Tiếng Việt sở hữu một kho tàng các từ vựng và biện pháp nghệ thuật đặc sắc. Đây là chất liệu phong phú để cộng đồng mạng sáng tạo nên những cách chơi chữ dí dỏm, gợi liên tưởng.
Nếu muốn hiểu hơn về sự biến hóa khôn lường của tiếng mẹ đẻ, hãy cùng Vietcetera điểm qua 5 trend chơi chữ “nóng sốt” gần đây.
1. Thả thính bằng thơ
Biện pháp chơi chữ phổ biến nhất là lặp lại các từ đồng âm trong câu thơ. Ví dụ 'lòng' trong 'cháo lòng' được sử dụng song song với 'lòng' trong 'tấm lòng'. Ngoài ra từ trái nghĩa và hình thức đảo ngữ cũng được tận dụng. Thể thơ thả thính thường gặp là thể lục bát.
Nếu như các bậc thầy thả thính bằng thơ như Xuân Diệu hay Hồ Xuân Hương sống lại, có lẽ họ cũng phải bật cười trước sự sáng tạo của những thi sĩ trẻ này.
- Sáng nay ăn bát cháo lòng / Em ăn hết cháo chừa lòng yêu anh.
- Sinh ra vốn có ba chân / Hai chân để đứng, chân thành để yêu.
- Tìm đâu ra thuốc giải? / Khi tình yêu em là độc nhất.
- Đừng ví anh là biển / Mà ví anh là của em.
- Hai con người lì hợp tính / Tạo nên mối tình hợp lí.
2. Chế tên chơi chữ
Để tạo ra cú twist, người chơi chữ cần nghĩ đến tên của mình hoặc người khác trước. Mỗi tên riêng có thể đi liền với các từ ghép khác nhau. Ví dụ tên 'Hoa' có thể đặt vào từ ghép 'hoa hậu'. 'Hậu' nghĩa là phía sau. Từ mạch tư duy này, người viết sáng tạo nên câu: Hoa là người đến sau. Hoa hậu.
Dưới đây là vài màn ghép tên nghe vô lý nhưng hết sức thuyết phục:
- Nghĩa thấy Hân xinh đẹp. Nghĩa địa.
- Bắc đi tắm. Bắc kỳ.
- Hiền san bằng tỉ số với đối thủ. Hiền hòa.
- Ân bị lừa tình. Ân hận.
- Cường kẻ chân mày đậm. Cường điệu.
- Thành không nói dối. Thành thật.
- Thanh chưa hoàn thành KPI nhưng vẫn đắp chăn đi ngủ sớm. Thanh thản.
- Ngân sinh ra ở Matxcova. Ngân nga.
- Hiếu không thua. Hiếu thắng.
- An sinh ra ở bên bển. Anh quốc.
- Tâm có phép thuật. Tâm thần.
- Chi không được làm vua. Chi Dân.
- Dung hơi khác người một chút. Dung dị.
3. Chơi chữ bằng ngoại ngữ
Tiếp tục tận dụng yếu tố đồng âm trong tiếng Việt, kết hợp với cách đọc tiếng Anh bồi, cư dân mạng đã xử lý, nhào nặn ra hàng loạt lối chơi chữ “mặn mà”:
- Chuyến lưu diễn của Ariana Grande ở Việt Nam diễn ra như thế nào? Te-tour (te tua).
- Thần sấm sét tắm xong thì sẽ? Thơm Thor (thơm tho).
- Người ta muốn lễ nào trong năm diễn ra hoài không kết thúc? Noel (No end).
- Con trai ăn gì sẽ không để ý tới con gái? Burger (bơ girl).
- Từ nhỏ đã là mọt sách thì gọi là gì? Non nerd (non nớt).
- Có đứa bạn không biết chăm sóc chim nhưng cứ đòi mua một con thì nên khuyên gì? Bird giùm (bớt giùm).
- Đi chợ muốn mặc cả thì mang túi gì? Mang túi bargain (túi ba gang).
- Trang trại bò sữa được đặt ở đâu là hợp lý? Cow (cao) nguyên.
- Bạn nói tôi ăn nhiều. Thực ra tôi ăn eat (ăn ít).
- Bạn chê tôi nhạt. Bạn salt muối vào lòng tôi (sát muối).
- Bạn chê tôi gầy. Tôi lặng thin (lặng thinh).
4. Nối chữ
Về quy luật, người chơi đầu sẽ đưa ra một từ ghép 2 âm tiết, người thứ hai dùng âm tiết cuối của từ đó để tạo ra một từ mới. Luật chơi thì đơn giản, nhưng cách chơi để lách luật thì phức tạp, thiên biến vạn hóa.
Đôi lúc, người đầu tiên nghĩ ra một từ quá đánh đố mà người chơi sau không thể nối được. Ví dụ với ‘đẹp đẽ’, không có từ tiếng Việt bắt đầu bằng 'đẽ', nên người nối từ lại gian lận bằng cách nói giọng địa phương ‘đẽ con’ (đẻ con). Cùng so sánh thêm một vài biến thể khác nhau của trò nối chữ:
- Thú vật > vật nhau > nhau thai > thai nhi > đồng bóng > bóng loáng (phiên bản cổ điển).
- Bao bố > bố con > con cá > cá tính > tính xác suất để khi lấy ra 3 viên bi ngẫu nhiên trong đó có ít nhất 1 viên bi đỏ từ 1 hộp đựng 7 bi xanh, 5 bi đỏ và 3 bi vàng (phiên bản "lầy lội").
5. Chơi chữ theo lối hỏi đáp
Gần giống với trend chế tên chơi chữ. Người sáng tác sẽ bắt đầu bằng từ vựng đã có nghĩa sẵn, ví dụ ‘ngoại tệ’, sau đó gắn từng âm tiết với cách dùng mới. ‘Ngoại’ (nước ngoài) được tráo đổi với ‘ngoại’ trong ‘bà ngoại’ (chỉ mối quan hệ họ hàng). ‘Tệ’ trong tiền tệ được thay thế bởi ‘tệ’ trong ‘tồi tệ’. Từ đó sáng tạo ra cách chơi chữ: Xin bà tiền Việt mà bà cho toàn đô la thì gọi là gì? Ngoại tệ.
Cách chơi chữ theo hình thức hỏi đáp này bắt nguồn từ trang Việt Pun:
- Đi mua trà sữa gì mà chỉ đứng nhìn không được uống? Koi (Coi) thôi.
- Mệt nhưng vẫn chở bồ đi ngắm hoàng hôn là gì? Ráng chiều.
- Ở đâu người ta chỉ đọc văn xuôi? Cần Thơ.
- Phải chỉ đường cho người bị lãng tai thế nào? La lối.
- Trái bắp khờ dại thì gọi là gì? Ngây ngô.
Mê con chữ thì dạo chơi ở đâu?
Bạn muốn giao lưu với cộng đồng chơi chữ Việt Nam? Hãy thử ngó qua một số hội nhóm và trang Facebook sau:
Group:
Page: