Tân Hoàng Minh, FLC... đang là những cái tên được nhắc đến và tìm kiếm nhiều nhất trên báo chí và truyền thông gần đây.
Cụ thể, ngay trong tối 5-4, cơ quan điều tra đã thực hiện khám xét trụ sở Tập đoàn Tân Hoàng Minh để phục vụ điều tra vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Trước đó một tuần, chủ tịch FLC Trịnh Văn Quyết cũng đã bị tạm giam, để điều tra hành vi thao túng giá chứng khoán và bán chui 74,8 triệu cổ phiếu FLC.
Điểm chung của những vụ án lớn này đều xảy ra trong các tập đoàn, doanh nghiệp có tiếng trên thị trường về bất động sản, đầu tư kinh doanh. Vậy, có những thuật ngữ nào để chúng ta có thể hiểu thêm về các mánh khóe và hình thức gian lận trong kinh doanh trên thị trường hiện nay?
1. Market manipulation
Market manipulation hay còn được biết đến là thao túng thị trường, lũng loạn thị trường. Đây là những hành vi làm tăng, giảm giá chứng khoán hoặc gây ảnh hưởng đến thị trường nhằm đạt được mục tiêu có lợi cho riêng mình. Hầu hết, các hành vi thao túng thị trường đều bất hợp pháp.
Pháp luật Việt Nam quy định thao túng giá chứng khoán là một trong các hành vi bị cấm, trong hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán. Gần đây, một số hành vi thao túng thị trường chứng khoán đã bị đưa ra pháp luật và lên án. Có thể kể đến một số thủ thuật phổ biến như:
- Kết hợp với nhau cùng liên tục mua, hoặc bán một loại chứng khoán, gây nên sự khan hiếm hay thừa thãi một cách giả tạo. Từ đó, dẫn đến giá chứng khoán gia tăng hoặc giảm sút một cách đột ngột.
- Chèn ép, cá lớn nuốt cá bé. Các thương gia lớn thường đẩy giá lên hoặc dìm giá xuống để thu lợi, gây nên những thiệt hại cho những người có số lượng chứng khoán ít ỏi (nhà đầu tư nhỏ lẻ), vì trên thị trường chứng khoán giá cả hoàn toàn do cung cầu quyết định.
- Lan truyền tin đồn không chính xác hay thông tin lệch lạc về hiện trạng và triển vọng của một đơn vị kinh tế.
Các vụ việc thao túng thị trường chứng khoán, lan truyền thông tin sai sự thật sẽ gây ảnh hưởng lớn đến niềm tin, lợi ích của nhà đầu tư, tính bền vững, công khai, minh bạch của thị trường chứng khoán Việt Nam.
2. Bonds
Trái phiếu (hay còn được gọi là bonds), là loại chứng khoán xác nhận nghĩa vụ nợ của doanh nghiệp hoặc chính phủ với người nắm giữ.
Trong số các loại chứng khoán, trái phiếu là loại xác nhận nghĩa vụ nợ của đơn vị phát hành (doanh nghiệp hoặc chính phủ), người nắm giữ trái phiếu (người cho vay), với một khoản tiền trong một thời gian xác định.
Đơn vị phát hành trái phiếu phải trả lợi tức cho người sở hữu trái phiếu và hoàn trả khoản tiền vay khi trái phiếu đáo hạn.
Ngày 4/4, Ủy ban chứng khoán Nhà nước đã ra quyết định hủy bỏ 9 đợt chào bán trái phiếu với giá trị trên 10.000 tỷ đồng của 3 công ty thuộc Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Khách sạn Tân Hoàng Minh (Tập đoàn Tân Hoàng Minh).
Lý do hủy là vì có hành vi công bố thông tin sai sự thật, che giấu thông tin trong hoạt động phát hành trái phiếu riêng lẻ.
Thực tế, đây không phải lần đầu tiên cơ quan quản lý xử lý vi phạm về việc phát hành trái phiếu sai quy định, không công bố thông tin, công bố thông tin sai sự thật và che giấu thông tin.
Từ đó, các nhà đầu tư cần thận trọng trước những lời quảng cáo “đường mật” của các doanh nghiệp trên phương tiện truyền thông.
3. Oligarchy
Oligarchy là hệ thống cai trị nơi quyền lực được chia cho một số ít người. Từ này có nguồn gốc từ một từ Hy Lạp, nghĩa là "một số ít để cai trị hoặc chỉ huy."
Ở đây, đảng cầm quyền này không được lựa chọn bởi công chúng mà nó có thể được thừa kế hoặc có được bởi mọi người vì sự giàu có, học vấn hoặc sức mạnh quân sự,...
