1. Conspicuous consumption - Tiêu dùng phô trương là gì?
Conspicuous consumption /kənˈspɪkjuəs kənˈsʌmpʃn/ (danh từ) chỉ việc mua sắm hàng hoá để thể hiện sự ‘sang chảnh’. Từ này có thể dịch sang tiếng Việt là “tiêu dùng phô trương”.
Khái niệm consumerism (chủ nghĩa tiêu dùng) cũng bắt nguồn từ conspicuous consumption.
2. Nguồn gốc của tiêu dùng phô trương?
Cụm từ này được nhà kinh tế học và xã hội học người Mỹ Thorstein Veblen đặt ra vào năm 1889 trong cuốn “The Theory of the Leisure Class” (Theo investopedia.com).
Vào thế kỷ 19, Mỹ bước vào thời kỳ công nghiệp hóa. Tầng lớp trung lưu bắt đầu có nhiều thu nhập hơn. Họ sẵn sàng chi tiêu vào những sản phẩm không cần thiết chỉ để thể hiện địa vị của mình. Trong sách, Veblen đề cập đến sự hoang phí của tầng lớp “new money” - "nhà giàu mới nổi".
3. Vì sao tiêu dùng phô trương trở nên phổ biến?
Sau 1889, từ "tiêu dùng phô trương" được sử dụng liên tục để ám chỉ những người mua hàng chỉ để thể hiện địa vị xã hội. Suốt thế kỉ 19 và 20, các nhà kinh tế, xã hội liên tục sử dụng cụm từ này trong những quyển sách của mình.
Nếu khi mua những mặt hàng xa xỉ, bạn có xu hướng thích những logo nổi bật hơn những logo chìm, có thể bạn là một nạn nhân của tiêu dùng phô trương. Tại Trung Quốc, tầng lớp “nhà giàu mới nổi” chiếm 70% trong thị trường các nhãn hàng xa xỉ.
Ở Việt Nam, khi số lượng người giàu mới nổi (thu nhập trên 2,000USD/tháng) tăng, đơn đặt hàng cho các biệt thự cao cấp cũng tăng theo (Theo vnexpress.net).
Mặc cho Covid-19, thị trường thời trang xa xỉ của VN trong năm nay vẫn đạt gần 1 tỉ USD. Trong đó, đối tượng khách mua trực tiếp mặt hàng này thuộc nhóm cận giàu chiếm phần trăm rất lớn.
Có nhiều nguyên nhân ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng phô trương, cụ thể là:
• Ảnh hưởng của cảm xúc: Khi món hàng gợi những cảm xúc, như việc thúc đẩy giá trị bản thân người mua, thì nó sẽ có khả năng được mua nhiều hơn.
• Sự tự ti: Những người tự ti có xu hướng mua những món đồ xa xỉ ngay cả khi điều này nằm ngoài khả năng chi trả vì việc “được trầm trồ” làm tăng sự tự tin.
• Mong muốn được công nhận: Con người luôn có mong muốn được đánh giá, nhìn nhận. Nếu ở mọi lĩnh vực, ai cũng phải cố gắng rất nhiều để nhận được lời khen thì mua một món hàng xa xỉ có thể giúp bạn nhận được lời khenngay lập tức.
4. Dùng từ tiêu dùng phô trương như thế nào?
Tiếng Anh
A: Can you believe this jacket took Han 50,000,000VNĐ?
B: What? That’s conspicuous consumption. She just bought that jacket simply to brag about it.
Tiếng Việt
A: Mày có tin con Hân mua cái áo khoác này giá 50 triệu không?
B: Cái gì? Tiêu hoang quá rồi đó. Nó mua cái này chỉ để khoe khoang thôi!