Trong âm nhạc, storytelling được hiểu là lối kể chuyện qua lời hát, tác phẩm. Tuy nhiên ở trong bài viết này, storytelling sẽ nằm trong giới hạn xoay quanh những bài nhạc Rap có cốt truyện rõ ràng và đầy đủ yếu tố của một câu chuyện. Và theo đó, bài viết sẽ đề cập đến các rapper có những sáng tác những vậy.
Rapper sẽ sử dụng ý tưởng cùng vốn từ và các kỹ năng của mình để tạo nên một câu chuyện, có thể có thật hoặc giả tưởng. Chúng ta có thể biết đến những rapper quốc tế nổi bật với phong cách này như Big L, Lupe Fiasco, Immortal Technique, Eminem hay Nas. Vậy còn Việt Nam thì sao?
Chị Cả
Trước khi là Chị Cả, có thể mọi người đã từng bắt gặp cái tên Kris hay Blowdy. Khán thính giả lắng nghe Chị Cả kể những câu chuyện với khả năng dùng vần vô cùng độc và dị. Chị Cả đã từng rap về những chủ đề rất nhạy cảm như nạn nạo phá thai với câu chuyện được thuật lại là lời kêu cứu của đứa trẻ vô tội.
Trong tác phẩm về người chị gái của mình, Chị Cả đã có những lời ca vô cùng sâu lắng và xúc động. Nhắc đến Chị Cả, không thể không nhắc đến Bigg Vũ và Jay Bach - hai nhà sản xuất âm nhạc đã góp phần không nhỏ cho những sáng tác của rapper này.
Một số track tiêu biểu: Bác Sĩ Và Mẹ, Những Bàn Chân Lặng Lẽ, Chị Tôi
ICD
Nếu các bạn là một người cực khó tính với thể loại kể chuyện, thì có thể ICD sẽ chiều được sự kén chọn này. Câu chuyện ICD kể thường là phi tuyến tính, mục đích là "gài" thêm plot twist hay những nước đi khó ngờ với góc nhìn của khán giả. Cái kết có thể thuyết phục khán giả bằng thông điệp, hoặc những dấu hiệu được ICD khéo léo lồng vào phía trước câu chuyện.
Thật không quá khi nói cách kể chuyện của ICD khiến cho khán giả như xem một bộ phim hơn là nghe một bài rap. Điều đó có thể được minh chứng rõ ràng nhất trong Shoot Me Babe hay LD_1331. Thậm chí, anh chàng còn áp dụng lối rap storytelling của mình trong Back 8 khá độc đáo, dù "nhắc đến" rất nhiều những cái tên lớn trong Rap Việt nhưng bài nhạc nhận về rất nhiều lời khen.
N.O
Rap name của N.O là một sự thú vị. Chàng rapper ra đời đúng vào ngày 24/12, nên Nguyễn Giáng Sinh quyết định chọn nghệ danh là hai chữ cái đầu của Noel. N.O đến với rap từ thời các diễn đàn còn hoạt động mạnh mẽ, anh cũng là một trong những thành viên sáng lập ra Midside Hustlers - đội nhóm Rap/Hip-Hop tại miền Trung.
Các sáng tác của N.O phần lớn được lấy cảm hứng từ cuộc sống thường ngày với lời lẽ chân thật, gần gũi nhưng chứa đựng cảm xúc sâu sắc. Hiện N.O không còn ra nhạc nữa, nhưng anh đã để lại những sản phẩm ấn tượng. Điển hình nhất là câu chuyện về người con chào từ biệt mẹ để thực hiện nghĩa vụ - tác phẩm đã khiến rất nhiều người tò mò về danh tính và theo dõi nhạc của anh.
Một số track tiêu biểu: Soldier, Run
Cam
Có thể nói rằng, Cam là một trong những storyteller hay nhất của Rap Việt. Đó là câu chuyện về chiếc xe cứu thương đang chở cô dâu trong giờ phút hấp hối với những cảm xúc đau đớn tột cùng của chú rể; hay là câu chuyện về một chàng trai cứ mỗi ngày viết một bức thư để gửi cho cô bé nhân viên bưu điện cho đến lúc đủ 100 bức thư.
Dù hoạt động ở trong đội nhóm (Hazard Clique) hay hoạt động một mình, Cam vẫn làm rất tốt vai trò của mình. Chàng "funky emcee" này hiện đang sống tại Mỹ và bận bịu với công việc của mình, nhưng các rap fan vẫn luôn ngóng chờ sự trở lại của anh. Lần gần đây nhất Cam "xuất hiện" với vai trò là một beatmaker (người làm beat), kết hợp với nữ sản xuất âm nhạc mess. trong một ca khúc khá hóm hỉnh.