Khái niệm này ở nước ta phổ biến từ sau năm 1986, sau khi nền kinh tế thị trường lên ngôi ở Việt Nam. Tăng trưởng kinh tế ấn tượng trong hơn 3 thập kỷ qua đã giúp giảm mạnh tỷ lệ hộ nghèo trên phạm vi cả nước.
Tuy nhiên, bên cạnh các thành tựu đạt được, giống như nhiều nền kinh tế khác, bất bình đẳng, hay khoảng cách giàu nghèo đang có xu hướng ngày một tăng lên trong xã hội.
Sự phân hoá giàu nghèo có thể nhận thấy rõ nét giữa thành thị và nông thôn, giữa các nhóm dân tộc chiếm đa số và thiểu số, hay giữa các vùng kinh tế. Chênh lệch giàu nghèo ngày càng tăng sẽ tạo ra nhiều tác động tiêu cực trong xã hội, mà hệ quả trực tiếp là gia tăng bất bình đẳng, nhất là bất bình đẳng cơ hội.
Điều đó, ảnh hưởng tới khả năng dịch chuyển xã hội của người dân, lên các thang bậc kinh tế cao hơn, tạo nên vòng luẩn quẩn của đói nghèo. Đồng thời, nó cũng gây tác động không tốt tới sự phát triển chung của toàn xã hội.
4. Crony Capitalism
Crony Capitalism hay còn được hiểu là chủ nghĩa tư bản thân hữu. Đây là mô hình kinh tế nơi mà quyền tư hữu và quyền tự do kinh doanh được bảo vệ về mặt hình thức.
Tuy nhiên, trong mô hình này, cấu trúc nhà nước không bảo đảm được môi trường tự do cạnh tranh. Thay vào đó, nó tạo cơ hội ưu đãi cho một số chủ thể kinh tế có kết nối chính trị/ huyết thống/ xã hội với các chủ thể nắm quyền nhà nước.
Tư bản thân hữu đi kèm cả một hệ thống lợi ích gắn kết giữa các cá nhân kinh doanh và các cá nhân đưa ra quyết định pháp lý, thường vượt lên trên vấn đề kinh tế.
Tại một thị trường mới nổi với hệ thống minh bạch yếu, sự trỗi dậy của các doanh nghiệp ít nhiều đều có liên quan tới quá trình thân hữu, mà giới bình dân hay nhìn nhầm thành tài năng hay năng lực của chủ doanh nghiệp.
5. Tax haven
Tax haven là thiên đường thuế hoặc ốc đảo thuế. Các nước ở thiên đường thuế áp dụng thuế suất thấp nhất đối với các khoản thuế cá nhân và công ty. Mức thuế thu nhập thấp thường hấp dẫn những người giàu có và các công ty đa quốc gia tìm cách chuyển thu nhập của họ vào nước đó để giảm thiểu nghĩa vụ nộp thuế..
Các thiên đường thuế thường không yêu cầu cư trú hoặc hoạt động kinh doanh thực tế đối với các cá nhân và doanh nghiệp được hưởng lợi từ chính sách thuế của họ.
Các thiên đường thuế nổi tiếng: Andorra, Belize, Bermuda, Hong Kong, Mauritius, Lichtenstein, Monaco, Panama,...
6. Landlord
Landlord còn được hiểu là chủ nhà. Đây là một cá nhân, doanh nghiệp hoặc một thực thể sở hữu bất động sản, và sau đó cho thuê tài sản cho một bên khác để lấy tiền thuê nhà.
Bên thuê được gọi là người thuê nhà hoặc người cho thuê. Nhiệm vụ và nghĩa vụ cụ thể của mỗi bên sẽ được nêu rõ trong hợp đồng cho thuê.
Chủ nhà có những lợi thế và bất lợi về tài chính khi đầu tư vào một bất động sản cho thuê. Một trong số các lợi ích là chủ nhà có thể tận dụng vốn vay để mua bất động sản cho thuê, do đó họ cần một phần nhỏ trong tổng chi phí tài sản, để có được thu nhập cho thuê.
Tài sản cho thuê có thể được dùng làm tài sản đảm bảo cho khoản nợ này, và giải phóng các tài sản khác thuộc về chủ nhà.
Năm 2022, các chuyên gia đánh giá, thị trường nhà cho thuê sẽ có nhiều tín hiệu khả quan. Việc nhiều chuyên gia bắt đầu quay trở lại Việt Nam và làm việc tại các nhà máy đã thúc đẩy nhu cầu về tìm kiếm căn hộ cho thuê phát triển tốt.