1. Christmas creep là gì?
Christmas creep /ˈkrɪsməs kriːp/ (danh từ) là hiện tượng mùa Giáng sinh bắt đầu sớm trong năm, do hoạt động trưng bày, quảng cáo, thương mại của các cửa hàng bán lẻ.
Tại Bắc Mỹ và một số nước châu Âu, người dân có thể chứng kiến ‘Christmas creep’ ngay sau kỳ nghỉ hè kết thúc (vào khoảng tháng 9). ‘Creep’ không chỉ được thấy ở mùa Giáng sinh mà còn thường thấy ở những ngày lễ khác trong năm, chẳng hạn như dịp Tết, hoặc Trung Thu (tại Việt Nam).
2. Nguồn gốc của Christmas creep?
Từ những năm 50 của thế kỷ trước, các hãng bán lẻ tại Mỹ đã bắt đầu marketing sớm trước nhiều tháng cho dịp Giáng sinh. Hãng đi tiên phong là Sam’s Club, tiền thân của chuỗi cửa hàng bán lẻ khổng lồ Walmart.
Tác giả của bộ phim hoạt hình huyền thoại Charlie Brown đã mỉa mai hiện tượng này trong một tập phim vào năm 1974. Nhưng cụm từ ‘Christmas creep’, đến năm 1986, mới được định nghĩa chính thức bởi tờ Los Angeles Times.
3. Vì sao Christmas creep trở nên phổ biến?
Sự phát triển của chủ nghĩa tiêu dùng tại Mỹ từ sau Chiến tranh thế giới thứ 2 khiến Christmas creep gần như chưa bao giờ hạ nhiệt kể từ khi xuất hiện. Dù vậy, có đến 71% người Mỹ không thích Christmas creep. Không khí mua sắm kéo dài thường khiến họ chi tiêu mạnh tay hơn.
Đến năm 2007, hiện tượng này dần trở nên phổ biến bên ngoài lãnh thổ Hoa Kỳ, nhờ:
- Làn sóng toàn cầu hoá thứ 3 bắt đầu
- Sự bành trướng của các công ty công nghệ, kẻ dẫn đầu trong dẫn dắt hành vi tiêu dùng
Năm 2020, dù kinh tế khó khăn, Christmas creep vẫn là một phương thức kích cầu được tin dùng, thậm chí còn được thực hiện sớm hơn so với năm trước.
Các hãng bán lẻ đã nhanh chóng thay đổi để bắt kịp nhu cầu của người tiêu dùng. Họ tập trung mở cửa các kho trữ hàng lớn, hoặc thuê thêm nhiều nhân công hơn để gói đồ, vận chuyển hàng thật nhanh cho các đơn hàng trực tuyến. Chỉ trong ngày Black Friday và tuần lễ công nghệ, Amazon đã thu về 4.8 tỷ đô-la, tăng 60% so với năm 2019.
Các tờ báo lớn như The Atlantic, Telegraph UK và ABC News đều đã đăng nhiều bài viết giải thích chiến lược marketing này của các công ty, nhưng các tranh cãi về việc đây có phải là một vấn đề cần giải quyết vẫn còn đó. Một số người cho rằng Christmas creep không hẳn là xấu. Ngay từ tháng 3 họ đã mong chờ đến Giáng sinh, và chuẩn bị dần cho khoảnh khắc đặc biệt nhất trong năm.
4. Dùng từ Christmas creep như thế nào?
Tiếng Anh
A: I’m going to buy a new christmas tree. Wanna go?
B: Oh mom, it’s only October. You're really an active practitioner of Christmas creep.
Tiếng Việt
A: Mẹ đi mua cây thông mới đây. Con đi cùng không?
B: Ôi mẹ, mới có tháng 10. Mẹ bị Giáng sinh “ám” rồi.