Trong một cuộc tình, chúng ta sẽ được trải nghiệm nhiều cung bậc cảm xúc, và cảm giác "chán nhau" cũng không phải là ngoại lệ. Tuy nhiên, thứ cảm xúc này thường bị ngầm nhận định là cấm kỵ, bởi nhiều người cho rằng một khi đã ‘chán’ thì sẽ đi kèm với ‘đổ vỡ'.
Nhưng tâm lý học lại nhìn nhận cảm giác chán trong một mối quan hệ lâu dài là điều hoàn toàn bình thường, không hẳn do hai bên đã hết tình cảm với nhau. Và sau đây là 5 lý do chân chính đằng sau cảm giác ấy.
1. Cảm xúc mãnh liệt của hiện tại không ở lại mãi
Não bộ của chúng ta được thiết lập để tự động thích nghi với cảm xúc mãnh liệt, cả tích cực lẫn tiêu cực. Khái niệm này được gọi là ‘thích nghi khoái lạc' (hedonic adaptation) hoặc ‘vòng xoáy khoái lạc' (hedonic treadmill). Khi trải qua một sự kiện, dù tích cực (niềm hạnh phúc, niềm vui) hay tiêu cực (nỗi buồn, sự mất mát), những cảm xúc thăng trầm đó rồi cũng sẽ phai dần theo thời gian và trở về trạng thái ổn định.
Đây là lý do mà nhiều người cảm thấy dù có bao nhiêu tiền cũng không đủ, bởi vì họ thích nghi với hoàn cảnh (có nhiều tiền) rất nhanh và cần nhiều tiền hơn nữa để tìm lại cảm giác hạnh phúc đó.
Nếu không có khả năng tự quên đi cảm xúc cũ, con người sẽ bị choáng ngợp bởi tất cả những cảm xúc chồng chất và mất đi khả năng thích nghi với hoàn cảnh. Nhưng đồng thời, bạn cũng dễ quên đi những cảm xúc vui vẻ, tuyệt vời đã từng có với nửa kia. Theo thời gian, những sôi nổi, nồng nhiệt rồi cũng lắng xuống, dần mất đi tính nổi bật và lẫn vào những ký ức khác trong tâm trí của chúng ta.
2. Bạn nhầm lẫn rằng thăng trầm mới thú vị
Những người trải qua mối tình nhiều thăng trầm thường có một cảm giác lo âu nhất định. Đây là một trong những chất xúc tác làm họ cảm thấy đối phương trở nên thu hút hơn thực tế.
Trong một mối quan hệ như vậy, họ thường không biết được điều gì sẽ xảy ra tiếp theo, dẫn đến nhầm lẫn rằng đây là cảm xúc thú vị và cần thiết. Đến khi bước vào một mối quan hệ khác tương đối ổn định và không có nhiều biến cố, họ sẽ dễ cảm thấy nhàm chán.
3. Thiếu tính mới lạ
Trong giai đoạn chớm nở, chúng ta thường dành nhiều thời gian tìm hiểu nhau qua nhiều trải nghiệm mới lạ. Những “khao khát mãnh liệt muốn được ở bên nhau" trong thời gian này còn được gọi tên là tình yêu đam mê (passionate love).
Tuy nhiên, theo thời gian, não bộ chúng ta quen dần với những trải nghiệm đó. Các chất hóa học – như oxytocin tạo cảm giác gần gũi và mở lòng, dopamine tạo hiệu ứng trao thưởng khiến bạn hưng phấn với những cái chạm hay nụ hôn – dần mất đi tác dụng.
Giáo sư tâm lý Arthur Aron, cha đẻ của “36 câu hỏi đến gần nhau hơn” cũng khuyên rằng, chúng ta cần thường xuyên thực hiện những điều mới mẻ, thú vị để giữ mối quan hệ bền lâu. Xua đi sự nhàm chán thật ra không khó. Kể cả khi chưa trải nghiệm điều gì mới, chỉ lên kế hoạch và trông chờ vào nó thôi cũng đã củng cố những cảm xúc tích cực như vui sướng, háo hức, và mong chờ rồi.
4. Thiếu sự thân mật
Trong một mối quan hệ lâu dài, những tình cảm đam mê ban đầu sẽ dần chuyển thành tình yêu thương (compassionate love). Những cặp đôi trong giai đoạn này vẫn cảm thấy nồng thắm với đối phương, nhưng nhiều hơn là sự quan tâm, thấu hiểu và gắn bó sâu sắc, dù đang hạnh phúc hay khó khăn, kể cả lúc xảy ra bất đồng. Và sự thân mật là một trong những yếu tố xây đắp nên tình yêu thương này, bên cạnh việc cam kết và tin tưởng.
Sự thân mật không chỉ được thể hiện qua quan hệ tình dục, mà còn bao gồm cả những lời nói tán tỉnh nhau, tin nhắn trêu đùa và cử chỉ ngọt ngào. Khi quá bận bịu, hoặc đang phải đối mặt với nhiều điều tiêu cực, những cặp đôi đã yêu lâu thường có xu hướng bớt gần gũi với đối phương. Chính điều này dễ dàng khiến cho mối quan hệ trầm xuống.
5. Hai bên giao tiếp bằng ngôn ngữ tình yêu khác nhau
Một trong những khó khăn khi yêu đó chính là bày tỏ được cảm xúc của mình một cách ý nghĩa và rõ ràng đến với đối phương. Muốn làm được điều này, trước hết hai bên cần hiểu rõ ngôn ngữ tình yêu của nhau.
Hiểu rõ ngôn ngữ tình yêu của mình là để dễ dàng trao đổi điều đó với nửa kia. Còn hiểu rõ của nửa kia là để bạn thể hiện tình yêu theo cách khiến họ cảm nhận được nhiều yêu thương nhất.
Ngôn ngữ tình yêu có 5 loại:
- Thời gian bên nhau (Quality time);
- Quà tặng (Gifts);
- Sự chu đáo (Acts of Service);
- Lời yêu (Words of Affirmation);
- Những cái chạm (Physical touch).
Nếu đang giao tiếp bằng hai ngôn ngữ tình yêu khác nhau mà không hay biết, bạn và nửa kia sẽ khó thông cảm những bất đồng và đáp ứng được nhu cầu của nhau. Ví dụ, ngôn ngữ tình yêu của bạn là những cái chạm nhưng đối phương lại chỉ tặng quà và ít bày tỏ sự thân mật thì bạn sẽ không cảm thấy được yêu thương đủ nhiều.
Kết
"Một cuộc hôn nhân hạnh phúc có thể trở nên phiền toái, bởi nó như một bản hợp đồng cần được gia hạn liên tục, dù chỉ thực hiện trong thầm lặng và kín đáo, thậm chí là một mình." ― Michelle Obama
Không mối quan hệ nào miễn nhiễm với cảm giác chán nhau do đã ở bên nhau lâu ngày, và không phải lúc nào sự chán ngán này cũng là dấu hiệu rằng cả hai không dành cho nhau.
Nhiều cặp đôi có thể đã vô tình hoặc tự ý thức được những nguyên nhân chủ quan kể trên. Nhờ đó, họ chủ động thay đổi để vượt qua giai đoạn “chán ngán" và tìm lại những cảm xúc vẫn luôn dành cho nhau, chỉ là dần bình lặng đi, ít khẩn trương hơn trước, và đang chậm rãi hoà vào sinh hoạt thường ngày.