quan tới bạo hành hành và bắt buộc trẻ em hay không;
- Bức hình có khiến người xem liên tưởng đến hành động tình dục hay khơi gợi xúc cảm tình dục.
6. Đã có vụ kiện nào tương tự chưa?
Trong lịch sử, không ít lần những bìa album nhạc vướng phải những lùm xùm khi sử dụng hình ảnh khỏa thân của em bé hay trẻ vị thành niên. Một trong số đó là album Virgin Killer (SCORPIONS), Blind Faith (Blind Faith) và Balance (Van Halen). Led Zeppelin cũng đã từng có một bìa album bị cấm trên Facebook khi nó có xuất hiện những hình ảnh khỏa thân của em bé. Tuy nhiên sau đó Facebook cũng đã gỡ bỏ lệnh cấm này.
Nữ diễn viên Brooke Shields đã từng khởi kiện vì một bức ảnh cô “đồng thuận" chụp lúc 10 tuổi trên tờ PlayBoy. Tòa án Mỹ vẫn cho rằng đây không phải làm “một tác phẩm khiêu dâm" và chỉ có những người có “đầu óc đen tối" mới nghĩ vậy. Tuy nhiên bức hình này cho tới tận bây giờ, vẫn gây nhiều tranh cãi.
Nhiếp ảnh gia Nan Goldin cũng đã vướng phải nhiều tranh cãi với bức ảnh chụp 2 bé gái đang chơi đùa và vùng nhạy cảm của một trong 2 bé xuất hiện trong bức ảnh. Cảnh sát đã điều tra các tình huống xung quanh việc sản xuất và sở hữu hình ảnh. Vụ án đã bị hủy bỏ vì không có đủ bằng chứng để biện minh cho các thủ tục tố tụng. Có thể thấy, các vụ án liên quan tới hình khỏa thân trẻ em trong nghệ thuật luôn rất khó giải quyết!
7. Tại sao tranh ảnh nghệ thuật khỏa thân có trẻ em luôn gây tranh cãi?
Trong hội họa cổ điển, khỏa thân (nude) được xem như loại trang phục (costume) được khoác lên người của vật chủ. Nhà phê bình nghệ thuật John Berge (Những cách thấy, bản dịch của Nguyễn Như Huy) khi nhắc tới khỏa thân đã nói rằng:
“Sự trần truồng (nakedness) luôn là cho bản thân mình.
Khỏa thân (nude) là trần truồng trong mắt người khác, và do đó, không còn cho chính mình được nữa.”
Cái nhìn của người xem luôn sản sinh ra nhiều sự suy diễn khác nhau và nhiều khi đi ngược lại với nội dung của bức tranh gốc. Nếu những đứa trẻ chỉ đơn giản là đang không có quần áo và tự chơi đùa với sự ngây thơ của chúng, thì việc lưu giữ khoảnh khắc trong những tấm ảnh nghệ thuật rõ ràng không có gì sai. Chỉ có cách nhìn và sự suy diễn mới thay đổi bản chất của tấm hình. Tình dục hóa chỉ xảy ra khi ánh nhìn của người xem không coi đó là một con người mà nhìn chủ thể như một vật vô tri.
Nhiếp ảnh gia Sally Mann nổi tiếng với những bức tranh khỏa thân của những đứa con của mình. Và mặc cho những đứa trẻ của gia đình luôn tự hào khi mình là một phần của thể giới nghệ thuật, cảnh sát, báo giới và truyền thông luôn tấn công và giải nghĩa những bức tranh này theo nhiều cách khác nhau. Trong một cuộc phỏng vấn, Sally Man nói rằng: “Bà ước gì thế giới này nhìn những đứa con và cả tác phẩm của bà như cách bà nhìn chúng."
