Những câu chuyện về người thật việc thật luôn có sức hấp dẫn với nhà làm phim và công chúng. Đời người và trải nghiệm sống là nguồn chất liệu phong phú để dựng thành những bộ phim tiểu sử hấp dẫn.
Tuy nhiên, chất liệu hay không đảm bảo rằng thể loại này sẽ thành công và chinh phục đông đảo khán giả. Ngoài việc đưa ra những góc nhìn đa chiều về nhân vật, tác phẩm đó còn phải khám phá được thêm những điều chưa biết, cho khán giả nhìn thấy những mảng màu sắc mới về họ.
Maestro - bộ phim thứ hai do Bradley Cooper làm đạo diễn, từng tranh giải Sư Tử Vàng Liên hoan phim Venice 2023 và hiện nhận bảy đề cử giải Oscar lần thứ 96, trong đó có Phim hay nhất, là tác phẩm nghệ thuật đã làm được điều đó.
Xem Maestro, ta không chỉ nhìn thấy được tình yêu nghề nghiệp mãnh liệt của những người nghệ sĩ, mà còn cảm phục và ngưỡng mộ tình cảm vợ chồng họ dành cho nhau, dẫu có lúc thăng trầm, tổn thương và mất mát.
Leonard Bernstein – Nghệ sĩ của những điều đối lập
Maestro ghi lại 30 năm cuộc đời của Leonard Bernstein (Bradley Cooper), nhà soạn nhạc đáng kính, người được coi là một trong những nhạc trưởng có ảnh hưởng nhất trong thế hệ của ông. Ngoài ra, bộ phim cũng tập trung vào cuộc hôn nhân giữa ông và Felicia Montealegre (Carey Mulligan), từ khi bắt đầu gặp gỡ, yêu đương, cho đến khi cùng nhau đối mặt với bệnh tật.
Trong mắt công chúng, Leonard Bernstein là một người cha, người chồng tận tụy. Tuy nhiên, sau khi kết hôn, ông có những mối quan hệ ngoài luồng với cả nam lẫn nữ.
Felicia Montealegre dù biết về xu hướng tính dục của chồng nhưng vẫn lựa chọn ở bên cạnh ông. Trong một bức thư, cô từng chia sẻ rằng tình cảm giữa hai người “không dựa trên niềm đam mê mà còn dựa vào sự dịu dàng và tôn trọng lẫn nhau.”
Trong bộ phim, Bernstein cũng có xu hướng phân cực về cảm xúc. Ông được miêu tả là một nhân vật cởi mở và dễ dàng quyến rũ công chúng, nhưng đồng thời cũng là một người nội tâm, kín đáo, có cuộc sống cá nhân phức tạp.
Đôi khi, ông tràn đầy năng lượng, có phần ham chơi và một vài lúc khác, ông lại rơi vào sự tuyệt vọng đen tối. Nhân vật Felicia xuất hiện vừa đủ vào những lúc cần thiết, giống như ánh sáng dẫn đường, kéo ông ra khỏi sự tự hủy hoại.
Với cấu trúc phi tuyến tính, Maestro giống như một cuốn sổ lưu niệm về những khoảnh khắc cuộc sống, về những thành tựu nghề nghiệp lẫy lừng của nhà soạn nhạc nổi tiếng. Xen kẽ trong những giây phút thăng hoa là những xung đột trong cuộc sống hàng ngày, cho thấy một Bernstein rất con người bên cạnh hình ảnh tài năng âm nhạc mà ta thường biết.
Tác phẩm phản ánh một cách thông minh những sự đối lập giữa hai hình ảnh của nhân vật khi để xen kẽ phân đoạn đen trắng với các cảnh phim màu, tạo sự tương phản rõ nét.
Thành công nhờ trái tim cuồng si với âm nhạc
Dù có những mặt tối trong tính cách, song tình yêu lớn nhất của Leonard Bernstein chính là âm nhạc. Đạo diễn Bradley Cooper đã xóa mờ ranh giới giữa cuộc sống gia đình và sân khấu biểu diễn của Bernstein thông qua kỹ thuật biên tập khéo léo, gợi nhớ phần nào đến bộ phim tiểu sử về ca sĩ Édith Piaf trong bộ phim La Vie en Rose của Olivier Dahan.
Xuyên suốt Maestro, ta sẽ thấy nhiều cảnh biểu diễn âm nhạc được dàn dựng và cài cắm ấn tượng. Như một cảnh quay giả tưởng trong đó Leonard và Felicia khiêu vũ cùng nhau, hay cảnh Bernstein chỉ huy dàn nhạc chơi Bản giao hưởng số 2 của Gustav Mahler bằng một đoạn ngắn.
Lấy nghệ thuật làm yếu tố chủ đạo để dần khai thác cuộc sống của nhà soạn nhạc nổi tiếng, Bradley Cooper đã lựa chọn mở màn phim bằng một câu trích dẫn chính từ Bernstein, rằng ý nghĩa của nghệ thuật nằm ở sự cô đọng của nó. Và sau đó, đạo diễn tài năng này dùng nghệ thuật làm sợi chỉ kết nối cuộc sống của Bernstein với các nhân vật khác.
Trong lần đầu gặp Felicia, người hoàn toàn xa lạ với Bernstein vào thời điểm đó, chính niềm đam mê với âm nhạc của ông đã khiến cô ấn tượng, khiến sự khác biệt giữa họ dần biến mất. Âm nhạc, đối với cả hai, chính là định mệnh.
Có thể nói, âm nhạc giống như người dẫn chuyện của Maestro. Thông qua tình yêu với âm nhạc, Bernstein có thể thoải mái bày tỏ cảm xúc của chính mình, như một nhà phê bình từng nói: “Nghệ thuật bao giờ cũng là tiếng nói tình cảm của con người, là sự tự giải bày và gửi gắm tâm tư."
Bradley Cooper chuẩn bị thế nào cho Maestro?
Để chuẩn bị cho màn hoá thân trong Maestro, Bradley Cooper đã dành ra 6 năm để học kỹ năng chỉ huy dàn nhạc, dù tổng thời lượng của những cảnh phim này chỉ kéo dài 6 phút.
Ngoài ra, anh cũng tìm cách kết nối với những người con của nhà soạn nhạc Leonard Bernstein. Họ đã hỗ trợ nam đạo diễn trong quá trình thực hiện Maestro bằng cách mở cửa căn nhà của gia đình để đoàn phim đến ghi hình.
Vốn cũng là một người làm nghệ thuật, Bradley Cooper truyền tải niềm đam mê âm nhạc mãnh liệt của Bernstein bằng nhiều động tác chỉ huy dứt khoát. Mỗi cảnh quay nhân vật đắm chìm trong âm nhạc, người xem có thể cảm nhận rõ nét sự say mê và tập trung cao độ của ông.
Nữ diễn viên Carey Mulligan gây bất ngờ khi thủ vai vợ của Bernstein. Cô cho thấy khả năng biến hoá đa dạng, từ cô gái trẻ trung, si tình đến người vợ, người mẹ chu toàn, hết lòng vì chồng con. Chính tài diễn xuất của Carey Mulligan đã khiến cái kết của nhân vật này gây xúc động và để lại nhiều tiếc nuối cho khán giả thưởng thức.