Được chuyển ngữ từ bài viết “Everyone Is Mostly the Same… (And Why This Is Good News)” đăng tải trên blog cá nhân của tác giả Mark Manson.
Tôi bắt đầu viết blog từ năm 2007, và đến 2011 thì viết và đăng bài trực tuyến trở thành công việc toàn thời gian của tôi. Đến 2013, đã có hơn 1 triệu người đọc các bài viết của tôi mỗi tháng.
Thời điểm đó, tôi rất ngạc nhiên khi thấy quan điểm của mình lại được nhiều người đọc và đón nhận đến vậy. Điều đó thật cool ngầu làm sao! Nhưng sau nhiều năm trôi qua, tôi nhận ra điều gì thực sự đặc biệt trong câu chuyện của mình: tôi được tiếp xúc với rất nhiều suy nghĩ và trải nghiệm của người khác.
Suốt hơn 15 năm qua, tôi đã nhận các câu hỏi và hiểu thêm về cuộc sống của ít nhất 50000 người. Họ đến từ nhiều độ tuổi khác nhau, từ học sinh phổ thông đến các cụ ở tuổi 90. Họ đến từ khắp thế giới - Mỹ, Châu Âu, Ấn Độ, Nhật Bản, Châu Phi và hơn thế nữa. Họ thuộc đủ mọi chủng tộc, tôn giáo, giới tính, xu hướng tính dục và hoàn cảnh kinh tế xã hội khác nhau.
Tôi thực sự ngạc nhiên khi có nhiều người đến vậy viết thư cho tôi để tìm kiếm lời khuyên. Tôi thấy mình thật may mắn khi được tiếp xúc với một tệp độc giả đa dạng đến vậy.
Thực tế tôi cũng cho rằng, chính việc được tiếp xúc rộng rãi này đã ảnh hưởng tích cực tới công việc của tôi. Khi được lắng nghe các vấn đề trong cuộc sống ở Kenya, Serbia, Ấn Độ, Brazil hay New York trong cùng một buổi chiều, bạn nhận thấy những vấn đề chung mà con người ở đâu cũng gặp phải.
Và đây có lẽ là bài học lớn nhất mà các bạn đã dạy cho tôi: dù ngoại hình có khác nhau, nhưng chúng ta lại đối mặt với khoảng 3-4 vấn đề giống nhau. Đây là một bài học vừa mang tính khai phóng, lại vừa hiển nhiên đến kinh ngạc.
Đương nhiên yếu tố ngữ cảnh và văn hóa có thể thay đổi theo từng vùng, và câu chuyện cuộc đời mỗi người chắc chắn sẽ khác nhau. Nhưng sâu thẳm bên trong, dù là một thiếu niên bất an đến từ Québec, một cô gái Ấn Độ làm việc quá sức, một bà cụ người Texas luôn lo âu hay một người nhập cư đang tuyệt vọng ở Úc, thì chúng ta dường như đều đối mặt với cùng một nhóm các tác nhân gây căng thẳng và lo lắng:
“Tôi thấy bất hạnh trong mối quan hệ hiện tại, nhưng tôi không biết mình nên dừng lại hay tiếp tục cố gắng”.
“Tôi không biết phải làm gì với tương lai của mình - tôi sợ tôi đã đi sai hướng”.
“Tôi vật lộn với lo âu/tức giận/trầm cảm, và những vấn đề này đã đảo lộn cuộc sống của tôi”.
“Tôi bất an về tiền bạc, địa vị và ngoại hình của mình và ước giá mà tôi không bao giờ phải quan tâm đến chúng”.
Và còn điều này đáng kinh ngạc hơn: đa số người viết thư cho tôi cảm thấy kỳ cục vì gặp phải những vấn đề trên. Chẳng hạn cô gái Ấn Độ thấy kỳ lạ vì mình cảm thấy như vậy, và cô không dám kể với ai. Nhưng thực tế nỗi sợ của cô giống hệt nỗi sợ của bà cụ ở Texas, hay của cậu thiếu niên người Québec.
