Thế kỷ 20, thời đại công nghiệp hóa khởi sắc, chúng ta làm việc nhiều hơn và bắt đầu cần đến cà phê để trở nên tỉnh táo, hứng khởi hơn. Đây cũng là thời điểm mà người trong ngành gọi là ‘làn sóng cafe thứ nhất’.
Năm 1971, Howard Schultz, người sáng lập Starbucks, mang văn hóa cafe nồng nàn của Ý tới Hoa Kỳ. Điều làm ông say mê không đơn thuần là bán cafe cho người Mỹ và thu lời, mà trên hết, là lan tỏa niềm vui đến từ việc thưởng thức. Ngày nay, Starbucks đã trở thành một ‘đế chế’ toàn cầu, một thương hiệu dù bạn có thể không yêu thích nhưng vẫn cứ biết về nó. Starbucks là một ví dụ cho kết tinh của làn sóng cafe thứ hai.
Nối liền với đó là làn sóng cafe thủ công, khi barista và nghệ thuật pha chế lên ngôi. Tiếp đó, khoa học về cà phê được phát triển vào thời kỳ làn sóng thứ 4. Bạn có thể mua chiết xuất caffeine dưới dạng… viên nén, hoặc bước vào một tiệm cafe nơi người rang xay kiểm soát tối đa nhiệt độ, thời gian phù hợp với tính chất của hạt cafe chính xác tới từng… chữ số thập phân.
Làn sóng cà phê thứ 5 có gì mới?
Tiếp nối những khám phá mới mẻ về cà phê dưới lăng kính hiển vi của làn sóng thứ 4, từ khoảng năm 2015, làn sóng thứ 5 đã tận dụng những nền tảng được hình thành từ trước để thay đổi diện mạo của ngành kinh doanh cà phê ngày nay.
Bạn có thể nhận diện làn sóng thứ 5 thông qua:
- Những cửa hàng boutique nhỏ nhắn, đầu tư lớn vào thiết kế không gian với concept riêng biệt, sản phẩm đa dạng, trưng bày hút mắt.
- Luôn xoay quanh câu chuyện không ngừng cải tiến, phát triển để trở nên 'đẹp hơn, tốt hơn'.
- Thương-mại-hóa sản phẩm với giá trị tăng chứ không giảm.
- Trải nghiệm của khách hàng là số một!
- Không ngừng đầu tư vào công nghệ mới và đội ngũ nhân viên để phát huy những điều nói trên.
Tựu chung lại, nếu chỉ dùng hai từ để mô tả về làn sóng này, thì đó là "Trải nghiệm" và "Tham vọng".
Với nhiều người tiêu dùng am hiểu về cà phê đặc sản hơn, nhu cầu thưởng thức cả không gian lẫn chất lượng đồ uống cũng tăng theo, làn sóng cà phê thứ 5 không còn là câu chuyện của riêng hạt cà phê và nhà kinh doanh, mà chính thực khách cũng sẽ là người hòa nhịp và nhào nặn nên.
Làn sóng thứ 5 đơn giản như câu hỏi: “Bạn thích cà phê thế nào?”
Và bạn có thể trả lời: “Hạt arabica không phun thuốc trừ sâu được trồng ở Lâm Đồng, rang medium, pha V60…”. Bạn yêu thích cà phê thủ công, mong muốn đời sống người nông dân trồng cà phê Việt Nam được cải thiện theo chất lượng thành phẩm, doanh nghiệp kinh doanh bền vững… Các doanh nghiệp đang lắng nghe nhiều hơn bao giờ hết.
Nhiều người tiêu dùng đã và đang chấp nhận ‘hy sinh’ sự tiện dụng của những món đồ nhựa dùng một lần để thay thế bằng chai / ống hút cá nhân, hưởng ứng những bước tiến mới của các ông lớn trong ngành cà phê và không quên ủng hộ cả các doanh nghiệp địa phương mang đậm bản sắc độc đáo.
Sự sôi động và cộng hưởng này đã tạo nên làn sóng cà phê thứ 5, được nhận định là mang theo đầy đủ tinh hoa từ 4 làn sóng trước nó, cốt mang tới cho thế hệ người thưởng thức mới trải nghiệm uống khó quên và ý nghĩa. Tại thời điểm hiện tại, chính bạn, người thưởng thức, sẽ là người quyết định làn sóng tiếp theo của văn hóa cà phê.
Dưới đây là một số đại diện cafe Việt Nam để bạn mường tượng rõ hơn về làn sóng thứ 5.
Lacàph
Lacàph là một công ty sản xuất và xuất khẩu cà phê. Với mong muốn tạo nên những sản phẩm cà phê và hoạt động thú vị dành cho những 'người hiếu kỳ', cà phê nhân xanh được Lacàph tuyển chọn kĩ lưỡng từ các nông hộ đối tác, sau đó rang xay trong điều kiện cơ sở vật chất tân tiến với bao bì chỉn chu, tiện lợi cho những khách hàng bận rộn nhưng vẫn muốn thưởng thức cà phê ngon.
Người sáng lập Lacàph, Timen Swijtink, vốn là một doanh nhân người Hà Lan. Anh sinh sống và làm việc hơn 10 năm tại Việt Nam trước khi gặp Scott Sehoon Bahng, một chuyên gia cà phê người Hàn Quốc. Cuộc gặp gỡ thông qua sự giới thiệu của bạn bè đã đưa cả 2 đến với kế hoạch xây dựng một thương hiệu cà phê mang sứ mệnh chia sẻ Cà phê Việt và Văn hoá Việt với những người hiếu kì ở khắp mọi nơi.
