Theo Globalwebindex, 96% thế hệ Z toàn cầu sở hữu riêng một chiếc điện thoại thông minh. Khi được hỏi về vật dụng bất ly thân, 7/10 công dân thế hệ Z nhắc đến các thiết bị kết nối Internet như điện thoại, laptop.
Phải thừa nhận rằng công nghệ là một phần không thể thiếu vì những tiện ích vượt bậc. Tuy nhiên, nếu bạn đang dành quá nhiều thời gian cho chúng và vô tình đánh mất những sự kiện quan trọng xung quanh, có lẽ bạn đang cần thanh lọc công nghệ (digital detox).
Chúng ta đang bị công nghệ ảnh hưởng như thế nào?
Một khảo sát cho biết người Việt Nam sử dụng điện thoại trung bình khoảng 4 tiếng một ngày. Đó là chưa kể khoảng thời gian sử dụng các thiết bị điện tử khác.
Sự phụ thuộc vào công nghệ khiến người dùng rơi vào trạng thái như phantom limb syndrome – cảm thấy bản thân như bị mất đi một bộ phận cơ thể khi xa rời điện thoại, và khiến cho chứng Rối loạn hành vi nghiện Internet (Internet Addiction Disorder) tăng cao.
Theo nhà tâm lý học Jean Twenge, người trẻ có thể mắc chứng FOMO (hội chứng sợ bỏ lỡ thông tin) nếu dành quá nhiều thời gian lướt mạng xã hội. Khi kiểm tra những thông báo mới trên điện thoại, vùng não “hài lòng" bị kích thích và sản sinh ra lượng endorphin nhiều hơn mức cần thiết. Nó khiến chúng ta càng muốn xác nhận có thông tin nào mới hay không.
Jean Twenge cũng nhận định rằng thời lượng online càng nhiều sẽ khiến chỉ số hạnh phúc giảm đi, hình thành sự cô đơn hay thậm chí là những căn bệnh tâm lý.
Michelle Phan, một beauty blogger sở hữu kênh riêng với gần 9 triệu người theo dõi, từng cảm thấy áp lực đằng sau sự nổi tiếng của mình. "Lúc nào tôi cũng cảm thấy rất lo lắng vì trên Internet, mọi thứ trở nên lỗi thời rất nhanh. Toàn bộ cuộc sống tôi dành cho công việc. Tôi không đi ra ngoài, không có cuộc sống riêng của mình." - Michelle Phan chia sẻ.
Digital detox – Giành lại quyền điều hành cuộc sống
Thanh lọc công nghệ là một khoảng thời gian không sử dụng những thiết bị điện tử, mạng xã hội và tập trung hơn vào những tương tác xã hội. Bằng cách này, chúng ta có thể giảm thiểu sự lo âu đến từ chúng.
Theo nhà tâm lý học Jennifer Weniger, thanh lọc công nghệ giúp chúng ta cải thiện mối quan hệ và nâng cao năng suất. Nó còn đem lại cảm giác thư giãn cho cơ thể và tinh thần.
Những bước cơ bản để thanh lọc công nghệ
Thanh lọc không đồng nghĩa với việc từ bỏ hoàn toàn công nghệ. Nó là cân bằng thời gian sử dụng chúng với các hoạt động trong đời sống.
Bạn có thể tham khảo các bước sau:
1. Nhận thức thời gian sử dụng
Hãy nhận thức thời gian sử dụng điện thoại của mình, đặc biệt là khoảng thời gian dành cho mạng xã hội. Bạn có thể sử dụng chức năng screen time (thời gian sử dụng) trực tiếp trên iPhone hoặc thông qua một số ứng dụng như In moment, Freedom, hay Space.
Mặc dù chưa có một con số cụ thể cho thời gian sử dụng bất hợp lý, đây là một số dấu hiệu cho thấy bạn cần thanh lọc công nghệ:
- Thường xuyên kiểm tra điện thoại khi không cần thiết.
- Bị chi phối quá nhiều hoặc tiêu cực bởi những tương tác trên mạng xã hội.
- Lo sợ việc bỏ lỡ điều gì đó nếu không kiểm tra điện thoại liên tục.
- Thường xuyên lướt mạng xã hội không mục đích.
- Dễ dàng mất tập trung nếu không kiểm tra điện thoại.
- Việc làm đầu tiên trong ngày là kiểm tra mạng xã hội.
2. Lên lịch kiểm tra thông báo
Bạn không nhất thiết phải kiểm tra email của mình mỗi 15 phút. Thay vào đó, hãy lên lịch kiểm tra thông báo trên mạng xã hội và các ứng dụng như email, mỗi 3 tiếng chẳng hạn. Điều này sẽ giúp bạn tập trung vào công việc tốt hơn và không bỏ lỡ bất cứ thông báo mới nào.
3. Đặt ra giới hạn
Việc giới hạn thời gian ở mạng xã hội khoảng 30 phút một ngày có thể cải thiện cuộc sống của bạn và làm giảm triệu chứng trầm cảm.
Sau khi cân nhắc quỹ thời gian của bản thân, hãy đặt ra giới hạn sử dụng phù hợp. Chẳng hạn, bạn có thể giới hạn việc lướt mạng xã hội còn 30 phút buổi trưa và 30 phút buổi tối. Một số điện thoại như iPhone cũng hỗ trợ người dùng trong việc này.
4. Không sử dụng khi không cần thiết
Lúc tập thể dục hoặc ăn trưa, hãy tập thói quen không sử dụng điện thoại. Bằng cách này, bạn có thể kết nối được với nhiều người và làm việc hiệu quả hơn.
Kết
Với thời đại hiện nay, công nghệ đóng vai trò vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, việc quá lệ thuộc vào nó sẽ khiến đời sống của chúng ta bị ảnh hưởng tiêu cực. Vì vậy, cần phải cân bằng thời gian để vừa tận dụng được những tiện ích của chúng, vừa không bị ảnh hưởng quá nhiều.