Cái nóng mùa hè là trải nghiệm không mấy dễ chịu đối với cư dân thành phố. Những căn nhà cao tầng, đường xá nối tiếp nhau trong “khu rừng bê tông” khiến nhiệt khó thoát ra, dẫn đến hiệu ứng nhà kính nóng bức, ngột ngạt.
Những lúc như vậy, việc lên núi hoặc đi tắm rừng trở thành giải pháp chống nóng hữu hiệu. Dù vậy, với không gian sống hạn chế ở thành phố, không phải lúc nào bạn cũng dễ dàng tắm mình trong những nơi nhiều cây. Cùng “bóc tách” những lợi ích của cây xanh, và khám phá xem có những cách nào để nhuộm xanh không gian sống hàng ngày.
Cải thiện sức khỏe thể chất
Hầu hết chúng ta đã học ở tiểu học rằng, cây xanh hấp thụ khí CO2, thải ra khí O2. Điều này góp phần đáng kể giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường, hạn chế các bệnh về hô hấp. Theo Verywell Mind, nhiều loại cây cũng sản sinh ra phytoncides - chất kháng sinh giúp thanh lọc nhiều chất độc hại trong không khí.
Theo giáo sư kiến trúc y tế Roger Ulrich, khả năng tập trung và nhận thức linh hoạt được cải thiện nhiều khi dành thời gian với thiên nhiên. Vì vậy bạn cảm thấy tươi mới, năng suất hơn sau một chuyến trekking, hoặc đơn giản là vài phút ngắm nhìn hàng cây trên phố.
Nhiều bệnh viện đã được xây dựng gần nơi nhiều cây cối, tạo ra môi trường tự nhiên lành mạnh giúp bệnh nhân nhanh chóng bình phục. Yếu tố này được đề cao tương đương với việc sử dụng thuốc điều trị.
Hoạt động gợi ý:
- Đi bộ, chạy bộ trong công viên hoặc bất kỳ đoạn phố nào nhiều cây ở gần nhà/nơi làm việc. Nên đi lúc sáng sớm hoặc chập tối, khi mặt trời chưa lên hoặc đã lặn để tránh nắng gắt gây mệt mỏi.
- Nếu trời quá nóng để ra ngoài, bạn có thể ngồi làm việc ở các quán cafe “ốc đảo” (có nhiều cây xanh, thoáng mát). Cách này giúp bạn tạm thời “chạy trốn” khỏi khu rừng bê tông, đồng thời được tiếp thêm năng lượng bằng ly nước mát lạnh.
Sắc xanh “chiều chuộng” đôi mắt
Bác sĩ nhãn khoa thường khuyên chúng ta nghỉ mắt, nhìn ngắm cây xanh trong 5-15 phút sau khoảng thời gian làm việc liên tục. Điều này một phần bởi xanh lục là màu sắc mắt ta có thể dễ dàng tiếp nhận mà không phải hoạt động quá nhiều.
Theo CNN, lớp võng mạc trong mắt có thể nhận diện ánh sáng trong bước sóng từ 400 đến 700 nm. Mỗi màu sắc tương ứng với bước sóng khác nhau, trong đó màu xanh da trời có mức sóng thấp nhất (400 nm) và màu đỏ có mức cao nhất (700 nm).
Với bước sóng khoảng 550 nm, màu xanh lá nằm chính giữa quang phổ, khiến mắt không mất nhiều thời gian để nhận diện. Do đó, hệ thần kinh có thể “nghỉ ngơi” mỗi lần nhìn thấy màu xanh lá cây.
Hoạt động gợi ý:
- Treo tranh ảnh cây xanh, trải thảm cỏ nhân tạo trong nhà. Theo nghiên cứu đăng tải trên Thư viện Y học Quốc gia Hoa Kỳ (NLM), cây xanh trên hình ảnh cũng có tác dụng làm dịu mắt gần giống như cây xanh thật. Tuy nhiên bạn hạn chế dùng khung ảnh điện tử, bởi ánh sáng xanh từ các thiết bị này không tốt cho mắt.
- Trang trí phòng theo chủ đề cây xanh: Dùng nội thất gỗ, cây hoa cảnh để tăng cảm giác gần gũi với thiên nhiên.
Làm dịu căng thẳng, điều hòa tâm trạng
Theo nhà thần kinh học Richard Cytowic, khi ngắm nhìn cây xanh, hệ thần kinh đối giao cảm - nơi kích hoạt phản ứng rest-and-digest (nghỉ ngơi và tiêu hóa) hoạt động mạnh mẽ hơn. Điều này giúp làm dịu lại toàn bộ cơ thể, mang lại cảm giác thư giãn.
Theo một nghiên cứu khác của Đại học California (Mỹ), quan sát cây cối cũng làm giảm hoạt động của hạch hạnh nhân (amygdala). Đây chính là bộ phận chuyên phản ứng với lo lắng, sợ hãi. Do đó, cấu trúc não của người sống gần cây cối thường có khả năng vượt qua stress tốt hơn những người khác.
Điều này cũng được chứng minh qua một thí nghiệm của giáo sư Roger Ulrich và các đồng nghiệp tại Đại học Texas A&M (Mỹ). Thí nghiệm quan sát kết quả chụp cộng hưởng từ não (fMRI) của 2 nhóm người đi bộ trong cảnh thiên nhiên và khu vực đô thị trong 90 phút.
Các nhà nghiên cứu đã so sánh mức độ trầm tư (rumination) - hành vi liên tục suy nghĩ trong lo âu giữa hai nhóm. Kết quả cho thấy, nhóm đi trong thiên nhiên có mức trầm tư giảm áp đảo so với nhóm còn lại.
Bên cạnh đó, trong một nghiên cứu, tiến sĩ Gregory Bratman cho người tham gia điền khảo sát về cảm xúc khi ngồi ở nơi nhiều cây và ít cây. Sau đó họ được về, nhưng nếu muốn, họ có thể gấp hạc cho một chương trình cứu trợ tại Nhật. Kết quả cho thấy người ngồi ở khu nhiều cây gấp nhiều hạc hơn ở khu vực còn lại.
Theo tiến sĩ Bratman, việc gần gũi với tự nhiên dễ khiến con người thấy mình nhỏ bé trong thế giới rộng lớn. Từ đó, bạn cảm thấy vấn đề của bản thân nhẹ nhàng hơn, trở nên rộng lượng và thấu cảm hơn với người khác. Đây chính là “chất xúc tác” cho mức độ hài lòng, hạnh phúc trong cuộc sống.
Hoạt động gợi ý:
- Trồng cây trong nhà để thư giãn thị lực và tinh thần. Có nhiều loại cây cho bạn lựa chọn, như cây lưỡi hổ hay trầu bà Nam Mỹ hợp trang trí góc phòng hay bàn làm việc. Cây dạng leo như hoa giấy hay thường xuân giúp “phủ xanh” tường nhà, trong khi xương rồng hay hoa đá phù hợp cho những người mới “nhập môn” chăm cây.
- Mở video âm thanh thiên nhiên, núi rừng, tiếng suối…để nghe trong lúc làm việc hoặc thư giãn. Khi kết hợp với cây cảnh trong nhà, những âm thanh này sẽ đưa bạn đến gần với thiên nhiên ngay tại phòng mình.