1. Cyberpunk là gì?
Cyberpunk /ˈsaɪ.bə.pʌŋk/ (danh từ) chỉ một thể loại văn học, nơi mà xã hội tương lai bị thống trị bởi công nghệ và robot.
Theo thời gian, cyberpunk mở rộng thành một nhánh nhỏ của thể loại khoa học viễn tưởng. Để bóc tách cho sát nhất nghĩa của từ cyberpunk, có thể phân tích 2 yếu tố “cyber" và “punk":
- “Cyber” dùng để chỉ tới máy móc và công nghệ cao.
- “Punk” chỉ những con người “nổi loạn" trong xã hội.
Trong thế giới của cyberpunk, công nghệ cao và máy móc len lỏi vào từng ngóc ngách của xã hội. Các cuộc xung đột giữa siêu tập đoàn, trí tuệ nhân tạo (AI) và các nhân vật phản anh hùng,... tạo nên một xã hội hỗn mang của cyberpunk.
2. Nguồn gốc của cyberpunk?
Cyberpunk lần đầu tiên xuất hiện năm 1983 ở truyện ngắn của Bruce Bethke. Phong trào khoa học viễn tưởng mới kéo theo hàng loạt những cái tác phẩm triển vọng, đã giúp định nghĩa cho cyberpunk. Nổi bật nhất là tiểu thuyết Neuromancer (William Gibson), đây được cho là nền tảng tạo ra cyberpunk của hiện tại.
3. Vì sao cyberpunk trở nên phổ biến?
Ảnh hưởng tới văn hoá đại chúng
Không dừng lại ở mảng văn học, cyberpunk nhanh chóng phát triển ở mảng phim ảnh, game và truyện tranh. Mốc này được đánh dấu bởi sự thành công của bộ phim Blade Runner (Ridley Scott), lấy cảm hứng từ tiểu thuyết Người máy có mơ về cừu điện không?.
Cyberpunk thống lĩnh thị trường phim ảnh với những series đình đám Netlflix như Altered Carbon, Snowpiercer, Black Mirror,... Năm 2021 cũng là một năm đáng mong chờ với những siêu phẩm như Dune và The Matrix 4.
Tại Nhật Bản, sức sống của cyberpunk mãnh liệt đến nỗi có một nhánh thể loại riêng gọi là cyberpunk Nhật Bản. Bản thân thành phố Tokyo của Nhật cũng là nguồn cảm hứng vô tận cho các bối cảnh thường thấy của cyberpunk.
Cyberpunk 2077, đưa cyberpunk lại với cuộc chơi
Năm 2020, từ khoá cyberpunk bỗng dưng lại được người người, nhà nhà nhắc tới. Tựa game Cyberpunk 2077 cuối cùng cũng được ra mắt sau 8 năm dài. Tuy nhiên, từ một cái tên lớn được trông chờ Cyberpunk 2077 hoá thảm hoạ với danh sách dài những lỗi không đáng có. (Theo tờ NYTimes)
Sống trong thế giới cyberpunk
Xã hội hiện tại ít nhiều đều mang nét tương đồng với xã hội trong cyberpunk. Sự ra đời của siêu robot AI Sophia không khỏi khiến người ta nghĩ tới “replicants”, những bản sao máy của con người trong Blade Runner. Công nghệ AI can dự vào cuộc sống như một điều hiển nhiên với những trợ lý ảo. Thực tại đang tiến gần với viễn cảnh tương lai mà những tác phẩm cyberpunk đã dự đoán.
4. Cách dùng cyberpunk
Tiếng Anh
A: Have you watched that cyberpunk movie last night on TV?
B: Do you mean Ghost in the Shell? The live-action is terrible. I prefer to read a cyberpunk manga.
Tiếng Việt
A: Ông coi cái phim thể loại cyberpunk tối qua trên TV chưa?
B: Phim Ghost in the Shell á? Cái bản phim nó siêu dở. Tôi thà đọc truyện tranh thể loại cyberpunk còn hơn.