Không chỉ là mối quan hệ giữa người mua và người bán, tập thể Lacàph thường đến thăm hỏi các nông hộ đối tác tại Đắk Nông, Lâm Đồng, Sơn La,… và được tìm hiểu về quy trình gieo trồng, sơ chế cà phê từ chính những chia sẻ của các anh chị nông dân mà Lacàph vẫn thường gọi là "anh hùng cà phê" của mình.
Nếu bạn ghé thăm Lacàph Espresso Bar và Lacàph Space Sài Gòn, hãy để sự tò mò và tình yêu cà phê dắt lối, bạn sẽ không chỉ thưởng thức những món đồ uống thủ công chất lượng và tỉ mỉ, mà còn có thêm cơ hội được biết thêm nhiều điều hay ho về những cây cà phê chất lượng nhất của Việt Nam nữa đấy nhé.
Bosgaurus Coffee Roasters
Bosgaurus ra đời vào năm 2016, với 'giấc mơ lớn' mang cà phê đặc sản ở Việt Nam đến thế giới, giúp thay đổi nhận thức chung của bạn bè quốc tế về cà phê Việt. Triết lý này thấm đẫm vào phong cách pha chế, thiết kế không gian của Bosgaurus.
Kết hợp cà phê hảo hạng với phương pháp pha hiện đại, có độ chính xác cao nhất có thể, không đánh mất giấc mơ lãng mạn của những kẻ theo đuổi việc thưởng thức cà phê, Bosgaurus là một đại diện độc đáo không thể thiếu khi nhắc đến Làn sóng thứ 5 tại Việt Nam.
Anh Nguyễn Cảnh Hưng, người sáng lập Bosgaurus, vốn là một kỹ sư. Những chuyến đi công tác tại Châu Âu đã khiến anh tìm hiểu sâu sắc hơn về hạt cà phê Việt Nam và nhận ra khả năng sản xuất cà phê chất lượng trên chính mảnh đất quê hương mình.
Lấy cảm hứng từ sự tối giản của kiến trúc Nhật và Scandinavia, không gian của Bosgaurus được tính toán để người thưởng thức hoàn toàn tập trung vào quá trình làm cà phê cũng như hương vị của thức uống.
Có thể nói Bosgaurus là một trong những cái tên tiên phong trong việc đưa hạt cà phê Arabica vào văn hóa uống ở Việt Nam. Không chỉ vậy, Bosgaurus còn góp phần giúp đỡ những người nông dân trồng cà phê thông qua việc áp dụng những kỹ thuật, phương pháp quản lý mới để giảm chi phí vận hành cùng lúc nâng cao giá trị của cà phê, từ đó giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của người nông dân.
Là Việt
"Không có cà phê đặc biệt, chỉ có những con người đặc biệt làm cà phê với cả lòng tận tâm".
Là Việt mang âm hưởng mộc mạc ngay từ cái tên gợi ý. Là thương hiệu cà phê sớm ghi ấn trong lòng người tiêu dùng bởi cách pha đồ uống ngon – lạ khi kết hợp cà phê với rượu / cocktails. Và họ cũng là một trong những thương hiệu khuyến khích thực khách "sống xanh" bằng cách ưu tiên sử dụng chai thuỷ tinh, hạn chế ly giấy, lót ly bằng vải,...
Với Là Việt, đam mê cà phê và kỹ thuật là hai điều then chốt. Hạt cà phê được chọn lọc từ khi còn là hạt giống, cho tới khâu cuối 'gói ghém' thành ly vị giác đánh thức mọi giác quan người thưởng thức.
Chất lượng đồ uống của Là Việt cũng đi kèm với trải nghiệm của khách hàng. Bạn có thể yên tâm tận hưởng những cuộc đối thoại về cà phê tại Là Việt. Đừng bận tâm về menu lạ sẽ khiến bạn bối rối và đắn đo. Điều Là Việt mong muốn nhất là được đồng hành với người yêu cà phê, đồng hành với những người nông dân trồng cà phê của Việt Nam và cùng nhau tạo nên văn hóa uống cà phê đẹp nhất.
Lacàph hân hạnh được đồng hành cùng Vietcetera và là một trong những nhà tài trợ cho dự án Flavors Vietnam 2022.
Tại Lacàph, chúng tôi có niềm đam mê cháy bỏng với cà phê Việt Nam, và muốn chia sẻ điều đó với bạn. Chúng tôi đặt tâm huyết của mình trong từng sản phẩm, được sản xuất từ những hạt cà phê nuôi trồng bởi các nông hộ đối tác. Họ là những gia đình nông dân nhỏ ở các vùng nguyên liệu mà chúng tôi khám phá và chọn lựa kĩ lưỡng trên khắp Việt Nam.
Thế nhưng, niềm đam mê của chúng tôi không chỉ dừng lại ở việc sản xuất cà phê cao cấp.
Với sứ mệnh “Chia sẻ cà phê Việt và văn hóa Việt với những người hiếu kỳ ở khắp mọi nơi”, Lacàph giành nhiều tâm huyết trong việc tìm hiểu những cộng đồng nông hộ, mà cùng nhau, chúng tôi có thể sản xuất những sản phẩm cà phê chất lượng nhất. Những con người ấy cũng có niềm đam mê với cà phê Việt, và chúng tôi muốn kể những câu chuyện về họ, về những di sản văn hóa và lịch sử của họ với bạn.