Đứng trước vô vàn ảnh hưởng về môi trường và tính nhân đạo mà thời trang nhanh (fast-fashion) mang lại, thời trang chậm đang dần được chú ý và từng bước len lỏi vào cuộc sống của người tiêu dùng.
Không chỉ đơn giản là một xu hướng, thời trang chậm hướng đến sự bền vững để tạo ra những ảnh hưởng tích cực và lâu dài lên đời sống và toàn bộ ngành công nghiệp thời trang.
Tuy được nhắc đến nhiều nhưng bạn có biết cách ứng dụng thời trang chậm vào cuộc sống? Đôi khi cách tốt nhất để giúp đỡ thế giới là thật sự hiểu rõ những cụm từ “trending” mang ý nghĩa gì.
Hiểu “chậm” sao cho đúng?
Thời trang chậm chỉ việc sản xuất và mua sắm các mặt hàng có giá trị sử dụng lâu dài và thân thiện với môi trường. Nhiều người thường nhầm lẫn giữa “thời trang bền vững” và “thời trang chậm.” Thế nhưng theo Claudia Manley, tác giả cuốn sách Fashion Writing: A Primer, thời trang bền vững là một phần của thời trang chậm.
Nếu thời trang bền vững chỉ tập trung vào việc bảo vệ môi trường và chi phí nhân công trong việc sản xuất, thời trang chậm còn xoay quanh chất lượng của một món đồ có sử dụng được lâu dài hay không.
Một bài báo đăng tải trên tờ British Vogue vào năm 2020 đã nhận định rằng thời trang chậm chính là bước chuyển chậm rãi, chống lại các xu hướng thời trang đang rầm rộ hiện nay. Ý thức được những tác hại của ngành thời trang nhanh, các chất liệu thân thiện với môi trường với đặc tính bền bỉ đã được ra đời và sử dụng rộng rãi như: cotton sạch, vải làm từ lá dứa, đá hoa, da thuộc làm từ nấm, vải tencel, len hay linen. Các sản phẩm được sản xuất theo từng đợt nhỏ bởi các nhà thiết kế hoặc nghệ nhân địa phương.
Thời trang chậm không chỉ sinh ra như một tiếng nói nhạt nhoà và rồi biến mất. Nó hơn cả một xu hướng thời trang mà còn quan tâm đến sự lâu dài và các giá trị tốt đẹp cho môi trường và con người. Nhìn xa hơn, thời trang chậm đòi hỏi một sự thay đổi ở lối sống. Nó đòi hỏi những lựa chọn có ý thức từ khi chúng ta thức dậy cho đến khi đi ngủ.
Thời trang chậm có “soán ngôi” thời trang nhanh?
Thời trang nhanh (fast fashion) hiện diện ở khắp nơi khiến chúng ta cảm thấy thời trang chậm chỉ là tiếng nói yếu ớt. Tuy nhiên, thời trang chậm ra đời thật ra không nhằm mục đích soán ngôi hay cạnh tranh với thời trang nhanh.
Nó mang ý nghĩa phản ánh lại những cách mà con người thích nghi trước những biến động kinh tế, ô nhiễm môi trường, thay đổi phong cách sống dưới góc nhìn thời trang.
Tài chính cá nhân từ tủ quần áo
Ở khía cạnh tài chính cá nhân, thời trang chậm đã ra đời với triết lý giúp người tiêu dùng lựa chọn tủ đồ thấu đáo hơn, thay vì chỉ mua các món đồ theo xu hướng mà không có giá trị bền vững, lâu dài.
Từ trước đến nay, thời trang nhanh luôn tập trung vào các xu hướng thời trang hiện tại, vì vậy các bộ trang phục thường bị đào thải chỉ sau một thời gian ngắn sử dụng.
Động lực cho thương hiệu nội địa
Thời trang chậm còn mở ra cánh cửa phát triển thời trang địa phương (local fashion). Đây là cách những thương hiệu nội địa tận dụng nguồn nguyên liệu có sẵn, tìm kiếm những giá trị độc đáo ở nơi mình sống và đưa vào thời trang.
Bên cạnh đó, khi mua sắm tại các thương hiệu nội địa, người tiêu dùng sẽ có cơ hội được biết thêm về nguồn gốc của các bộ trang phục và các chất liệu và được truyền cảm hứng để sống xanh, sống bền vững hơn. Điều này tạo nên một trải nghiệm thời trang mới mẻ, vốn là điều khách hàng thế hệ trẻ đang tìm kiếm.
Chậm lại để hiểu cá tính bản thân
Guồng quay của thời trang nhanh có xu hướng ép người dùng vào các khuôn mẫu của những người nổi tiếng trên mạng xã hội, khiến phong cách của chúng ta mất đi tính độc đáo và nguyên bản. Thời trang chậm còn thúc đẩy người tiêu dùng định hình phong cách cá nhân thông qua việc chọn lựa kỹ lưỡng tủ đồ của mình.
