Nhà thiết kế Xuân Thu Nguyễn là cái tên khá lạ lẫm và có lẽ cũng là trường hợp cá biệt nhất trong danh sách 7 nhà thiết kế thời trang danh tiếng của Việt Nam của chúng tôi, bởi chỉ mình cô là hiện đang sinh sống và làm việc tại Paris, Pháp. Thêm vào đó, Xuân Thu Nguyễn cũng là nhà thiết kế thời trang gốc Việt đầu tiên được Liên đoàn Haute Couture Pháp mời tham gia Tuần lễ thời trang Haute Couture với tư cách thành viên khách mời.
Kể từ sau lần đầu tiên được chiêm ngưỡng tận mắt bộ sưu tập của nhà thiết kế Xuân Thu Nguyễn tại Tuần lễ thời trang quốc tế Việt Nam Xuân – Hè 2017, mãi đến hôm nay chúng tôi mới có cơ hội được trò chuyện cùng nhà thiết kế người Hà Lan gốc Việt về chặng đường đến với làng thời trang Haute Couture thế giới. Dù chỉ là những lá thư ngắn ngủi qua lại, chúng tôi vẫn có thể cảm nhận được cô là người khá kiệm lời, tuy nhiên có thể dễ nhận ra đó là vì cô khiêm tốn, rụt rè và lịch thiệp, đúng như nhà thiết kế tự nhận: “Thiết kế mới chính là ngôn ngữ giao tiếp của tôi!”
Xuân Thu Nguyễn
Xuân Thu Nguyễn sinh ra tại Việt Nam. Lớn lên một chút, cô theo gia đình sang Hà Lan định cư. Tại đây, bố mẹ cô mở một xưởng may truyền thống, cứ thế tuổi thơ của Xuân Thu Nguyễn gắn liền với kim chỉ và vải vóc. Bước vào giai đoạn trưởng thành, giữa những lăn tăn theo đuổi nghề cắm hoa hay viết lách, sau cùng, cô vẫn chọn con đường trở thành một nhà thiết kế chuyên nghiệp.
Năm 1999, Xuân Thu Nguyễn tốt nghiệp học viện Charles Montaigne tại Amsterdam. Một vài năm sau đó, khi thiết kế của cô dần dần chinh phục các không gian triển lãm ở những kinh đô thời trang lớn như Paris, New York, và Milan, Xuân Thu Nguyễn bắt đầu thành lập thương hiệu thời trang mang tên mình tại Hà Lan. “Đi qua nhiều nơi, tôi nghĩ mình được truyền cảm hứng rất nhiều từ những người đã từng có dịp gặp qua. Nhưng với tôi, Paris – “cái nôi” của Haute Couture, mãi mãi là kinh đô thời trang có sức quyến rũ nhất,” nhà thiết kế giải thích vì sao cô quyết định chuyển đến sinh sống và làm việc tại Paris vào năm 2004. Những ngày đầu, XUAN Paris là thương hiệu được biết đến với những trang phục mang tính ứng dụng cao – một bàn đạp vững chắc để cô tiến xa hơn với niềm đam mê của mình – thiết kế trang phục Haute Couture.
“Lớn lên trong một gia đình có truyền thống may mặc, tôi luôn quý trọng sự tỉ mẩn của quá trình may đo thủ công. Không như những thiết kế sản xuất hàng loạt, mỗi thiết kế Haute Couture mang cả tâm hồn của người thiết kế,” Xuân Thu Nguyễn cho biết. Cô nhớ rằng từng có lúc bố mẹ cô không ủng hộ quyết định này. Bởi theo họ, việc thiết kế những bộ trang phục tốn nhiều công sức lẫn thời gian đúng chuẩn Haute Couture không thể nào mang lại thu nhập bền vững cho cô được. “Dù là Haute Couture hay thời trang ứng dụng, thì từng bộ trang phục đều do chính tôi thiết kế và được làm thủ công một cách tỉ mỉ. Chỉ là cách mọi người cắt nghĩa khác nhau mà thôi.”
Thế rồi có bao nhiêu tiền cô đều đầu tư cho những thiết kế của mình, mua vải, mua phụ liệu. Kể cả những lúc trong túi chỉ còn đúng 5 Euro thì cô cũng tìm cách xoay sở để có thể cho ra những thiết kế mới. Năm 2008, Xuân Thu Nguyễn trình làng bộ sưu tập Haute Couture đầu tiên của mình.
Cuộc đối thoại giữa nghệ thuật, trang phục và vải vóc
Nói về nguồn gốc ý tưởng cho những bộ sưu tập, theo Xuân Thu Nguyễn, “vốn dĩ cuộc sống đã là một nguồn cảm hứng bất tận. Đôi lúc, cảm hứng với tôi đơn giản chỉ là một màu sắc, có lúc lại là một thứ cảm giác mà tôi không tài nào cắt nghĩa hay diễn tả bằng lời được. Nên thiết kế là cách duy nhất để tôi giải phóng nguồn năng lượng bên trong mình. Có thể nói, tôi thiết kế dựa theo trực giác và những trải nghiệm của mình. Như một quyển nhật ký bằng hình, người khác nhìn vào có thể hiểu được, có thể không, nhưng bằng cách nào đó họ vẫn có thể đồng cảm.”
