Lưu ý: Trải nghiệm thật mà các nhân vật chia sẻ có thể gây kích động tâm lý. Độc giả vui lòng cân nhắc kỹ trước khi đọc.
Có những tội ác đặc biệt khiến nạn nhân phải cố gắng che giấu hành vi của kẻ thủ ác. Nhất là khi cơ thể bạn là một phần manh mối, việc nói về tội ác chẳng khác nào vạch tấm áo lên thật cao để chỉ cho hàng chục, hàng trăm người. Đây này, nó đã xảy ra ở đây…
Nghiên cứu của Action Aid cho thấy 87% phụ nữ Việt Nam từng bị quấy rối tình dục, từ lời nói khiếm nhã cho đến hiếp dâm. Cứ cho những nạn nhân dám chia sẻ trải nghiệm của mình là dũng cảm thì đây là phản hồi mà những người dũng cảm có thể nhận về, trong lúc họ dụng hết sức mình lên tiếng về nạn quấy rối tình dục.
“Hôm đó mày mặc gì?”, Mỹ Anh (27 tuổi)
Mình từng bị “gạ” khi đang đi xe máy. Ngày hôm đó mình về nhà khá muộn, khoảng 11 giờ gì đấy. Mình còn nhớ rõ đó là trên Đường 3 Tháng 2. Đang chạy xe thì mình bị một ông (chắc tầm 3x tuổi) đi xe hơi, tấp xe máy của mình vào lề. Lúc đó mình cứ ngỡ xe mình bị gì.
Sau vài ba câu “em xinh quá”, “anh thích đôi mắt của em” thì ông ta hỏi mình “em muốn bao nhiêu?” Phải đôi co mãi mình mới thoát được ông ta. Hôm sau, mình đem câu chuyện kể cho tụi bạn.
"Hôm đó mày mặc gì?" - Câu hỏi của bạn làm mình chưng hửng mất mấy giây.
"Ờ thì tao… mặc đồ." - Mình còn nhớ rõ cảm giác bối rối của bản thân khi trả lời.
Mình nghĩ mình chẳng phải người đầu tiên và duy nhất bị chất vấn kiểu này khi tâm sự chuyện bị quấy rối. Nhưng để mình kể bạn nghe.
Năm lớp 9 mình bị sờ ngực ở giữa đường, khi đang đứng trước siêu thị, lúc 8 giờ tối, trên một con đường đông nghẹt. Hôm đó mình mặc áo thun tay lỡ và quần jeans dài.
Năm lớp 8 mình bị thầy dạy Công Nghệ “mơn trớn” sau gáy khi đang ngồi giữa lớp (nên đừng hỏi mình mặc gì).
Năm học đại học, đang đi xe máy giữa trưa thì mình nghe tiếng gọi kế bên, quay lại thì thấy tiếng gọi đó đang “khoe hàng”. Lúc đó mình mặc đồ… ninja chống nắng.
“Chắc ông quý nên ông…”, Ngân Khánh (23 tuổi)
Ông Lộc ở quê hay đến nhà mình chơi năm mình 7, 8 tuổi. Nhà chỉ có 2 phòng ngủ nên ông sẽ nằm nghỉ ở phòng của mình, trong lúc mình ngồi trên bàn làm bài tập.
Thỉnh thoảng ông ngồi dậy ho vài tiếng. Có lần, ông bế thốc mình đặt lên đùi, đưa tay xoa đầu và luồn từ vạt áo lên để xoa lưng. Mình cựa quậy tỏ ý muốn leo xuống. Nhưng trước cả khi mình kịp di chuyển một centimet nào, một cảm giác ướt át đã lan ra khắp khoang miệng.
Người đàn ông gần 70 tuổi ghì chặt cổ, cố gắng thọc lưỡi vào miệng một đứa trẻ 7 tuổi đang đông cứng vì sợ hãi. Ông ta thả mình ra sau vài phút rồi quay lại giường nằm. Mình ngồi im. Vết mực tím loang lổ trong nước mắt.