Nó giúp giới mộ điệu thời trang có quyền quyết định thứ mình muốn mặc, tự tạo nhịp điệu cho phong cách bản thân và không cảm thấy mệt mỏi với những xu hướng thay đổi chóng mặt.
Cách mặc “chậm” thoải mái
Một số người cho rằng thời trang chậm đòi hỏi công sức tìm kiếm thương hiệu, quan tâm chất liệu… Tuy vậy, ứng dụng thời trang chậm đơn giản hơn bạn tưởng. Để trở thành một người tiêu dùng thông minh và ứng dụng thời trang chậm đúng cách, bạn có thể bắt đầu từ những bước cơ bản nhất.
Đừng vội lấp đầy tủ đồ với thời trang chậm
Trước tiên, bạn sắp xếp lại tủ đồ của mình. Đây sẽ là cơ hội để bạn “trò chuyện” với quần áo, chọn ra những bộ trang phục có thể phối lại với nhau, hoặc cho đi những món đồ không còn mặc được nữa.
Tiếp đến, bạn cần xác định hệ giá trị và phong cách thời trang của bản thân trước khi đưa ra các quyết định mua sắm. Từ đó hạn chế tình trạng mua sắm ngẫu hứng (impulsive buying), tránh lãng phí về sau.
Một điều cần lưu ý rằng theo đuổi thời trang chậm không đồng nghĩa với việc chạy ra ngoài và lấp đầy tủ đồ bằng những bộ quần áo bền vững mới mua, mà là tận dụng tối đa các bộ trang phục bạn đang có.
Có thể bạn đã từng chạy theo các xu hướng nổi bật mà mang về hàng loạt bộ trang phục chỉ mặc được vài lần. Vậy hãy thử chỉnh sửa chúng lại (upcycling fashion), kết hợp các mảnh quần áo khác nhau để ra những bộ trang phục mới, hoặc cho đi để chúng có thể tiếp tục vòng đời của mình.
Học cách kéo dài tuổi thọ của quần áo
Nhiều người phải mua thêm quần áo mới chỉ vì không biết cách bảo quản dẫn đến việc chúng dễ hư hỏng, nhanh xuống cấp. Để có thể giữ quần áo mặc được lâu hơn, bạn cần chăm sóc đúng cách tủ đồ của mình.
Đầu tiên là lựa chọn màu sắc và chất liệu vải phù hợp khi nấu nướng hoặc ăn uống, chẳng hạn như những trang phục sáng màu hay chất vải len, lụa sẽ khó tẩy rửa hơn nếu bị dính bẩn.
Đối với các chất liệu vải mỏng, dễ hỏng như lụa, len, linen, ren,.. cần được bỏ vào túi lưới bảo vệ khi bỏ vào máy giặt. Từng loại chất liệu sẽ có hướng dẫn giặt giũ trên nhãn mác, bạn cần nắm rõ cách đọc ký hiệu và tuân theo các chỉ dẫn để tránh giặt quá tay làm hỏng chất liệu.
Không để quần áo tiếp xúc với nhiệt độ cao bằng cách phơi khô tự nhiên (bạn có thể lộn trái quần áo để tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời) thay vì dùng máy sấy.
Thời trang chậm không phải là mặc đồ nhàm chán
Theo đuổi thời trang chậm không có nghĩa là ăn mặc lỗi thời hay lạc hậu. NTK Stella McCartney chia sẻ rằng: "Tôi không nghĩ rằng mọi thứ phải trông xấu xí vì chúng là sản phẩm bền vững. Tại sao chúng không thể xinh đẹp? Tôi không nghĩ chúng ta nên nói rằng thiết kế này chưa đẹp lắm vì nó thân thiện môi trường, và bạn đừng mua chiếc áo đẹp kia chỉ vì nó là sản phẩm không bền vững.”
Hiện nay, trên thế giới và cả ở Việt Nam đã có hàng loạt thương hiệu gắn liền với sự bền vững. Nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường, các thương hiệu cũng dần chuyển mình để thích nghi với sự thay đổi. Bên cạnh đó, các sản phẩm được sản xuất từ các quy trình bền vững vẫn đảm bảo tiêu chí đẹp, thẩm mỹ độc đáo cho người mua.
Thời trang chậm đến cuối cùng vẫn là cách con người phản hồi lại những vấn đề của đời sống, xã hội. Mặc dù ngày càng có nhiều sự ủng hộ đối với thời trang chậm, nhưng vẫn còn một chặng đường dài phía trước để thay đổi cách ngành công nghiệp thời trang đang vận hành.
Tuy vậy, thông qua việc ủng hộ những thương hiệu thời trang văn minh, đơn giản hóa tủ quần áo và nhiều cách làm khác, chúng ta sẽ đưa phong cách thời trang của mỗi cá nhân trở về một tốc độ vừa phải hơn.
Dần dần, khi bạn nhận ra bản thân có thể thong thả với tủ đồ của mình thì các thương hiệu thời trang cũng không thể ép chạy theo những phù phiếm được.