1. Điều gì vừa xảy ra?
Chủ tịch các vấn đề toàn cầu của Meta, Nick Clegg vừa chia sẻ với hãng tin Reuters rằng Meta đang sử dụng các nội dung (bài viết, hình ảnh) người dùng đăng tải công khai trên Facebook, Instagram để huấn luyện trợ lý ảo AI (Trí tuệ nhân tạo) mới. Hiểu một cách đơn giản, các bài đăng trên Instagram và Facebook của người dùng đồng thời là nguyên liệu cho “nhà máy chế tạo” trí tuệ nhân tạo của Meta.
Nick Clegg cũng cho biết, Meta không sử dựng các thông tin cá nhân (tên, tuổi, địa chỉ, email..,) hay các nội dung không công khai (đăng tải cho bạn bè, gia đình hay cá nhân) vào mục đích huấn luyện AI. Tuy nhiên, một nguồn tin tiết lộ với hãng thông tấn Reuters rằng các nhân viên hợp đồng hợp tác với Meta đang xem xét các nội dung riêng tư để gắn nhãn cho hệ thống AI.
Ngoài ra, Meta cũng sử dụng các dữ liệu người dùng từ bên thứ 3 liên kết với Facebook, Instagram để huấn luyện AI. Theo Meta, dữ liệu bên thứ 3 có thể hiểu là "được cung cấp công khai trên Internet hoặc các nguồn được cấp phép."
2. Meta AI là gì?
Meta AI là sản phẩm quan trọng và là một trong số những công cụ AI dành cho người dùng được Meta cống bố tại sự kiện thường niên Connect 2023. Dựa vào mô hình ngôn ngữ Llama2, Meta AI có khả năng tạo ra hình ảnh, âm thanh, văn bản… Điểm đặc biệt nhất là nó có thể tiếp cận thông tin ở thời gian thực thông qua việc Meta hợp tác với Bing, công cụ tìm kiếm của Microsoft.
Việc Mark Zuckerberg theo đuổi phát triển Meta AI không đi ngược lại hay ảnh hưởng đến kế hoạch xây dựng Metaverse. Theo ông chủ Meta, bằng cách nào đó thì Meta AI sẽ liên kết với Metaverse sau này.
3. Meta phát triển bao nhiêu loại AI?
Trước thềm Giáng sinh 2016, Mark Zuckerberg đã đăng tải một bài viết dài trên trang cá nhân về ý tưởng tạo ra trợ lý ảo Jarvis. Ý tưởng này của Zuckerberg có thể được bắt nguồn từ J.A.R.V.I.S - vốn là một siêu máy tính, trợ lý ảo của Iron Man trong truyện tranh siêu anh hùng của Marvel. Nhưng với Jarvis và Home AI, Mark Zuckerberg muốn kết nối mọi thứ qua chỉ một thiết bị di động thông minh.
Mark Zuckerberg không hề "giỡn chơi" cho vui mà làm thật. Không chỉ Meta AI mà Meta đã công bố nhiều sản phẩm cũng như kế hoạch phát triển AI của mình. Mới nhất, Zuckerberg cùng vợ là Priscilla Chan cho biết Zuckerberg Initiative (CZI) hiện đang tìm cách ứng dụng AI để khám phá bí ẩn về cơ thể người.
Cụ thể, AI này có thể xây dựng các tế bào ảo nhằm bắt chước cách hoạt động của các tế bào trong con người. Từ đó, nó có thể hỗ trợ bác sĩ cũng như các nhà khoa học dự đoán những tế bào sẽ phản ứng với các kích thích nhất định. Mục đích sau cùng là tìm ra các vacxin hay phương thuốc hiệu quả hơn cho từng bệnh nhân riêng biệt.
Hiện tại, Meta không tạo ra một chatbot AI toàn năng duy nhất mà thay vào đó là nhiều loại AI được thiết kế riêng biệt tuỳ vào mục đích khác nhau. Meta AI hiện có 28 chatbot (sẽ được đưa vào ứng dụng trên WhatsApp, Messenger và Instagram) dựa trên hình mẫu của những người nổi tiếng như rapper Snoop Dogg, siêu mẫu Kendall Jenner…
4. Dữ liệu của bạn huấn luyện AI của các hãng công nghệ thế nào?
Dường như, mọi hành động của người dùng trên Internet (cuộc sống trên mạng) đều trở thành "nguyên liệu" để các hãng công nghệ lớn huấn luyện AI. Không chỉ Meta mà các hãng khác như Google, Microsoft… đều đang sử dụng dữ liệu của người dùng để huấn luyện AI.
