“Nhiều người còn không biết em là ai.” - Minh Min (Đặng Trần Minh) chia sẻ với tôi trong cuộc trò chuyện sau buổi ra mắt MV Chiều ngồi êm ru. Tôi cho rằng, Minh biết mình đang ở đâu trong hành trình âm nhạc, và câu nói đó là một sự khiêm tốn.
Sau hơn 10 năm với vai trò sáng tác, Minh được biết đến với những bản nhạc ballad được yêu thích như Chỉ còn những mùa nhớ, Đoạn cuối giấc mơ… Nhưng từ Cuối tuần đến Chiều ngồi êm ru, Minh Min cho thấy khả năng nắm bắt khoảnh khắc và cảm xúc, rồi chuyển tải nó vào âm nhạc. Có lẽ, cậu ấy là nhạc sĩ của những khoảnh khắc nhỏ bé nhưng lay động được tâm hồn người nghe.
Cũng từ Chiều ngồi êm ru, Minh Min chính thức trở thành ca sĩ/nhạc sĩ. “Vừa sáng tác vừa hát ca khúc của mình chính là làm bạn với bản thân,” - Minh chia sẻ. Bài hát hiện lọt Top 50 ca khúc “viral” trên Spotify Việt Nam. Sắp tới đây, Minh Min cùng Thái Đinh sẽ tổ chức một đêm nhạc tại Hà Nội với tên gọi Rơi vào êm ru.
Nhiều năm "mải chơi," Minh Min quyết định sẽ theo đuổi làm sản phẩm nghệ thuật toàn thời gian. “Không phải một sáng thức dậy mà có quyết định này; em đã thử nhiều nghề nhưng chỉ có âm nhạc mới mang lại hạnh phúc cho em.”
"Chiều ngồi êm ru" cho thấy sự thay đổi trong cách sáng tác và biểu diễn âm nhạc của Minh Min nhưng cụ thể là gì nhỉ?
Thực tình em không còn ngồi suy tư hay quá suy nghĩ về bài hát của mình như trước đây nữa. Em muốn ca từ, giai điệu mình viết ra phải chân thật và gần nhất với những khán giả sẽ lắng nghe. Dù họ là ai, em tin rằng họ sẽ hiểu được những khoảnh khắc rất nhỏ bé trong cuộc sống mà em muốn truyền tải vào bài hát.
Em cũng muốn đi sâu vào cảm xúc của mỗi người trong một ngày, từ sáng đến tối. Đó là một cảm xúc ở một thời điểm nhất định, không phải kiểu miên man, nhớ nhung hay phổ quát một cách “đao to búa lớn.”
Những câu nói đời thường mà mọi người vẫn hay nói như “hết một ngày rồi,” hay “chờ mãi cũng đến cuối tuần” trở thành chất liệu để em sáng tác. Nhưng quan trọng hơn, em muốn tạo ra cảm xúc trong những câu nói bình thường ấy chứ không chỉ đơn thuần chỉ là viết lại nó bằng giai điệu vu vơ?
Đó là có lẽ là sự thay đổi rõ nhất trong cách sáng tác và biểu diễn âm nhạc của em ở thời điểm này.
Làm sao để Minh đưa những lời ca bình dị như vậy vào ca khúc và gọi dậy sự đồng cảm ở người nghe?
Em có sự tính toán ở trong đó. Em viết lời bài hát theo một cách khác (so với em trước đây.) Em cũng đọc nhiều tác phẩm văn chương hơn trong thời gian qua để lấy cảm hứng.
Em cũng không quan trọng mọi người nghe bài hát của mình và tìm thấy một câu chuyện trong đấy nhưng họ sẽ thấy cảm xúc của mình được nâng niu. Khi nghe bài hát của em khán giả sẽ cảm nhận được một bức tranh ở trước mặt và thấy mình được đắm chìm trong khung cảnh đó.
Vì thế khi sáng tác và hát, em muốn mọi người rơi ngay vào một bối cảnh đã được sắp đặt, đó là hoàng hôn ngày thứ 6; trước mặt họ là một mặt hồ êm ru, có những chiếc ghế nhựa nhỏ nhắn, có một ly nước sấu mát lạnh…
Minh Min muốn trở thành ca/nhạc sĩ của những khoảnh khắc nhỏ bé nhưng cũng đầy đặc biệt như thế?
Khi viết Chiều ngồi êm ru, em muốn mọi người cảm nhận được cảm xúc về những buổi hoàng hôn thật êm dịu, là một sự nhẹ nhàng sau một ngày dài sắp qua.
Thực ra em tìm kiếm trên Google từ “chiều ngồi êm ru”, có hàng nghìn kết quả nhưng lại không có một bài hát nào với tên như thế. Vì thế, em đã viết Chiều ngồi êm ru dể lưu lại trong giai điệu về một khoảnh khắc đặc biệt mà chúng ta có thể vô tình bỏ qua.
Có yếu tố bất ngờ trong bài hát này mà người nghe nhạc có thể không biết đến?
