Bài viết không tiết lộ nội dung phim.
The Batman (2022) là một trải nghiệm điện ảnh tốt đối với người kỳ vọng yếu tố trinh thám kiểu David Fincher, và là quả ngọt cho quá trình chờ đợi đằng đẵng của fan comic.
Nhắc tới hình tượng Batman thì trước tiên vẫn cần nhắc tới Batman đáng nhớ nhất màn bạc đối với thế hệ của chúng ta - Batman của Christopher Nolan. Cách Nolan tiếp cận Batman nôm na giống như hành trình 12 bước thành anh hùng: Có khai sinh, có phát triển, có gục ngã và có trỗi dậy. Cả 3 phần phim của Nolan đều đặt Batman vào những thử thách, và anh vượt qua tất cả để trở thành biểu tượng của Gotham.
Sự thành công của trilogy này dĩ nhiên ép Matt Reeves, đạo diễn của The Batman phải chọn cách khai thác mới về nhân vật comic đã 83 năm tuổi này. Vậy nên, Matt Reeves đã chọn hướng tập trung vào nhân dạng Bruce Wayne. Hướng đi tuy không mới, nhưng chưa từng thực sự được khai thác sâu trên màn ảnh.
Hướng khai thác phim tốt
Trong The Batman, Bruce Wayne hiện lên nhỏ bé, cô độc và đáng thương. Anh này có đầy đủ lý do để sợ hãi rất nhiều thứ ở Gotham, và ngay trong diễn xuất của “Battinson” (không rõ là Reeves chỉ đạo hay Pattinson tùy biến) cũng thường xuyên có một biểu cảm ở ánh mắt rất dễ nhận ra, cho thấy anh là một người cực kỳ bất ổn về nội tâm và không chế ngự được sự sợ hãi.
The Batman lấy bối cảnh năm hành nghề thứ 2 của Bruce Wayne, khi anh chưa thực sự hiểu rõ Gotham, và Gotham cũng chưa hiểu rõ anh, vì thế tất cả các hành động của Bruce Wayne đều có phần bộc phát và phụ thuộc nhiều vào cảm xúc.
Người yêu mến comic của Batman hẳn đã quen với motif quen thuộc: Batman mới là nhân dạng thực, còn Bruce Wayne chỉ là vỏ bọc của anh ta. Reeves chọn hướng tiếp cận ngược lại với sự kiện mang cảm hứng từ The Long Halloween. Đây cũng là phần truyện về một Batman mới vào nghề, mang mạnh tính trinh thám đan xen với những trò chơi giải đố. Qua đó các cách dàn xếp câu chuyện của Matt Reeves thể hiện rất rõ rằng: Batman lúc này mới là Bruce Wayne mang mặt nạ, còn Bruce Wayne lúc này vẫn chưa phải là "Batman mà Gotham xứng đáng có được."
Đây là điều mà nhiều người vốn đã nhận thấy, nhưng xứng đáng để được nhắc lại đó là The Batman vốn là một phim trinh thám mang đậm chất neo-noir. Nó bỏ đi những câu thoại có phần sáo rỗng thường trực của phim noir để tập trung chất hiện thực vào không khí phim.
Bên cạnh đó, cũng đã có nhiều người xem nhận ra sự học tập đạo diễn David Fincher của Matt Reeves. Nếu bạn đã xem những tác phẩm như Se7en (1995) hay Zodiac (2007), chắc hẳn sẽ nhận ra The Batman chịu ảnh hưởng nhiều tới mức nào.
Chất trinh thám của The Batman được đề cao tới mức những màn hành động lại trở thành điểm nghỉ ngơi xả hơi đối với người xem, tuy nhiên cá nhân mình thấy chất giải đố trong The Batman không quá cao khi mọi thứ được giải quyết quá nhanh và dễ dàng (nhưng vẫn hoàn toàn không phải kiểu giải đố tầm thường, rẻ tiền.)
Diễn xuất ấn tượng nhưng chưa khai phá hết tiềm năng
Rất đáng tiếc phải nói rằng The Batman lãng phí khả năng diễn xuất của rất nhiều người: Colin Farrell (Penguin), Paul Dano (Riddler), Jeffrey Wright (Gorden) và Andy Serkis (Alfred). Các nhân vật của họ hiện lên đơn thuần là công cụ để đưa Bruce Wayne đi theo một lộ trình được vạch sẵn của đạo diễn, họ không đem tới nhiều biến số và không thể hiện được nhiều trạng thái nội tâm.