Khi bạn cập nhật các tính năng mới như gợi ý khi soạn thảo Gmail, đó là cách Gmail (Google) đang sử dụng dữ liệu của bạn để huấn luyện AI.
Microsoft sử dụng các cuộc trò chuyện của bạn với chatbot Bing để "tinh chỉnh" AI và chia sẻ với đối tác OpenAI. Shutterstock cũng vừa trở thành "nguồn" huấn luyện AI bởi ChatGPT (OpenAI) vừa đoạt thoả thuận sử dụng nền tảng này như một kho dữ liệu.
Mỗi bài viết, bức ảnh, video bạn đăng công khai lên Facebook, Instagram hay Thread đều trở thành "cơm ăn nước uống" với Meta AI. Với hơn 1 tỷ bức ảnh trên Instagram, liệu nó đã đủ để Meta làm "bá chủ" phát triển AI về mặt hình ảnh trong tương lai. Các ứng dụng tương tự như MidJourney, Loopsie... liệu còn "có cửa" để so sánh Meta AI?
Trên thực tế, cuộc chạy đua phát triển AI cần càng nhiều dữ liệu càng tốt. Vì thế Meta đang có lợi thế rất lớn trên "đường đua" này.
5. Điều kinh khủng nhất có thể xảy ra là gì?
Như đã nói ở trên, cuộc sống ảo của chúng ta (từ công việc đến mua sắm, giải trí…) trên Internet đều có thể trở thành dữ liệu để huấn luyện AI. Nếu như trước đây, dữ liệu của người dùng có thể được mua bán hoặc sử dụng cho mục đích thương mại thì nay các hãng công nghệ lớn lại còn sử dụng nó để tạo ra những công nghệ mới sinh lợi gấp nhiều lần. Và tất nhiên, lợi nhuận sẽ chỉ chảy về túi của các ông trùm công nghệ.
Elon Musk, giám đốc điều hành của Tesla, gần đây đã khoe với người viết tiểu sử của mình rằng ông có quyền truy cập 160 tỷ khung hình video mỗi ngày. Những hình ảnh này được quay từ camera tích hợp trong ô tô Tesla, thúc đẩy tham vọng phát triển AI của Musk.
Bản thân các AI từ các hãng công nghệ lớn cũng có thể tiết lộ các dữ liệu mà không thể kiểm soát. Một số nhân viên của hãng Samsung đã sử dụng ChatGPT khi làm việc và phát hiện ra ứng dụng này đã tiết lộ thông tin công ty ra bên ngoài.
Samsung sau đó đã cấm cửa nhân viên dùng ChatGPT trong công việc. Những hãng lớn như Apple, Spotify, Verizon hay nhiều ngân hàng khác cũng cấm tiệt nhân viên sử dụng ứng dụng này.
Ở cấp độ cá nhân, chúng ta cũng thấy những tiềm ẩn của việc dữ liệu cá nhân được các hãng công nghệ lớn như Meta, Google, Microsoft… sử dụng để huấn luyện AI.
Trong khi các hãng công nghệ quảng bá rằng họ muốn hoàn thiện sản phẩm tốt hơn cho người dùng nhưng chính họ cũng đã và đang "ăn cắp" dữ liệu của người dùng. Sử dụng ChatGPT để tạo văn bản, tải Loopsie về máy để tạo Anime… chính là bước ngắn nhất để mỗi người đánh mất quyền riêng tư của mình.
Với sự phát triển AI như hiện nay, chúng ta có thể thấy rõ những bất cập như AI cũng phân biệt giới, rò rỉ thông tin, mất việc làm, ảnh hưởng sức khoẻ tinh thần. Rất tiếc là việc khoá Facebook, hay từ chối sử dụng các ứng dụng như ChatGPT, Loopsie đều không còn mấy hiệu quả.
Nếu các hãng công nghệ lớn tạm dừng hoặc hãm lại việc phát triển AI, và quan tâm đến người dùng sẽ là một quyết định mang lại những hiệu quả rõ rệt. Nhưng đó dường như là điều không thể.
Tựa đề của bài viết này có thể mang đến những nét tiêu cực, về ngày tận thế như trong các phim bom tấn, nơi Trí tuệ nhân tạo và Robot thống trị loài người. Nó cũng là một dự báo kém tươi sáng và mang màu sắc bi quan với sự phát triển chóng mắt và khó kiểm soát về AI hiện nay.
Và có lẽ chúng ta cũng cần có những anh hùng như Tony Stark/Iron Man và biệt đội siêu anh hùng… trong câu chuyện truyền kỳ về AI.