Mọi người hình dung Chiều ngồi êm ru sẽ rất êm ái nhưng em đã tạo nên sự cao trào từ verse thứ 2 và đặc biệt là điệp khúc sau đó. Nó cũng phản ánh sự thay đổi của khoảnh khắc hoàng hôn, dù là ánh sáng rực rỡ trong một chiều ta nhưng không phải lúc nào cũng chỉ một màu, không chuyển động, không có sự thay đổi.
Và cũng bởi hoàng hôn là khoảnh khắc rất vội vàng nên em cũng sử dụng tiếng trống dồn dập để thể hiện được những trạng thái và chuyển động đó. Vì thế mà người nghe cũng thấy cảm giác vội vàng, cuống quýt và gấp gáp trong chính khoảnh khắc này.
Cũng vì thế mà trong lúc sáng tác (viết lời và giai điệu) em cũng hình dung trong đầu mình về bản phối luôn. Đó là thực hành của một người producer (sản xuất âm nhạc) chứ không còn đơn thuần chỉ là song writer (người viết nhạc.)
Vì thế, em thấy quy trình thực hiện một sản phẩm âm nhạc của mình cũng nhanh dần hơn, không phải ngồi chờ các producer sản xuất ca khúc của mình nữa.
Khi nào thì bạn biết là ca khúc của mình đã hoàn thiện để gửi đến khán giả?
Khi em đã dùng hết mọi chất xám, chất liệu và kỹ thuật của mình cho bài hát đó; và em nghĩ, khi mình không còn sáng tạo ra thêm được gì cho ca khúc này nữa thì nó có thể đến với khán giả.
Em sáng tác Chiều ngồi êm ru từ 2, 3 năm về trước và cũng đã thay đổi đến 2, 3 lần phần điệp khúc. Kể cả phần bè cho bài hát em cũng tự thực hiện luôn.
Em là kiểu người làm nhạc soạn ra rất nhiều kịch bản, tạo ra rất nhiều chất liệu rồi mới sắp xếp và kết hợp chúng lại với nhau sau đó. Em không phải là kiểu người làm nhạc “một phát ăn ngay” và biết chính xác mình cần gì khi thực hiện. Khi còn sáng tạo được thêm gì cho tác phẩm, em sẽ dốc hết vào trong đó.
Có gì khác biệt hơn trong thực hành sáng tác âm nhạc của bạn ở hiện tại?
Khi sáng tác, em cũng vào vai một đạo diễn và hình dung về music video của bài hát mà mình đang viết. Em vẽ ra các khung cách, mô tả các cảm xúc sẽ xuất hiện ở trong đó.
Trước đây, em viết nhạc chủ yếu bằng những cảm xúc của bản thân, những chuyện đã trải qua. Nhưng bây giờ em viết nhạc như một biên kịch, một tác giả viết kịch bản. Có như thế em mới lột tả được những cảm xúc chân thật nhất. Và vì những bài hát được tư duy như một bộ phim nên nó cũng có những yếu tố bất ngờ.
Với bài hát này, em đã phải gọi điện cho producer Dương Thiên Ân để chia sẻ cảm xúc và mong muốn của mình. Cả hai sau đó đã làm việc với nhau trên từng câu hát để có thể tạo ra được sản phẩm hoàn chỉnh.
Bạn có ngại khi phải làm đi làm lại trên một sản phẩm sáng tạo không?
Em không ngại khi phải làm việc trên một bài hát nhiều lần. Tuy nhiên em gặp một áp lực khi thực hiện một sản phẩm mà mình vừa tự sáng tác lại vừa tự hát và cũng tự công chiếu với khán giả. Em cũng đặt ra một mục tiêu là phải chứng minh rằng mình làm được, và không cho phép được sơ sài.
Sau nhiều năm, em cũng thấy mình đang đầu tư và chú trọng vào âm nhạc hơn bao giờ hết. Em đã “mải chơi” lâu rồi. Các bạn nghệ sĩ trẻ khác đã làm được nhiều thứ rất hay. Nếu em cứ lơ mơ, lan man sẽ chẳng đi đến đâu.
Vì thế phải làm đi làm lại thì có gì mà ngại?! Bây giờ em cũng đã có được sự yên tâm trong những sáng tác âm nhạc của mình vì vậy sự cố gắng để hoàn thiện một tác phẩm cũng không đáng là bao.
Vì thế, trở thành người có kỷ luật giúp bạn trở nên tốt hơn trong lĩnh vực đang theo đuổi?
Em nghĩ điều quan trọng của một người sáng tác chính tâm huyết vào tác phẩm của mình. Vì thế, em không nghĩ nhiều câu chuyện linh tinh xung quanh ngoài chuyện sáng tác ra một bài hát hay.
Khi cảm thấy bài hát đã “chín” thì em sẽ phát hành. Em không đặt ra mục tiêu về thời gian khắc nghiệt để gò ép, bắt buộc mình phải ra mắt sản phẩm với công chúng.