“Lớn lên tại Hà Lan, phong cách thiết kế của tôi mang đậm lối tư duy và xu hướng nghệ thuật của con người nơi này, đặc biệt là những công trình kiến trúc,” cô cho hay. Đặc biệt, kiến trúc Hà Lan thường là chú trọng vào phần trang trí để làm nổi bật những không gian tối giản. Phong cách của Xuân Thu Nguyễn cũng vậy: phom dáng tinh giản, cắt cúp dứt khoát nhưng trên thực tế là được tạo ra bằng kỹ thuật dựng rập vô cùng độc đáo. “Mỗi thiết kế của tôi luôn chứa đựng các chi tiết phức tạp mà nếu không nói, chắc bạn cũng không để ý đâu,” cô nói.
“Còn nữa, Việt Nam chiếm một vị trí rất đặc biệt trong tim tôi. Qua những sáng tạo của mình, tôi hy vọng bạn cũng nhìn thấy được điều đó.” – Đó là nhà thiết kế đang cắt nghĩa vì sao những chất liệu như lụa và organza tơ tằm luôn chiếm thế chủ đạo trong các bộ sưu tập của mình.
Để những thiết kế tinh giản của mình có hồn, Xuân Thu Nguyễn vô cùng chú trọng vào các chi tiết trang trí, đính kết. Trong bộ sưu tập chào sân Tuần lễ thời trang Haute Couture Xuân – Hè 2017 với tư cách là thành viên khách mời của Liên đoàn Haute Couture Pháp, cô gây ấn tượng với việc sử dụng ruffle (bèo nhún) để tạo phom dáng và tạo độ xòe cho thiết kế. Đối với Xuân Thu Nguyễn, “chơi với ruffle rất khó, sẽ mất khá nhiều thời gian để có thể tạo được phom dáng mong muốn với độ dày mỏng khác nhau của từng loại ruffle – một thú tiêu khiển của những kẻ cầu toàn.”
Vốn là người yêu hoa, đến mùa Thu – Đông 2017, Xuân Thu Nguyễn lại truyền tải sự đối lập trong nội tâm của mình qua các chi tiết đính kết hoa bất đối xứng trên vai áo, hoặc trải dài dọc theo một bên thân áo. Khi được yêu cầu chọn ra chỉ một thiết kế để đại diện cho phong cách của mình, cô từ chối khéo: “Thật sự thì tôi cũng không tài nào chọn được đâu. Vì chỉ khi các thiết kế được kết hợp lại với nhau, cả câu chuyện mới được truyền tải trọn vẹn.”
Và rồi với phong cách đậm chất thơ của mình, Xuân Thu Nguyễn đã 3 lần liên tiếp chinh phục được sự kỹ tính của Liên đoàn Haute Couture Paris. Cô chia sẻ, cứ mỗi mùa, Liên đoàn Haute Couture Pháp sẽ cử người đến để đánh giá thương hiệu và bộ sưu tập. Để được trình diễn, một thương hiệu phải có xưởng may đặt tại Paris, mỗi xưởng gồm ít nhất 20 nhân công và mỗi bộ sưu tập gồm ít nhất 35 mẫu thiết kế dành cho ban ngày và ban đêm, được thực hiện hoàn toàn bằng phương pháp thủ công. “Niềm vinh dự và tự hào vì được là nhà thiết kế gốc Việt đầu tiên trình diễn ở Tuần lễ thời trang Haute Couture vẫn còn đọng lại trong tôi đến tận ngày hôm nay,” Xuân Thu Nguyễn chia sẻ.
Xuân và quê hương
Mặc dù đã có thâm niên làm việc ở nước ngoài lâu như vậy, nhưng khi mang bộ sưu tập của mình về trình diễn tại quê nhà lần đầu năm 2017, Xuân Thu Nguyễn nhớ lại: “Có một chút sợ sệt xen lẫn với sự hứng khởi. Sợ là vì không biết người xem Việt Nam có hiểu ý nghĩa câu chuyện mình muốn truyền tải không.” Nhưng làm sao mà người ta không động lòng trước những nàng thơ nước Pháp được?
Cũng trong dịp này, cô có cơ hội được tiếp xúc với những nhà thiết kế trong nước nhiều hơn. Trong đó, Xuân Thu Nguyễn nói rằng cô đặc biệt ấn tượng với bộ sưu tập của nhà thiết kế Nguyễn Công Trí và Devon Nguyễn – người đã thiết kế ra chiếc đầm trắng với họa tiết 3D siêu thực mà theo cô miêu tả là “như một chiếc máy bay giấy giữa một chiều hè êm ả.”
Cuối cùng, khi chúng tôi hỏi cô có nhớ quê không, nhà thiết kế đã khép lại thế này: “Lần này về, Việt Nam thay đổi nhiều và nhanh quá, khác xa với những kỷ niệm của tôi. Nhưng tôi hiểu, những thay đổi này là cần thiết cho người Việt mình. Tôi đã lớn lên ở Hà Lan, rồi sinh sống và làm việc tại Paris, nhưng dù có đi đâu đi chăng nữa, Việt Nam vẫn là nơi tôi đã sinh ra và sẽ mãi luôn nằm trong trái tim tôi.”
Xem thêm:
[Bài viết] Quang Minh: “Headless là để thoả mãn trí tưởng tượng của tôi!”
[Bài viết] Thời trang bền vững tại Việt Nam: Những tiềm năng cần phát triển