“Tính khí sáng nắng, chiều mưa” chắc hẳn không phải là một cụm từ lạ lẫm. Nó thường được dùng để ví von sự thay đổi tâm trạng thất thường như sự biến chuyển khó lường của thời tiết.
Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy đúng là thời tiết có ảnh hưởng đến tâm trạng của con người.
Tại sao vào những ngày trời nóng, tiếng còi xe có vẻ như càng nhiều hơn và inh ỏi, gây bực bội hơn bình thường? Hay nguyên nhân cứ đến mùa mưa là bạn thấy uể oải, thậm chí một số người có dấu hiệu trầm cảm? Nhiệt độ, mưa, ánh sáng và sự giao mùa đều đã được chứng minh có thể gây tác động lên cảm xúc đấy. Và cụ thể là như thế nào?
Cảm xúc cũng chuyển giao theo mùa
Sự chuyển giao thời tiết có thể dẫn đến Trầm cảm theo mùa (Seasonal Affective Disorder, gọi tắt là SAD). Bình thường người bệnh vẫn có sức khoẻ tâm lý ổn định, nhưng vào một khoảng thời gian nhất định hàng năm, họ sẽ bộc lộ triệu chứng trầm cảm. Khoảng thời gian diễn ra phổ biến là vào mùa đông hoặc mùa mưa.
Nguyên nhân của trầm cảm theo mùa được cho là do sự thiếu hụt ánh nắng vào mùa đông và mùa mưa, làm mất cân bằng nồng độ melatonin và serotonin – hai yếu tố kiểm soát cảm xúc và chu kỳ giấc ngủ của con người.
Nhiệt độ làm con người hung dữ hơn
Một nghiên cứu đã tìm thấy mối liên hệ giữa nhiệt độ và sự hung hăng của con người. Khi nhiệt độ tăng lên, sự xung đột giữa các nhóm người lẫn bạo lực cá nhân đều có xu hướng tăng vọt. Một thí nghiệm khác chỉ ra những người ở phòng có nhiệt độ ấm áp ít khả năng đối xử tốt với người khác hơn, ngay cả sau khi thí nghiệm kết thúc.
Năm 2008, một nghiên cứu trên 6 yếu tố thời tiết (nhiệt độ, sức gió, lượng mưa, áp suất không khí và chu kỳ quang) cũng kết luận rằng, ngày nắng và ít gió khiến con người cảm thấy tiêu cực hơn. Lời giải thích đằng sau chính là cơ thể người mệt mỏi và mất sức hơn trong thời tiết như vậy, dẫn tới việc dễ mất bình tĩnh và giận dữ.
Cơn mưa ngang qua, nỗi buồn ở lại
Với một số người, một cơn mưa có tác dụng xoa dịu nỗi sợ hãi, lo âu. Kimberly Hershenson, một nhà trị liệu chuyên về chứng lo âu và trầm cảm giải thích rằng bởi vì bộ não luôn thích thu nhận thông tin qua các giác quan. Mưa là thuộc loại tiếng ồn trắng (white noise) – một dạng âm thanh giúp con người thư giãn. Chúng giúp xoa dịu nhu cầu lấy thông tin từ các giác quan, nhờ đó chúng ta trở nên bình tĩnh hơn.
Tuy nhiên, mưa có nhiều loại, người cũng có người này người kia. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng trời càng mưa lớn và dai dẳng, nhất là ở những khu vực thường không có lượng mưa cao, người dân tại đó càng hung hãn hơn.
Một nghiên cứu khác nhận thấy mức độ hài lòng về cuộc sống của những người phụ nữ được phỏng vấn sụt giảm vào các ngày có nhiều mưa và nhiệt độ cao. Đồng thời, mức độ hài lòng của họ lại tăng lên vào những ngày có nhiệt độ thấp hơn và không mưa.
Ánh sáng là thủ phạm gây “tụt mood”
Mặt trời cùng những tia nắng luôn gợi lên hình ảnh tích cực và năng động. Tuy nhiên, sự thật là không phải ai cũng thích mặt trời. Một nghiên cứu cho thấy khoảng 12% các bà mẹ Hà Lan cảm thấy “tụt mood” vào những ngày nhiều nắng và ấm áp.