Tuy nhiên, mình cũng phải có kỷ luật trong cả sáng tác lẫn phát hành sản phẩm. Nếu không có điều đó, em sẽ lại quay trở về với sự “lan man” không có kế hoạch như trước đây.
Sau nhiều năm viết nhạc, em nhận thấy mình phải quan tâm và có trách nhiệm với những gì mà mình viết ra. Mình phải trân trọng ca khúc của mình, cảm xúc của mình đã đặt để trong đó. Với Chiều ngồi êm ru, em đã trân trọng chính bản thân mình trong khi sáng tác và thu âm ca khúc này.
Em nghĩ tài năng và may mắn không phải là tất cả nhưng sự cần cù, tỉ mỉ sẽ giúp mình tiến xa hơn. Việc ngồi vào đàn, nghĩ ra một giai điệu hay ý tưởng dù hay dù dở thì mình vẫn làm nó mỗi ngày.
Làm âm nhạc cho bạn điều gì, ngoài những lượt nghe và tương tác của khán giả?
Thực sự nếu không có âm nhạc, em sẽ không biết trút cảm xúc của mình vào đâu. Trước đây, khi gặp vấn đề mình có thể viết nhật ký hoặc tâm sự với bạn bè. Nhưng ai cũng có cuộc sống riêng và không thể cứ ngồi nghe mình tâm sự được. Vì thế, những tâm sự của em sẽ được “chuyển hoá” thành các bài hát, thành các giai điệu và ca từ.
Em sáng tác rất nhiều bài hát dưới dạng bút ký nhưng không ra mắt khán giả. Nếu những cảm xúc nhất thời không phát triển thành một tác phẩm lớn hơn thì em sẽ để dành nó cho riêng mình.
Với em, âm nhạc thực sự là một phương pháp chữa lành. Với một người sáng tác tự do như em, mỗi sáng thức dậy thường sẽ không biết mình sẽ đi đâu, làm gì?
Vì thế, vẽ tranh hay viết bài hát chính là thứ để em bận rộn, để thấy rằng cuộc sống của mình có ý nghĩa. Em không sáng tác vì tiền nhưng nó làm em vui, thấy bình yên. Vì mình làm nghệ thuật đẹp thì những người khác cũng sẽ “lây” sự hạnh phúc, sự bình yên đó.
Và gì nữa không?
Khi làm Chiều ngồi êm ru, em vừa đóng vai người sáng tác nhạc, và cũng đóng vai người sản xuất dự án. Với vai trò người sản xuất, em phải mang nó đến với nhiều công chúng nhất có thể.
Đầu óc một người làm sản xuất và một người làm nghệ sĩ khác nhau rất lớn. Người làm sản xuất phải tỉnh táo, không sử dụng cảm xúc quá nhiều; sử dụng những khía cạnh thực tế nhất của cuộc đời để thực hiện.
Mình làm là vì mình yêu nghề không phải lúc nào cũng đúng. Khán giả không quan trọng bạn yêu nghề nếu sản phẩm của bạn không đủ tốt. Vì thế, Minh Min sản xuất ra đề bài cho Minh Minh sáng tác thực hiện.
Để làm một sản phẩm âm nhạc, em phải làm bạn với bản thân mình là như vậy; phải lắng nghe các con người với các vai trò khác nhau trong bản thể mình để sắp xếp và thực hiện.
Với bạn, thành công trong âm nhạc là gì?
Nếu mình cứ sợ chuyện này, chuyện kia; sợ bị “muộn” và không theo kịp thì có lẽ mình không nên làm. Em đã từng gặp may mắn và biết đâu may mắn lại gặp với em thêm một lần nữa thì sao? Không phải bài hát nào của em cũng thành công nhưng em nghĩ mình cần dồn hết công sức và đánh cược thêm một lần nữa.
Không áp lực nào lớn bằng áp lực chính bản thân mình. Và mình cũng không thể so sánh áp lực của mình với người khác. Kể cả những người thành công hơn mình cũng có những áp lực của riêng họ. Nếu mình cứ so sánh bản thân với người khác thì làm sao tập trung vào làm việc được?
Với em, sự công nhận là một điều rất quan trọng. Nhưng thành công với em chính là làm điều mà mình muốn làm từ ngày bé. Hơn việc ra mắt một bài hát là một album. Nếu em ra mắt một album thì cũng có thể tạm gọi là thành công.
Sau Chiều ngồi em ru sẽ là...?
Trước đây, em đơn giản chỉ là người sáng tác và đưa cho các anh, chị ca sĩ khác thể hiện. Khi đó, các ca sĩ sẽ có quyền quyết định sáng tạo trên ca khúc đó. Dù em có một ít góp ý nhưng lại không có quyền quyết định với sản phẩm cuối cùng.
Nhưng bây giờ em có quyền quyết định với những sáng tác của mình. Cụ thể, em có thể quyết định rằng mình mong muốn hình thù của nó ra sao, muốn mọi người hình dung về nó thế nào. Và đây cũng là con đường mà em mong muốn thực hiện.