Một số track tiêu biểu: Trong Veo, 100 Ngày Hạ, Ba Dùng Facebook, Bốn Ba Hai Một (Hazard Clique)
Táo
Những ca khúc hay MV của rapper Táo đều được đào sâu về nội dung và lời nhạc, cũng không khó hiểu khi nó chạm đến khán giả và cứ mãi đọng lại, ám ảnh ở trong đầu. Câu chuyện Táo kể có phần u tối, nhưng vẫn luôn hướng người nghe tới cảm giác muốn thoát khỏi những sự tiêu cực đó. Dưới "danh phận" là một rapper, Táo hoạt động rất tâm huyết. Anh cũng không gói gọn mình với vai trò đó mà chỉ coi mình là một người làm nhạc.
Gần đây nhất, Táo lần lượt ra mắt MV cho các ca khúc nằm trong EP Y? Của mình. Các câu chuyện trong EP được kể kết hợp cùng với thơ. Anh đã hợp tác hai nhà thơ trẻ Nam Thi (Lê Viết Thi) và Linh Linh (Lê Thùy Linh) cho dự án lần này.
Một số track tiêu biểu: Tâm Thần Phân Liệt, Cả Nhà Cô Đơn, Xoay, Chuyến Số 6
B Ray
Ngược với hình tượng Báo "chiến" ở mỗi trận battle, khi B Ray đứng vai người kể chuyện lại đem đến cho khán giả những câu chuyện với những màu cảm xúc khó tả. Trên bản đồ Rap Việt thì storytelling cũng không phải là một thử thách quá khó đối với B Ray. Anh mang đến những câu chuyện ám ảnh với rất nhiều tầng ý nghĩa và ẩn dụ thông qua những hình ảnh trong đó.
Bên cạnh đó, B Ray còn dùng lối kể chuyện để tỏ bày cho những vết thương trong cuộc sống qua những bài nhạc như Cho Ba hay 3 Lần Phải Khóc với lối kể thống thiết, rất dễ lấy đi nước mắt của khán thính giả. Ngoài những sản phẩm gần đây, một "bản thể" khác của B Ray trong mixtape HiddenGem đã để lại dấu ấn sâu sắc đối với người nghe.
Một số track tiêu biểu: Replay, Cho Ba, Lạc, Bước Đều Bước
Lower
Storytelling là một sở trường của chàng trai trẻ Hữu Hưng, nghệ danh là Lower. Nét kể và những câu chuyện của Lower mang một màu sắc hoàn toàn đặc trưng trong Rap Việt. Với chất giọng trầm ấm, Lower dễ dàng dẫn dắt người nghe hòa theo lời nhạc của anh vào mọi câu chuyện, từ chuyện gia đình, đến chuyện tình yêu đôi lứa.
Ảnh hưởng khá nhiều từ David Fincher - đạo diễn mà anh mến mộ, nên Lower thường sử dụng plot twist ở cuối bài nhạc. Nó sẽ gây ra một phút ngắn vỡ oà, khiến người nghe muốn nghe lại toàn bộ bài nhạc để phát hiện rồi nghiệm ra những tình huống nhỏ mà anh đã cài cắm trước đó. Lower muốn tạo cảm giác nghe nhạc như đang phiêu lưu cho người nghe trước khi đến được chiếc chìa khoá cuối cùng, và để bài nhạc luôn gây tò mò.
Một số track tiêu biểu: Đó Chỉ Là Cái Bóng Của Mẹ, Mẹ Lại Chuyển Nhà, Mắt Bão
Storytelling có thể nói là một trong những kỹ năng cao của một rapper, và rất dễ nhận được sự đón nhận từ khán giả. Đó chính là cách mà các rapper xâu chuỗi những từ ngữ thành một câu chuyện, và hòa quyện nó trên những giai điệu để níu giữ người nghe suốt cả một bài hát. Sức hút đặc biệt của nó được bắt nguồn từ thế giới quan, tư duy cũng như cách triển khai nội dung của mỗi rapper. Cũng chính vì vậy mà mỗi người sẽ mang trong mình một phong cách riêng.
Những cái tên ở trên đây không phải là tất cả, mà bên cạnh đó vẫn còn rất nhiều rapper khác đang mang câu chuyện của riêng mình. Đó là DSK với Vinataba, Rewind; Blacka với Nó Muốn Khóc hay B-Wine với Spiderman...v.v... Và hơn thế nữa, chúng ta hẳn sẽ mong chờ những "người kể chuyện" khác trong tương lai.