Đôi khi tôi thấy thật thú vị khi nhận email của ai đó miêu tả vấn đề của họ, khẳng định chắc nịch rằng không ai hiểu được những gì họ đang trải qua. Trong khi thực tế là có tới 4 cái email khác trong inbox tôi miêu tả những vấn đề y hệt như thế. Nhiều lúc tôi chỉ muốn chuyển tiếp thư của họ cho nhau, để họ có thể lập các nhóm hỗ trợ (support group) ẩn danh mà giúp đỡ lẫn nhau.
Nhưng thú thật là hồi mới vào nghề, những email này khiến tôi stress khá nhiều. Bởi chưa nhìn ra điểm chung của chúng, nên tôi quay sang tập trung quá kỹ vào các tiểu tiết, chẳng hạn một thiếu niên Québec sẽ khác biệt với những thiếu niên khác trên thế giới. Thế nên với tôi hồi ấy, thế giới có bao nhiêu người là tồn tại ngần ấy cái vấn đề khác nhau.
Nhưng càng ngày tôi càng nhận ra, những nỗi lo lắng và đau khổ này là điều hoàn toàn bình thường của việc làm người. Tôi cũng hiểu ra rằng, điều tốt nhất tôi có thể làm cho những con người này là trấn an họ, rằng họ không kỳ cục chút nào. Rằng những vấn đề của họ không phải độc nhất vô nhị, và rằng họ nên trò chuyện với một ai khác về điều đó.
Bởi vì sau cùng thì tôi không hiểu rõ về họ, về cuộc sống, nền văn hóa và những mối quan hệ của họ. Nhưng điều duy nhất tôi biết thì lại rất quan trọng, mà họ có thể chưa nhìn ra từ đầu: họ không hề đơn độc.
Dù các giá trị, văn hóa và hoàn cảnh sống của chúng ta có thay đổi, thì những vấn đề cốt lõi về việc làm người của chúng ta vẫn như thế. Các mối quan hệ thật khó để giữ (và có thể khiến bạn đau khổ), nhưng lại cần thiết.
Bạn khó mà tránh khỏi đau thương, nhưng hoàn toàn có thể tự chữa lành. Bạn không thể chinh phục cảm xúc, nhưng có thể chấp nhận và quản trị chúng. Bạn cũng không thể “đi tìm” mục đích hay ý nghĩa cuộc sống, mà phải tự tạo ra nó.
Những nỗi đau này không bao giờ kết thúc. Bạn có thể tìm được một mối quan hệ tuyệt vời hôm nay. Nhưng bạn cũng không biết chuyện gì có thể xảy ra làm nó đứt gánh giữa đường, và rồi bạn phải làm lại từ đầu.
Bạn có thể tìm thấy mục đích cuộc sống hôm nay. Nhưng sau một thập kỷ, sự thay đổi về giá trị sống sẽ buộc bạn phải đi lại hành trình mới. Bạn cũng có thể quản trị được cảm xúc của mình hôm nay, nhưng một biến cố bất ngờ nào đó sẽ ném bạn trở lại hố sâu cảm xúc một lần nữa.
Và khi những việc này xảy ra, bạn cần nhớ rằng: sự “độc đáo” trong các vấn đề của bạn chỉ là một ảo ảnh. Việc bạn thấy mình kỳ cục hay bất thường khi gặp phải chúng chỉ là điều bạn tưởng tượng. Và khi bạn tiếp tục “bơ đi mà sống”, giả vờ rằng không có chuyện gì xảy ra, bạn sẽ nhận thấy mọi người xung quanh cũng chỉ làm y hệt như vậy.
Đây là lý do vì sao khả năng mở lòng lại quan trọng đến thế. Nó không chỉ giúp bạn bày tỏ nỗi đau và sự xấu hổ của mình, mà còn giúp người khác - những người cũng đang chịu đựng trong im lặng - có thêm can đảm để bày tỏ nỗi lòng của họ. Nó là phương pháp chữa lành hiệu quả không chỉ dành cho bạn, mà còn cho tất cả mọi người xung quanh bạn.
Hoặc bạn cứ email cho tôi là được. Và tôi sẽ nói với bạn câu mà tôi đã nói với bao người khác: “Điều đó là hoàn toàn bình thường. Rồi bạn sẽ ổn thôi. Bạn nên trò chuyện với người nào bạn tin tưởng về điều đó. Hãy kể với họ chính xác những gì bạn vừa kể với tôi”.