Social distancing — cách ly xã hội, hay hạn chế giao tiếp xã hội — là hạn chế tối đa sự tiếp xúc giữa con người với nhau để tránh phát tán virus. Trong nhiều trường hợp, virus có thể bị phát tán bởi những người chỉ có triệu chứng thứ yếu hoặc thậm chí không hề biết mình mắc bệnh, khiến dịch bệnh lây lan theo cấp số nhân. Nếu không hạn chế giao tiếp xã hội, nguy cơ hệ thống y tế quá tải là rất cao.
Hạn chế giao tiếp xã hội là một chiến lược trọng yếu giúp kiểm soát tốc độ lây lan của dịch bệnh. Chiến lược này đã giữ an toàn cho hàng ngàn người trong đại dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918 và đại dịch cúm 2009 tại Mê-xi-cô.
Có 6 cách hạn chế giao tiếp xã hội thường thấy. Những điều bạn thường được khuyến cáo như: chủ động làm việc tại nhà, không tụ tập và gặp gỡ nơi đông người, hay công văn yêu cầu đóng cửa các tụ điểm giải trí đông người,… đều thuộc là hình thức hạn chế giao tiếp, với mục tiêu giảm tối đa tương tác giữa người với người trong dịch bệnh.
Giải đáp thắc mắc thường gặp
Tổng hợp lời khuyên của các chuyên gia:
- Tiến sĩ Caitlin Rivers, chuyên gia Dịch tể học tại Đại học Johns Hopkins.
- Tiến sĩ Jeanne Marrazzo, trưởng khoa về Bệnh truyền nhiễm tại Đại học Alabama, Birmingham.
- Tiến sĩ Thomas Chin-chia Tsai, nhà nghiên cứu về chính sách sức khoẻ và phẫu thuật tại Bệnh viện Brigham and Women và trường Y tế Công cộng thuộc Đại học Harvard (Harvard TH Chan School of Public Health).
- Tiến sĩ Arthur L. Caplan, giáo sư, nhà sáng lập Hội đồng Y đức, chuyên ngành Y thuộc Đại học New York.
Tôi còn trẻ và không có triệu chứng gì, có cần thực hiện cách ly xã hội không?
Bạn vẫn cần thực hiện. Tuổi tác và những căn bệnh mãn tính tác động đến nguy cơ nhiễm và khả năng phục hồi là điều hiển nhiên, nhưng vậy không có nghĩa là người trẻ tuổi hoàn toàn miễn nhiễm.
Việc cách ly xã hội có thể sẽ khó khăn với một số người, nhưng hãy tự nhủ rằng đây chỉ là tạm thời, và nó cần thiết vì sức khỏe cộng đồng.
Tôi có thể ra ngoài hoặc đến siêu thị không?
Câu trả lời là có, trừ khi bạn đang phải cách ly vì bị bệnh, hoặc tiếp xúc với người nhiễm/nghi nhiễm. Với nhóm người có nguy cơ lây nhiễm cao, chẳng hạn như người cao tuổi, hoặc sống tại khu đông dân cư, nên hạn chế hết mức có thể những hoạt động này.
Điểm mấu chốt là tránh tiếp xúc quá gần với người khác và thực hiện những biện pháp phòng tránh cần thiết khác.
Nếu phải đi siêu thị, hãy chọn thời điểm vắng vẻ. Hạn chế số lần phải ra ngoài bằng cách trữ vừa đủ lương thực cần thiết trong khoảng một tháng. Chú ý những bề mặt có khả năng chứa virus, lau những thứ bạn tiếp xúc bằng dung dịch kháng khuẩn, ví dụ như tay cầm xe đẩy. Hãy mang theo nước rửa tay khô mọi lúc, và đảm bảo rửa sạch tay bằng xà phòng và nước khi vừa ra ngoài về.
Tiến sĩ Caitlin Rivers khuyến cáo, nếu có thể thì hãy để điện thoại di động ở nhà để tránh vô thức sử dụng khi đang mua sắm, vì đây là một vật có khả năng lan virus cao.
Tôi có thể đi ăn ở ngoài không?
Tuy chưa có bằng chứng chứng minh nguy cơ lây nhiễm COVID-19 qua thức ăn, nhưng đi ăn ở những nhà hàng có không gian nhỏ đồng nghĩa với việc bạn đang tiếp xúc gần với các thực khách khác, nhân viên phục vụ lẫn đầu bếp. Vì vậy, nhìn chung việc ăn ngoài không được khuyến khích. Nếu không thể nấu nướng tại nhà, tốt hơn hết là đặt giao tận nơi.
Bạn bè, người thân có thể đến thăm tôi và ngược lại không?
Theo tiến sĩ Tsai, bây giờ không phải lúc để gặp gỡ bạn bè. Mục tiêu của cách ly xã hội là để giảm thiểu tối đa việc lây lan virus. Mặc dù đây là việc rất khó vì nó đi ngược lại với thiên hướng cộng đồng của con người, nhưng lại là điều trọng yếu trong lúc này.
Nếu lo lắng người thân hoặc bạn bè cảm thấy cô đơn, bạn có thể gọi điện, hoặc sáng tạo một vài hoạt động có thể thực hiện cùng nhau qua cuộc gọi video.
Thảo luận về việc cách ly xã hội với bạn cùng phòng, người thân, người yêu,… như thế nào?
Trước tiên, bạn cần nói chuyện nghiêm túc với người thân, bạn bè hoặc người yêu về mục tiêu giảm nguy cơ lây nhiễm trong cộng đồng. Chỉ cần một người mắc bệnh, dù ở giai đoạn đầu chưa có triệu chứng rõ ràng cũng có thể phát tán virus đến nhiều người khác.
Mục đích của cách ly xã hội là phá vỡ chuỗi truyền nhiễm virus. Vì thế mỗi người đều là mắt xích quan trọng. “Duy trì các nguyên tắc cách ly xã hội một cách nghiêm túc không chỉ giúp bạn an toàn mà còn giảm thiểu nguy cơ lan truyền virus đến gia đình và bạn bè.” Tiến sĩ Tsai khẳng định.
Nếu bạn cùng phòng hoặc người thân không chịu tự cách ly xã hội, làm sao để tự bảo vệ bản thân?
Theo tiến sĩ Caplan, bạn chỉ cần làm tốt nhiệm vụ cách ly bản thân. Hạn chế tiếp xúc cơ thể, không ngủ chung giường hay sử dụng chung các vật dụng sinh hoạt: bàn chải, dao, nĩa,… với họ. Chú ý lau chùi bề mặt tiếp xúc chung và rửa tay thường xuyên. Nếu cần thiết, hãy bàn bạc về việc phân chia khu vực sinh hoạt. Nếu họ vẫn không hợp tác, hãy rời đi nếu có điều kiện.
Cho dù mọi người xung quanh không hào hứng với chính sách này, bạn vẫn có thể nghiêm khắc với chính mình và làm mọi điều phù hợp trong khả năng và quy chuẩn xã hội để ngăn sự phát tán virus. Việc chủ động bảo vệ bản thân sẽ dễ hơn là yêu cầu người khác thay đổi thói quen sinh hoạt.