1. Chuyện gì đang xảy ra?
Ngày 31/8, nam ca sĩ Jack cho ra mắt MV Từ nơi tôi sinh ra. Điểm nhấn của video ca nhạc này không nằm ở các yếu tố âm nhạc hay vũ đạo, mà là sự xuất hiện chớp nhoáng của siêu sao bóng đá Lionel Messi. MV ghi hình cầu thủ của câu lạc bộ Inter Miami trò chuyện với Jack, phân cảnh này kéo dài khoảng 7 giây.
Việc Messi xuất hiện trong MV của một ca sĩ Việt đã thu hút vô vàn sự chú ý của cả cộng đồng người hâm mộ bóng đá, lẫn những người quan tâm tới các hoạt động thương mại nghệ thuật hay các đơn vị truyền thông. Một số câu hỏi đã nảy sinh: làm thế nào mà Jack thuyết phục được Messi lên hình? Nam ca sĩ có phải chi trả tiền cát-xê cho Messi không, và nếu có thì là bao nhiêu?
Trong khi các bên đang dần kiểm chứng và đính chính thông tin, vụ việc chưa có dấu hiệu hạ nhiệt và có thể trở thành một trường hợp điển hình trong ngành truyền thông và thị trường giải trí.
2. Jack có chi tiền mời Messi vào MV hay không?
Sau khi MV ra mắt, có nguồn tin cho rằng nam ca sĩ đã chi ra 60 tỷ đồng để mời danh thủ bóng đá lên hình. Đại diện pháp lý của Jack đã bác bỏ thông tin này thông qua công ty J97 Entertainment do chính ca sĩ sáng lập.
Jack khẳng định thông tin đó hoàn toàn sai sự thật và vô căn cứ. Thông cáo cũng chỉ ra rằng cuộc gặp gỡ giữa ca sĩ Việt và cầu thủ Argentina là buổi gặp kín, sắp xếp bởi một số bên liên quan. Điều này khớp với luồng thông tin từ phía người đã liên hệ tổ chức buổi gặp mặt là doanh nhân Phạm Ngọc Quốc Cường.
Ông Phạm Ngọc Quốc Cường là người đam mê sưu tập các kỷ vật bóng đá. Ông đã sử dụng một số mối quan hệ cá nhân để có thể gặp gỡ Messi. Trong buổi gặp, Messi đồng ý chụp hình và ký tặng một số vật phẩm lưu niệm. Việc Jack gặp Messi cũng là do ông Quốc Cường đã mời anh đi cùng đoàn.
3. Jack có được phép đưa hình ảnh Messi vào MV hay không?
Trong buổi họp báo ra mắt sản phẩm âm nhạc vào chiều 31/8, Jack chia sẻ rằng “người môi giới” của Messi chỉ yêu cầu không nhắc tới các vấn đề chính trị hay mang tính quốc gia, và không có tính thương mại hay sử dụng hình ảnh để kiếm tiền. Qua đó, ta hiểu rằng Jack đã xin phép và có sự đồng ý từ phía của Messi.
Tuy nhiên, theo chia sẻ từ phía người trong đoàn, thì tất cả mọi người đã thống nhất rằng những hình ảnh từ buổi gặp mặt chỉ có giá trị lưu trữ, có thể đăng lên mạng xã hội để làm kỷ niệm.
Dù Jack khẳng định không dùng hình ảnh để kiếm tiền, không kêu gọi tài trợ thông qua MV, nhưng việc đưa hình ảnh của một danh thủ bóng đá hàng đầu vào sản phẩm âm nhạc chắc chắn phải có những quy trình rõ ràng. Về khoản này, bên phía Jack chưa được ra bất cứ văn bản hay bằng chứng cho thấy sự đồng ý của Messi và thỏa thuận giữa hai phía.
4. Liệu Messi có thể kiện Jack?
Messi hoàn toàn có quyền yêu cầu Jack giải thích, thậm chí kiện hay yêu cầu chi trả đền bù cho việc sử dụng hình ảnh của anh. Nếu vụ kiện xảy ra, Jack đối diện với khả năng vừa phải gỡ sản phẩm, vừa phải đền bù.
Tuy nhiên, bên phía Messi sẽ phải tìm hiểu kỹ quy trình kiện công dân một quốc gia khác, đồng thời lựa chọn một tòa án phù hợp để thực hiện hành động pháp lý.
Trên thực tế, những tranh chấp như vụ việc của Jack không cần thiết phải giải quyết theo hướng kiện tụng. Hai bên hoàn toàn có thể thỏa thuận dàn xếp để tránh mất thời gian, tránh trở thành “con mồi” cho truyền thông. Ngoài ra, Messi có thể yêu cầu YouTube gỡ MV của Jack do vi phạm về hình ảnh có bản quyền.
Đây chính là cách giải quyết của nữ ca sĩ Olivia Rodrigo khi ca sĩ người Hàn Quốc Yena sử dụng hình ảnh có đăng ký bản quyền của Olivia trong MV Hate Rodrigo. Bài hát của Yena có tiêu đề dễ gây hiểu lầm, và dù đã nhận nhiều phản hồi tiêu cực khi nhá hàng MV, Yena vẫn công bố sản phẩm. Cuối cùng, chính Olivia Rodrigo đã lên tiếng tỏ thái độ không hài lòng.
MV gốc hiện đã được ẩn đi do sự vi phạm bản quyền. Đây là lỗi từ phía công ty chủ quản của Yena nhiều hơn là ở ca sĩ, bởi việc xin phép sử dụng hình ảnh là trách nhiệm của bên quản lý nghệ sĩ.
Trong trường hợp của Jack, anh chưa xin phép Messi, và cũng tung MV một cách bất ngờ. Do đó, vụ việc này có phần nghiêm trọng hơn sản phẩm Hate Rodrigo của Yena. Phương án nhanh và gọn gàng nhất, nếu Messi muốn bảo vệ hình ảnh của mình, có lẽ là "đánh gậy" bản quyền và bắt phía Jack ẩn MV.
5. Làm gì nếu bạn rơi vào tình huống của Messi?
Nếu vô tình "góp mặt" một cách không mong muốn trong một sản phẩm âm nhạc, bạn hoàn toàn có thể yêu cầu tác giả gỡ bỏ hoặc chỉnh sửa. Dù là người thường hay người nổi tiếng thì đều có quyền với hình ảnh của mình, và có quyền kiện hay yêu cầu gỡ bỏ nếu phát hiện vi phạm.
Để sử dụng hình ảnh của một hay nhiều người trong phim hay MV âm nhạc, tác giả phải có sự cho phép của chủ sở hữu hình ảnh. Nếu có cảnh quần chúng, thì tất cả những người trong đó phải được thông báo và đồng ý xuất hiện.
Đây là lí do tại sao nhiều đoàn làm phim quốc tế rất chật vật khi quay phim ở những địa điểm công cộng do phải đảm bảo tất cả mọi người đều đồng ý xuất hiện trong phim. Điều tương tự cũng áp dụng với các sản phẩm âm nhạc.
Đó cũng là lí do tại sao nhiều vlogger nước ngoài phải che mặt những người lọt vào khung hình của mình để tránh những rắc rối có thể phát sinh. Ngoài ra, khi chụp ảnh hay livestream, ta cũng nên lưu ý che đi các yếu tố có thể làm lộ thông tin cá nhân như biển số xe, địa chỉ nhà, v.v.