Mình quyết định kể hết mọi chuyện với mẹ vào hôm sau. Mẹ vừa nấu cơm vừa chép miệng: “Chắc ông quý nên ông mới thế.”
Sau này nghĩ lại, mình đoán là mẹ hiểu nhưng mẹ không muốn làm ùm sùm lên. Mình và mẹ cũng không nhắc tới chuyện đó nữa cho đến ngày ông Lộc qua đời. Trở về nhà từ đám tang người đàn ông đó, mình chỉ nói với mẹ là mình chưa bao giờ quên.
"Ai biểu mày để nó sờ?", Bảo Trang (24 tuổi)
Bữa tiệc sinh nhật hôm đó, một cậu bạn mới quen tên A. chủ động ngồi lại cạnh mình. Đang say sưa nói chuyện, mình bất giác thấy hơi rờn rợn ở dưới. Mình nhìn xuống và bắt được cảnh cái đầm hoa của mình bị vén lên một mảng ngay đùi, nơi bàn tay của A. đang đặt ngay ngắn lên trên.
Mình nhìn chằm chằm vào mặt cậu ta. A. rút tay ra và vờ như chẳng có chuyện gì, còn mình đứng phắt dậy chuyển sang chỗ khác. Về đến nhà, mình kể mọi chuyện cho B. – một người cũng tham dự buổi tiệc đó.
“Ai biểu mày để nó sờ?" – B. đáp nửa đùa nửa hằn học. Mình sững sờ.
À quên chưa nói với bạn. B. lúc ấy là bạn trai của mình, đã từng thôi giờ anh ta chẳng còn là gì nữa!
“Con có thể giữ chuyện này trong ngăn tủ của con không?”, Phương Linh (19 tuổi)
Mình gọi ông ta là “chú” vì mình không thể nào nôn ra hai tiếng “bố” hay “bố dượng”.
Từ khi mình học lớp 5 đến lớp 7, cứ 2 tuần một lần, chú mò vào giường để xâm hại mình, theo cái cách nặng nề nhất. Liên tục như vậy suốt 3 năm liền.
Mình sẽ giả vờ ngủ để không phải nhìn. Khi nào chú ấy xong và đi ra ngoài hút thuốc, mình nằm đó thêm 30 - 45 phút rồi vào nhà tắm vệ sinh cơ thể. Rồi mình quay lại giường cố gắng chợp mặt cho đến khi trời sáng.
Mẹ mình có biết không? Biết chứ. Mình không định kể nhưng khi phát hiện mẹ mang bầu với người đàn ông đó, mình đã không kiềm nổi mà phun hết mọi thứ ra. Mẹ im lặng một hồi rất lâu rồi mẹ hỏi:
“Con muốn như thế nào? Con có thể vì mẹ và em mà cất giữ chuyện này như một bí mật không? Cất nó trong ngăn tủ riêng của con?”
Đó là một bí mật quái ác. Mình đã đấu tranh rất lâu giữa cái gọi là "cảm xúc của bản thân" và "hạnh phúc của gia đình". Mình không muốn là một người ích kỷ, dù sao người kia cũng là chỗ dựa của mẹ, và mình đã nói tất cả những gì cần nói cho người cần nghe. Giờ thì mình tiếp tục sống chan hòa với gia đình và người đàn ông đã xâm hại mình.
Trước khi đọc tiếp
Thật không thoải mái gì khi đi qua những trải nghiệm đau lòng của các nạn nhân bị quấy rối tình dục, hay cái cách họ được phản hồi.
Như PGS.TS Nguyễn Phương Mai từng giải thích, việc lên tiếng chưa bao giờ là dễ dàng. Hành trình tố giác hung thủ cũng đầy rẫy chông gai khi ngay cả “quấy rối tình dục là gì?” cũng chưa được định nghĩa rõ ràng trong các văn bản pháp luật.
