1. Alter ego là gì?
Trong từ điển Cambridge, alter ego được định nghĩa là nét tính cách ít bộc lộ của một người, thường là đối nghịch với những gì thường thấy.
Nhiều người đặt hẳn cho mình một cái tên khác khi muốn thể hiện nét tính cách này. Đôi khi họ còn tạo ra một nhân vật tưởng tượng hoặc một thực thể để đại diện cho nhân cách khác biệt đó.
Chẳng hạn, album phòng thu thứ 8 “Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band” được xem là một “alter ego” của ban nhạc rock huyền thoại The Beatles. Họ tạo ra nó với mong muốn thử nghiệm tự do với âm nhạc, không bó buộc trong hình ảnh mà họ đã được yêu mến trước đó.
Ngoài ra, alter ego cũng có thể mang ý nghĩa là một người bạn thân có suy nghĩ, thái độ, tính cách giống với chúng ta, tựa như một bản sao.
Với 2 lớp nghĩa đó, alter ego có thể được hiểu chung là “một ‘tôi’ khác”.
2. Nguồn gốc của alter ego?
Alter ego có nguồn gốc từ cụm từ tiếng La-tinh “other I” hoặc “second I”, nghĩa đen là “tôi thứ hai”.
Theo trang từ điển Vocabulary.com, cụm từ này được sử dụng với lớp nghĩa “người bạn thân nhất” từ thời La Mã cổ đại, khi chính khách và nhà triết học Cicero gửi thư cho người bạn kiêm người cố vấn của mình là Atticus. Ông viết rằng: “You are a second brother to me, an alter ego to whom I can tell everything”. (Tạm dịch: “Anh là người anh thứ hai của tôi, một người bạn thân mà tôi có thể kể mọi thứ.”)
3. Alter ego phổ biến thế nào?
Có thể nói những nhân vật có (nhiều) “alter ego” là hình tượng quen thuộc trong các sản phẩm nghệ thuật từ Tây sang Ta, đặc biệt là phim ảnh. Điển hình như Superman. Bên cạnh thân phận siêu anh hùng của mình, anh sống một cuộc đời khác dưới danh phận là Clark Kent, một cây bút chuyên nghiệp ngổ ngáo, lém lỉnh.
Tuy nhiên, đôi khi việc cùng một người lại có những nét tính cách trái ngược nhau cũng được khắc họa tiêu cực như một bệnh lý, mà ta hay gọi là “bị” đa nhân cách.
Điều khác biệt giữa một người mắc bệnh và một người “có bản ngã khác” là nhận thức của họ về sự tồn tại của các nhân cách và khả năng họ kiểm soát để một nhân cách nhất định xuất hiện.
Dù không gọi tên các nhân cách của mình, nhưng có lẽ hầu hết chúng ta đều nhận thức được rằng trong bản thân mình đâu đó luôn có những bản ngã khác nhau. Chúng ta ứng xử khác khi gặp gỡ bạn bè thân, khi tới một sự kiện toàn người lạ, khi lên mạng, khi ở một mình.
Trong cuốn The Rational Animal (2013), tác giả Doug Kenrick và Vladas Griskevicius lập luận rằng có 7 trạng thái mục tiêu liên quan đến quá trình tiến hoá đã khiến chúng ta hình thành các "tiểu bản thể" (sub-selves).
- Tự bảo vệ/tránh thương tích
- Tránh bệnh tật
- Tạo liên kết (xã hội)
- Tìm kiếm địa vị (xã hội)
- Tìm kiếm, thu hút bạn đời (tiềm năng)
- Giữ bạn đời
- Chăm sóc người thân
Các mục tiêu này có thể xung đột với nhau, từ đó kích hoạt những nét tính cách đối lập trong chúng ta. Như vậy có thể nói, nếu không "gồng" và thể hiện hết tất cả các nét tính cách của mình, mỗi người đều hiện ra là những thực thể rất phức tạp.
4. Cách dùng alter ego?
Tiếng Anh
A: OMG, who’s this? Is it Anna?
B: Yeah, but to put it more accurately, it’s “Anna the superstar”, the alter ego that only appears when she’s drunk.
Tiếng Việt
A: Trời ơi, ai đây? Anna mà đúng không?
B: Ừ, nhưng nói đúng hơn là Anna “siêu sao”, nhân cách chỉ xuất hiện khi cổ say khướt thôi.