Lược dịch từ bài viết "The Art of Doing Nothing", được đăng tải trên blog cá nhân của tác giả Leo Babauta.
“Ước gì mình không phải làm gì cả!” - Nếu ông trời có đếm số điều ước trên quả đất này thì có lẽ đây là một trong những câu được nói ra nhiều nhất. Thế nhưng đây là một điều ước có vấn đề.
Nhịp sống vội dễ khiến chúng ta nghĩ rằng không làm việc hay không học tập thì đồng nghĩa với không làm gì. Chẳng hạn như “Chưa làm gì hết, chỉ có ăn, chơi với ngủ mà đã hết vèo 2 ngày nghỉ”. Trạng thái không làm gì này, hay còn được gọi là lãng phí thời gian, thực tế không quá khó đạt được để người ta phải ước.
Cái khó là làm thế nào để tiến vào thế giới không làm gì chuẩn “hàng real”, tức là trong lòng không gợn sóng suy nghĩ. Bạn ý thức rõ mình đang ở đây, lúc này. Tức là những tiếng nói từ quá khứ, tương lai, từ ba mẹ, crush hay chính bạn không chồng chéo trong đầu mỗi khi bạn không phải suy nghĩ logic phức tạp.
Hay nói cách khác, là làm thế nào để bước vào trạng thái thiền định.
Bắt đầu nhỏ
Lợi ích của việc thiền có lẽ đã không còn gì xa lạ. Bạn có thể cũng đã từng thử thiền, nhưng không làm sao ngồi yên được trong 20 - 30 phút như hướng dẫn.
Nếu thế, lần này hãy thử chỉ tập trung chỉ trong khoảng 5-10 phút. Chọn bất kỳ khung thời gian và địa điểm nào không có nhiều người làm phiền.
Tắt mọi thứ gây xao nhãng - TV, máy tính, điện thoại di động… Chọn bất kỳ tư thế nào bạn cảm thấy thoải mái và thả lỏng cơ thể.
Nhắm mắt lại. Và tập trung vào hơi thở.
Thở
Hít vào từ từ, sau đó, từ từ thở ra. Hãy theo dõi hơi thở đi vào cơ thể, qua mũi, đi xuống phổi, và lấp đầy phổi. Theo dõi hơi thở đi ra khỏi cơ thể, qua miệng, và cảm nhận lồng ngực trống rỗng.
Mỗi khi bạn bắt đầu nghĩ về những thứ khác, đừng vội trách bản thân, hãy đưa suy nghĩ trở lại với nhịp thở.
Thư giãn
Hoàn toàn thư giãn là một phần quan trọng của việc không làm gì. Nếu căng thẳng, thì việc không làm gì thực sự vô ích.
Bạn có thể bắt đầu bằng cách tìm một nơi thoải mái, chẳng hạn như một chiếc ghế mềm êm ái, hoặc một chiếc giường gọn gàng. Giờ thì nằm xuống, và có thể là lắc lư đôi chút để cơ thể cảm nhận được sự mềm mại. Hãy tưởng tượng đến cách một con mèo tìm chỗ nằm và làm cho nó thoải mái.
Tiếp theo, thở đều và hãy thử tự mát-xa. Bắt đầu với vai và cổ, sau đó đến đầu và thậm chí cả khuôn mặt, lưng, chân và tay. Kéo căng từng cơ trên cơ thể, sau đó để phần cơ bị căng được thư giãn. Hãy tránh bất kỳ khu vực nào khiến bạn phải quá cố gắng quá mức.
Tắm
Đây là bước nâng cao trong quá trình bạn làm chủ nghệ thuật “không làm gì”. Tắm bồn là trải nghiệm lý tưởng nhất, nhưng nếu không có bồn tắm, dĩ nhiên bạn vẫn có thể hoàn toàn tận hưởng việc tắm trong trạng thái thư giãn nhất.
Hãy chuẩn bị nước hơi nóng một chút, và các phụ kiện tắm khác, chẳng hạn như miếng bọt biển, sữa tắm. Nếu là tắm bồn thì có thể có thêm bath bomb.
Giờ thì đắm mình vào làn nước, và nhắm mắt lại. Thả lỏng để hơi nóng xuyên qua cơ thể, xâm nhập vào các cơ trên người, thư giãn hoàn toàn, và cảm nhận mọi lo lắng, căng thẳng, đau nhức và bất ổn bên trong đang trôi ra ngoài theo đường nước.
Dừng lại khi nước không còn ấm và làn da của bạn đã bắt đầu có dấu hiệu trở thành “nho khô”.
Nếm và cảm nhận
Pha cho mình một tách trà, cà phê, hoặc cacao nóng và các đồ uống đậm vị khác. Không mang theo sách hay những thứ gây xao nhãng khác.
