1. Chuyện gì đã xảy ra?
Vào khoảng 20h tối ngày 24/8 (theo giờ địa phương), Pavel Durov - nhà sáng lập kiêm CEO của ứng dụng nhắn tin Telegram - đã bị bắt tại sân bay Paris–Le Bourget. Vụ bắt giữ được thực hiện theo lệnh của cảnh sát Pháp, trong khuôn khổ một cuộc điều tra sơ bộ.
2. Vì sao CEO của Telegram bị bắt?
Telegram, với khoảng 950 triệu người dùng, được xếp hạng là một trong những mạng xã hội lớn nhất thế giới, và đặc biệt được ưa chuộng tại Nga và các quốc gia từng thuộc Liên Xô. Ở Việt Nam, lượng người dùng Telegram được ước tính vào khoảng 12 triệu.
Một trong những lý do chính khiến Telegram được ưa chuộng là tính năng mã hóa hai đầu, cho phép người dùng tạo kênh và chia sẻ thông tin mật. Tuy nhiên tính năng này cũng đem về cho Telegram nhiều chỉ trích, khiến ứng dụng này từng bị tạp chí bảo mật CPO so sánh như một “dark web đời mới”, nơi chứa chấp “một hệ sinh thái tội phạm”.
Đây cũng là lý do OFMIN (cơ quan chịu trách nhiệm ngăn chặn bạo lực chống lại trẻ vị thành niên của Pháp) phát lệnh bắt và điều tra Pavel Durov. Cơ quan này coi Durov là đồng lõa trong các hoạt động ấu dâm, buôn bán ma túy, kích động khủng bố,... trên cơ sở rằng Telegram sở hữu công cụ mã hóa mạnh nhưng thiếu kiểm duyệt, thiếu hợp tác với chính quyền Pháp, qua đó tạo điều kiện cho tội phạm phát triển trên nền tảng này.
Được biết, thời gian tạm giữ để thẩm vấn Pavel Durov kéo dài tối đa 96 tiếng. Sau đó, thẩm phán có thể quyết định có tiếp tục khởi kiện hay không. Nếu ra tòa, tỷ phú người Nga với tổng tài sản ước tính khoảng 15,5 tỷ USD có thể đối mặt án tù lên đến 20 năm.
3. Thế giới phản ứng thế nào trước vụ việc?
Tối 25/8 (theo giờ địa phương), Telegram đã có tuyên bố chính thức về việc CEO của công ty bị bắt giữ. Theo đó, Telegram khẳng định công ty này vẫn tuân thủ luật pháp của Liên minh châu Âu, và cho biết “thật nực cười nếu bắt một nền tảng hay chủ sở hữu của nó phải chịu trách nhiệm về việc người dùng lạm dụng nền tảng đó.”
Telegram cũng khẳng định Pavel Durov “không có gì phải lẩn trốn và thường xuyên du lịch tới châu Âu”, trước thông tin rằng Durov vốn tránh tới thăm các nước châu Âu vì biết rằng đó là nơi Telegram bị lực lượng an ninh giám sát.
Trong khi đó, cố vấn Hạ viện Nga Alexey Rogozin bình luận rằng: “Nhiều người nói đùa việc bắt giữ Pavel Durov tương đương bắt giữ người đứng đầu cơ quan liên lạc của Lực lượng Vũ trang Nga.”
Kể từ khi Nga phát động chiến dịch tại Ukraine vào năm 2022, Telegram đã trở thành nền tảng cả Nga và Ukraine sử dụng cho mục đích liên lạc quân sự. Ông Rogozin cho biết: “Nghe có vẻ điên rồ, nhưng việc truyền dữ liệu tình báo hay bố trí pháo binh ngày nay được thực hiện thường xuyên bằng Telegram.”
Sau khi Pavel Durov bị bắt giữ, Elon Musk - CEO của X - đã chia sẻ một đoạn clip của tỷ phú người Nga kèm dòng hashtag #FreePavel, cùng nhiều dòng tweet phê phán công tác kiểm duyệt các nền tảng mạng xã hội.