Hơn 10 năm trước, marzuz (Trần My Anh) ôm đàn guitar bước lên sân khấu Vietnam's Got Talent, cất lên giọng hát có chút gì đó run rẩy mà trong veo ca khúc Em về tóc xanh (Quốc Bảo). Nhưng ngôi sao truyền hình thực tế, thậm chí là một ngôi nhạc pop không hẳn là một lựa chọn về mặt hình tượng chính xác của cô.
Cùng lúc đó, phong trào âm nhạc Indie đang lên trong bối cảnh âm nhạc đại chúng Việt Nam. Hoà cùng phong trào này, marzuz thoắt ẩn thoắt hiện, nhưng mỗi lần đến lại mang đến một thứ gì đó thú vị. Dù vậy, marzuz được nhiều người hâm mộ gọi là “tàu ngầm” bởi khả năng “lặn” một hơi dài trong âm nhạc.
Cô được khán giả đại chúng biết đến nhiều hơn khi bản acoustic Mai được đăng tải trên soundcloud của cô. Giọng hát mang màu sắc folk, vừa cao lại có nét khàn tự nhiên, vừa như giấu diếm vừa có khả năng kể chuyện. Khi kết hợp với Onionn. với một loạt ca khúc ROOM 808, 3 Phút, Nếu, Và thế giới đã mất đi một người cô đơn... marzuz lại thu hút thêm một lượng khán giả đặc biệt yêu thích nhất định.
Sau 10 năm, marzuz chính thức phát hành album đầu tay với một cái tên gọn lỏn ả - một đại từ nhân xưng để chỉ một cô gái, phụ nữ. Việc đặt tên cho thấy góc nhìn xuyên suốt của album đầu tay này đến từ ngôi thứ 3, nhìn vào thay vì tự bộc lộ bên trong, với ngôi thứ nhất xưng “tôi”.
Nhưng mọi bóc tách về mặt ngữ nghĩa sẽ nhanh chóng bị nhấn chìm bởi chính chủ đích là chủ nhân của nó sử dụng. Ngôn ngữ luôn có tính võ đoán và album ả lại là một tiếng lòng đầy hoang mang và bơ vơ trong hoảng loạn, đầy màu sắc cá nhân.
ả trước hết là một đĩa nhạc pop theo hướng electronic, gồm 9 ca khúc. Một đĩa nhạc tưởng chừng rất ngắn ngủi (thời lượng 25 phút) nhưng thực ra lại mang đến một cảm giác khá “dài”, và xuyên suốt. Đặc biệt là 4 tracks đầu tiên có những đoạn chuyển mượt mà từ bài này sang bài tiếp theo, mang đến một trải nghiệm đầy thú vị (dù yếu tố này không phải là mới mẻ gì với cách sản xuất các concept album từ trước đến nay).
ả là một đĩa nhạc của các cặp đối lập, dài và ngắn, sâu lắng được che đậy bằng sự ồn ào, cô đơn được khỏa lấp bằng cảm giác choáng ngợp tưởng tìm thấy nhau trong đời.
ả sử dụng nhiều lớp âm thanh, với nhiều nhạc cụ khác nhau, nhưng không phải dùng để dẫn dắt cảm xúc, mà mang lại một cảm giác gì đó khô kiệt, máy móc. Những bài hát “ồn ào” nhất như Ngăn cản, Đang yên đang lành, hay Ảo ảnh đều có những nhịp synth mạnh mẽ nhưng đồng thời cũng lạnh lẽo, mang lại cảm giác trống rỗng nhất.
Album mở đầu với track ả, phục vụ cho một phần giới thiệu (intro) hơn là một bản nhạc hoàn chỉnh. Ở đó, người nghe có thể tiếp cận đĩa nhạc với nhân vật chính là một cô gái bôn ba, là “cánh hoa trôi dạt”. ả tiếp tục hát với những âm sắc ngang tàng, “tìm nơi ẩn náu trong hoảng loạn”. Một phần giới thiệu ngắn ngủi nhưng đầy đủ, phản ánh không khí của toàn bộ đĩa nhạc, không chỉ ở mặt sản xuất mà còn ở nội dung ca từ.
ả là một album nói về tình yêu, mà đúng hơn, những trạng thái bấp bênh của một con tim đứng trước những ngưỡng khác nhau: nghi hoặc khi tình yêu tới; phân vân khi tình yêu rời đi; loay hoay khi tình yêu gặp biến cố. Mô tả tình yêu như thể toàn bộ cuộc đời nhưng hoá ra nó lại giống như trận “tai nạn”, vừa kích thích nhưng đồng thời cũng tan nát, vỡ vụn.
Đĩa nhạc đẩy sự kịch tính vào ngay khoảnh khắc của cú va chạm đó, vì thế mà vừa nó vừa kinh hoàng và thăng hoa. Không gì ngăn cản một cô gái đang yêu nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu tình yêu đó không mang lại những cảm thức thuộc về, có nhau?
9 MV đi kèm 9 ca khúc do Antiantiart thực hiện là một nỗ lực cụ thể hoá câu chuyện mà lời ca của album không trực tiếp đề cập đến. Ở đó, một vụ tai nạn xe hơi đã mở ra những câu chuyện xung quanh về một cô gái trẻ đầy nổi loạn, được định danh là “rất lì”, và xem “ẩn náu trong quá khứ” là cảm giác đau khổ nhất.
ả vừa mang dấu ấn cá nhân của marzuz, vừa phản ánh xu hướng sản xuất của Maiki, người đã thực hiện album của Nân (XT-TX), một vài sản phẩm của Low G trước đó. Lựa chọn của Maiki vừa có gì đó giống lại cũng khác biệt với nhà sản xuất Onionn., từng hợp tác với marzuz trong các sản phẩm trước đây như Nếu, 3 Phút...
ả và gần như toàn bộ âm nhạc của marzuz cũng dần chuyển từ mộc mạc, acoustic trở nên nhiều lớp hơn, chất liệu điện tử được sử dụng nhiều hơn. Đôi khi để nghe thấy những tiếng lòng rất sâu lắng ta lại cần một thứ gì đó thật ồn ào, thậm chí hỗn loạn. Nếu tách lớp âm thanh có vẻ ồn ào theo chủ nghĩa tối đa (maximalism), người nghe sẽ gặp lại một tiếng lòng rất sâu lắng, những trăn trở một người đang trưởng thành.
Album ả của marzuz là nỗ lực cất lên giọng nói trước thảm hoạ, dù đôi khi nó chỉ diễn ra trong tâm hồn nhiều hoang mang, lo lắng, nghi ngại, dày vò những vô vàn thanh âm hỗn loạn. Vượt lên tất cả để tạo ra một đĩa nhạc mang tính thể nghiệm, ả lại có hướng đi thiên pop, vẫn gọi mời người nghe và cảm nhận.
Khi thế giới hỗn loạn, ta vẫn cứ hát ca. Khi con tim đau khổ, âm nhạc vẫn ở ngay cạnh an ủi. marzuz muốn nói với bạn điều đó trong album này.