Người viết mong bạn đọc thấu hiểu thêm cho tình huống của các nạn nhân. Cũng hy vọng khi ai đó mở lòng chia sẻ câu chuyện, bạn đã chuẩn bị cho mình cách ứng xử thỏa đáng hơn, bên cạnh lòng trắc ẩn và yêu thương. Hai mẩu chuyện cuối này là những lời hồi đáp có phần tươi sáng mà các nạn nhân dũng cảm nhận được khi chia sẻ trải nghiệm của mình.
“Chị mà biết là thằng đó ngủ ngoài ruộng rồi”, Phương Thanh (22 tuổi)
Mình làm tình nguyện viên ở một homestay. Hôm đó có khách gọi mình ra pha trà.
Giữa một bàn toàn bậc cha chú, một người đàn ông đột nhiên vòng tay qua ôm eo mình. Mình cứng đờ người, vội rót trà cho xong rồi lách người ra khỏi cái động chạm đáng sợ. Mình chui vào phòng sớm vì không muốn phải tiếp xúc thêm với đoàn khách này.
Sáng hôm sau, những người đàn ông lại tiếp tục buông lời khiếm nhã. "Tối qua em đi đâu vậy muốn rủ em qua hát mà không được"; "Đêm qua em ở phòng nào đấy kiếm em mãi không thấy?"
Mình bật chế độ lạnh tanh, không thưa không đáp. Tới tận lúc đoàn khách đó rời đi, mọi người trong homestay ngồi than thở, mình mới thuận theo kể chuyện bị quấy rối thế nào.
“Trời ơi homestay có camera mà, chị mà biết sớm là mấy thằng đó ngủ ngoài ruộng giữa mùa đông Tà Xùa rồi.” – Mấy anh chị đồng nghiệp nhốn nhào nói với mình. Không quên dặn mình lần sau có vấn đề gì phải hét to lên để anh chị xử lý. Giọng điệu hài hước và sự ấm áp của mọi người tự dưng làm mình phì cười, nhờ thế mà trải nghiệm này cũng bớt ám ảnh.
“Ôi, tao cũng thế”, Minh Tâm (26 tuổi)
Đó là một buổi tối mùa hè năm lớp 4, mình và đứa bạn hàng xóm cùng đạp xe đến siêu thị gần nhà để mua ít đồ ăn.
Trên đường, một người đàn ông tầm 40 tuổi đeo khẩu trang, chậm chậm đi xe máy song song với xe mình. Ông ta lầm bầm hỏi đường. Mình nghiêng người để nghe thì bất ngờ có một bàn tay đưa ra bóp mạnh vào ngực mình. Mình đau, mình hoảng sợ, không rõ có chuyện gì vừa xảy ra. Mình cố đạp nhanh hơn nhưng người đàn ông đó vẫn đuổi theo, với tay sờ vào đùi.
“Có việc gì thế?” - Bạn mình quay ra hỏi.
"Chú ấy hỏi đường" - Đó là câu trả lời duy nhất mình nghĩ ra khi đang run cầm cập vì sợ và xấu hổ.
Mãi tới khi đi học đại học, có một ngày mình cùng các bạn trong lớp ngồi vòng tròn nói chuyện ở hành lang, mình mới lần đầu kể ra câu chuyện này. Nhưng không có ai quá bất ngờ.
"Ôi, tao cũng bị thế"
"Hồi trước tao cũng thế"
Từng đứa, từng đứa một trong cái vòng tròn, tất cả lần lượt kể ra những trải nghiệm quấy rối tình dục từng trải qua. Tất cả 10 đứa con gái, KHÔNG chừa một đứa nào.
Mình từng tưởng tượng lúc kể ra trải nghiệm bị quấy rối, nó sẽ giống như ai đó bóp nghẹt một bên ngực mình, một lần nữa. Nhưng không, cảm giác ngồi trong vòng tròn ngày hôm ấy giống một cái ôm ấm áp hơn. Nó vỗ về, cho mình thêm sức mạnh để thừa nhận mình là nạn nhân và sẽ cố gắng là một nạn nhân dũng cảm.