Tìm cho mình một chỗ ngồi thoải mái và từ từ nhấp thức uống. Thưởng thức từng chút hương vị, cảm nhận độ lỏng, đặc của đồ uống, và nhiệt độ trong miệng trước khi nuốt. Nhắm mắt lại khi bạn làm điều này.
Tương tự, bạn có thể chuẩn bị các thức ăn như trái cây mọng nước, kem, bánh mì mới ra lò, súp hoặc bất cứ thứ gì bạn yêu thích. Và bắt đầu hành trình nếm và cảm nhận.
Ăn từ từ, thưởng thức từng miếng. Nhai chậm và nhắm mắt khi thưởng thức món ăn. Cảm nhận thức ăn tan dần trong miệng bạn. Đó là hạnh phúc!
Tìm về thiên nhiên
Khi bạn đã thuần thục các bước ở trên, đã đến lúc thực hành nghệ thuật “không làm gì” trong tự nhiên. Tìm một nơi yên bình - sân trước nhà bạn (nếu nó thực yên bình), công viên, rừng cây, bờ biển, sông, hồ… - những nơi bạn không nghe thấy tiếng xe cộ và tạp âm của cuộc sống thành thị.
Tại đây, bạn có thể thực hành “không làm gì” trong 20 phút, một giờ hoặc thậm chí lâu hơn, để có thể thoát khỏi những căng thẳng của cuộc sống.
Đừng chỉ để tâm trí lang thang khắp nơi - hãy tập trung vào môi trường tự nhiên xung quanh. Quan sát kỹ cây cối, mặt nước, các loài vật xuất hiện bất chợt ở đâu đó. Hít thật sâu để cảm nhận sự hùng vĩ của thiên nhiên, và sự kỳ diệu của cuộc sống.
“Không làm gì” trong cuộc sống hàng ngày
Đây là “trùm cuối” trong hành trình làm chủ nghệ thuật “không làm gì”. Đừng thử cho đến khi bạn đã thực hành và trở nên thành thạo các bước trên.
“Không làm gì” khi bạn đang xếp hàng đợi cà phê, đợi xe, khi đang ngồi trên xe buýt hoặc máy bay.
Chờ đợi đến khi tới lượt bạn lấy cà phê, đến khi lên xe, đến khi đến nơi cần đến.
Không đọc báo, không nói chuyện điện thoại, không kiểm tra email, không cần lo lắng về những gì bạn sắp phải làm tiếp theo.
Chờ đợi, và không làm gì cả. Tập trung vào nhịp thở của bạn hoặc thử một trong các kỹ thuật thư giãn ở trên. Tập trung vào những người xung quanh bạn - quan sát họ, và lắng nghe thanh âm cuộc sống.
Tiếp theo, hãy thử “không làm gì” khi bạn lái xe.
Tất nhiên rồi, bạn phải lái xe, nhưng cố gắng không làm gì khác.
Không nghe nhạc hoặc tin tức. Không nói chuyện điện thoại di động, không ăn uống. Tập trung vào việc lái xe của bạn, nhìn vào những thứ bạn đang đi qua và cảm nhận hơi thở của bạn.
Hãy thư giãn và đừng lo lắng về những người đang đi trên đường (nhưng đừng đâm vào họ!). Lái xe từ từ, lên số, đạp ga, nhấn phanh nhẹ nhàng.
Cuối cùng, hãy thử “không làm gì” ngay cả khi bạn ở trong một môi trường ồn ào, hỗn loạn.
Nhắm mắt lại, “tắt” tất cả các âm thanh (có thể bằng cách dùng chiếc tai nghe) và nghĩ về hơi thở của bạn. Làm điều này trong 5-10 phút mỗi lần, rồi tăng lên thành 20-30 phút.
Nếu bạn có thể làm được điều này, ngay giữa một ngày căng thẳng tại nơi làm việc hoặc với lũ trẻ, bạn sẽ được thư giãn và sẵn sàng tập trung, đưa bản thân vào trạng thái tinh thần thông suốt.
(Cảnh báo: "Không làm gì" có thể khiến bạn gặp rắc rối với sếp, vì vậy hãy cẩn thận! Nhưng nếu điều đó khiến bạn làm việc hiệu quả hơn, sếp của bạn có thể sẽ không quá bận tâm.)
Cuối cùng thì, không ai có thể thành thạo nghệ thuật “không làm gì” trong một sớm một chiều. Bạn sẽ mất hàng giờ đồng hồ luyện tập và làm việc chăm chỉ. “Không làm gì” không hề dễ, nhưng bạn sẽ tận hưởng từng phút khi tiến tới trạng thái đó!