Ngoài ra, ánh mặt trời quá nhiều là một trong những nguyên nhân dẫn đến "Trầm cảm theo mùa ngược", hay Trầm cảm mùa hè (Summer SAD). Nguyên nhân là vì ánh nắng dẫn đến sự thay đổi trong sự sản sinh của melatonin - chất điều chỉnh giấc ngủ và tâm trạng trong cơ thể người. Một giả thiết khác cho rằng con người có xu hướng ngủ nhiều vào ngày hè, do đó quá nhiều nắng khiến giấc ngủ của họ kéo dài và nhịp sinh học bị lặp, lâu ngày dẫn đến cảm giác uể oải.
Thời tiết yêu thích nói gì về tính cách của bạn?
Từ các nghiên cứu kể trên, chúng ta có thể kết luận được rằng có sự tương quan giữa các yếu tố thời tiết và tâm trạng. Ngoài ra, sở thích về thời tiết cũng hé lộ nhiều điều về tính cách tiềm ẩn của bạn. Chẳng hạn:
- Mùa xuân: Bạn có thể là tuýp người khao khát những trải nghiệm mới. Đó cũng chính là lý do bạn thích mùa xuân bởi nó mang đến những cơ hội làm mới bản thân sau một mùa đông dài lạnh giá.
- Mùa hè: Nếu mùa hè là “chân ái” của bạn, có phải bạn thích đi đây đó và cực kỳ năng động? Vì những tháng mùa hè ấm áp là thời gian để đi du lịch và tận hưởng các hoạt động ngoài trời. Bạn còn có thể là người hướng ngoại: vô cùng lạc quan, tốt bụng, và quyết đoán.
- Mùa thu: Mùa thu là thời điểm giao mùa. Vì vậy gam màu vàng cam ấm áp và thời tiết mát mẻ của mùa thu thể hiện sự mong muốn thay đổi tích cực của bạn. Sự yên bình của mùa thu sẽ tạo cảm hứng để bạn hồi tưởng lại năm đã qua và lập kế hoạch cho năm tới.
- Mùa đông: Nếu yêu sự lạnh giá của mùa đông, bạn có thể là một người sống nội tâm. Với bạn, khoác một chiếc áo len ấm áp và cuộn mình trên chiếc ghế dài, nhâm nhi ly nước ngọt là một ngày thư giãn lý tưởng.
- Mùa mưa: Là những chàng trai, cô gái thích mưa, bạn sẽ thấy kém vui và ‘dễ quạu’ hơn vào những ngày nhiều nắng và nhiệt độ cao. Ngược lại, những cơn mưa khiến bạn vui vẻ và thoải mái hơn.
- Mùa khô: Bạn sẽ cảm thấy hạnh phúc, ít sợ hãi và tức giận hơn vào những ngày nhiều nắng và nhiệt độ cao. Trái lại, lượng mưa kéo dài là “kẻ thù” của bạn, khiến bạn dễ lo âu và giận dữ.
Kết
Thời tiết tác động đến tâm trạng của con người qua nhiều yếu tố. Đó có thể là vấn đề về vị trí địa lý, chẳng hạn một nơi đang trải qua sự bất thường của thời tiết trong một thời gian dài, trái ngược hẳn với khí hậu thông thường. Hoặc có thể bạn vừa trải qua một ngày nhiều biến động, và thời tiết là “giọt nước tràn ly". Nhưng có một yếu tố có thể kiểm soát được, đó là cách chúng ta phản ứng.
Bạn có thể chủ động thay đổi kế hoạch khi thời tiết bất chợt xen vào, hoặc lập một danh sách hoạt động và thói quen để đẩy cảm xúc rối loạn về hướng tích cực hơn. Đặc biệt, đừng quên chăm sóc bản thân, thử thêm một số phương pháp đơn giản như tập thiền, thực hành kỹ thuật điều hoà cảm xúc, hoặc học hỏi tinh túy từ các phong cách sống trên thế giới để chung sống hoà bình với thời tiết nhé.