Tuy nhiên bản thân tôi đánh giá cao quyết định giản lược này của Reeves: The Batman sẽ rất ôm đồm nếu như tất cả các nhân vật kể trên cũng được xây dựng kỹ lưỡng. Matt Reeves chắc chắn đã nhìn ra vấn đề này, vì thế ông đã có kế hoạch cho vũ trụ Gotham mở rộng với series về GCPD (Sở cảnh sát Thành phố Gotham) để khai thác ủy viên Gordon, series tội phạm Gotham để khai thác Penguin, và một dự án chưa nhiều thông tin về Catwoman.
Paul Dano rất có khả năng sẽ quay lại. Nếu ai đã xem Paul Dano thì sẽ biết diễn xuất của anh này tốt tới mức “thường xuyên chiếm sân khấu của nhân vật chính”. Việc Riddler đeo mặt nạ trong thời lượng lớn của phim hạn chế rất nhiều biểu cảm của nhân vật này, khiến người xem dễ có khả năng cảm thấy khó hiểu và hụt hẫng về tâm lý cũng như động cơ của Riddler.
Bù lại, diễn xuất của The Bat and The Cat thực sự rất ấn tượng, đặc biệt là Robert Pattinson. Bộ đôi này thì ai xem phim rồi chắc chắn sẽ hiểu, ai chưa xem phim mà đọc tới đây thì cứ găm lại và đi xem thử rồi cảm nhận.
Hình ảnh, âm thanh, hành động tròn trịa
Cái này cũng nhiều người nói rồi, nhưng mảng âm thanh của The Batman thực sự có suất tranh giải ở Oscar năm sau. Hình ảnh phim đẹp, nhiều lúc hơi tối, nhưng những phân đoạn tối được gia giảm tốt để không hại thị lực người xem.
Mảng hành động của The Batman tốt và cực kỳ chân thực. Cá nhân mà nói, có 2 điểm tôi không hìa lòng về Batman của Ben Affleck và Christian Bale. Nếu như Bale đánh đấm quá chán thì Ben đánh đấm lại quá ảo.
Nếu ai còn nhớ thì phân cảnh Warehouse Fight trong Batman V Superman (2016) sẽ thấy Ben có một cú móc “hook” ném thùng gỗ chết người rất phi vật lý. Thật ra cách đánh đấm của Batman cũng rất khó để thể hiện vì theo “định luật Edna” thì người hùng mặc áo choàng là một cái gì đó rất dở hơi và vô lý.
Tuy nhiên, The Batman khắc họa rất tốt việc một người phải mặc giáp cồng kềnh đánh nhau thì nó sẽ ra sao, đây là một điểm cộng lớn. Batman của Pattinson cũng biết động não trước khi đánh, ứng dụng vật lý, địa hình để chiến đấu - đây là điều mà Bat-Bale không làm được, còn Bat-Ben thì mạnh quá nên không cần làm.
Tuy nhiên, mảng hành động của phim có một khuyết điểm cực lớn đã từng xuất hiện trong The Dark Knight Rises mà mình không tiện tiết lộ ở đây.
Kết
The Batman là một phim trinh thám có nhiều điểm sáng, nhưng không đủ sức nặng để đứng với các tượng đài như Sev7n hay Zodiac kể trên.
Đối với nhiều khán giả có lẽ sẽ cảm thấy phim bị đuối ở đoạn cuối vì một lý do rất đơn giản: Phim “học" theo gần như cấu trúc câu chuyện của Sev7n, nhưng cái kết của Sev7n thì gọn gàng hơn khi nhân vật bị tha hóa, tạo nên sự ấn tượng ngay khoảnh khắc phim kết thúc. Còn đối với The Batman, đây lại là mở đường cho phần tiếp theo nên chắc chắn nó phân đoạn cuối phim sẽ không ấn tượng lắm.
Tuy nhiên, đây vẫn là một phim chuyển thể comic, và với thang điểm của một phim chuyển thể comic hay phim siêu anh hùng thì The Batman xứng đáng là phim hay nhất trong nhiều năm qua. Việc mở rộng vũ trụ Gotham là một nước đi hợp lý và cô đọng của Warner Bros, rất hy vọng rằng các dự án kế tiếp dưới tầm nhìn Matt Reeves sẽ sớm được triển khai.