Được chuyển ngữ từ bài viết “How to Make Your Own Luck” đăng tải trên blog cá nhân của tác giả Mark Manson.
Ở một thời điểm nào đó trong đời, có lẽ bạn từng trải qua cảm giác mọi người đều đang gặp may, chỉ mình mình gặp xui. Đây là “điểm mù” thường gặp, khi ta tập trung nhìn vào thành quả của họ nhiều hơn những vất vả hay thất bại mà họ trải qua trước đó.
Khái niệm “vận may” dường như cũng bắt nguồn từ thiên kiến nhận thức này. Đó là niềm tin rằng một người nào đó thành công bất chấp các xác suất toán học, rằng vì họ có nó mà ta không có được, nên họ đã vi phạm quy luật vũ trụ.
Thế nhưng kỳ thực là trong suốt quãng đời, mỗi chúng ta đều nhận một lượng cơ hội và thất bại ở mức độ lành mạnh. Một số người sớm “thành công” trong cuộc sống khi sinh ra đã “ngậm thìa vàng”, thế nhưng sau này lại phải đối mặt với những điều bất công khác. Số khác sinh ra trong điều kiện tồi tàn hơn, nhưng gặp các cơ hội thay đổi và phát triển bản thân khi lớn lên. Hoặc cũng có khi cơ hội (hay thất bại) đến một cách rất ngẫu nhiên.
Chẳng hạn ông tôi từng khởi nghiệp đến 7 lần trong đời, từng một lần thành triệu phú và hai lần phá sản. Ông quyết định bán công ty cuối cùng của mình với giá khá khiêm tốn, rồi dùng số tiền đó về hưu ở vùng nông thôn Texas.
Nhưng vài năm sau mảnh đất của ông bất ngờ bán được giá cao. Cả cuộc đời ông làm lụng cần mẫn, chấp nhận rủi ro, có những thành công ngoạn mục và thất bại đau đớn. Và rồi đúng lúc ông quyết định dừng lại, thì ông trúng mánh lớn - chẳng thể nào đoán trước được.
Dù vậy, chúng ta thực tế có thể kiểm soát vận may của mình ở mức độ nhất định. Đương nhiên ta không thể tác động trực tiếp đến các mánh lớn có thể “ập” đến ở bất cứ thời điểm nào. Thế nhưng ta vẫn có thể gián tiếp quyết định số lượng cơ hội đến với mình, và mức độ quyết liệt khi ta chộp lấy chúng.
Nếu định nghĩa “vận may” là số thời cơ xuất hiện trong đời mà ta không hoàn toàn kiểm soát được, thì đúng là một số người thực sự may mắn hơn. Không những vậy, họ còn có vài điểm chung nữa (không phải cỏ bốn lá hay móng ngựa gì đâu, nên bạn đừng đi tìm mất công): họ có cách tư duy và hành động cụ thể mang lại nhiều cơ hội và lợi thế hơn số còn lại. Bạn hoàn toàn có thể tự rèn luyện để trở nên may mắn hơn, nếu bạn muốn.
Trở thành một “con bướm xã hội”
Chuyên gia tâm lý Richard Wiseman là người nghiên cứu sâu về vận may, hoặc những cái được cho là “vận may” trong cuộc sống. Ông từng phát biểu trong sách The Luck Factor của mình rằng, số “thời cơ” một người có được phụ thuộc vào mức độ hòa nhập của họ, và khả năng kết nối với những người xung quanh.
Người may mắn thích kết nối với người khác, và thấy thoải mái khi làm điều này. Khi ở trong một môi trường mới, họ cố gắng trò chuyện với nhiều người thay vì chỉ ở gần những ai họ đã biết, hoặc những ai có tính cách giống họ. Cốt lõi của vấn đề này là, đa số các cơ hội trên đời không tự nhiên mà đến với bạn. Chúng đến từ các mối quan hệ bạn có, thậm chí cả những người bạn chỉ tình cờ gặp.
Tôi từng có cơ hội làm việc tại một ngân hàng danh tiếng ở Boston nhờ một người quen tôi gặp trong chuyến đi 5 ngày ở đó. Thậm chí tôi còn từng được gọi đi… thử giọng cho một ban nhạc rock sau khi tình cờ gặp ca sĩ hát chính ở một bữa tiệc. Chúng tôi gặp nhau vì cùng trò chuyện với một cô gái khác ở đó.
Theo chuyên gia Wiseman, “thiên thời, địa lợi, nhân hòa” thực chất nằm chủ yếu ở tư duy và tinh thần đúng đắn. “Người may mắn tăng khả năng tiếp xúc với các cơ hội bằng cách tương tác với nhiều người. Điều này hoàn toàn dễ hiểu, vì cơ hội may rủi vốn là trò chơi của những con số. Càng nhiều người và quan điểm tồn tại trong phạm vi tham chiếu của bạn, thì khả năng những góc nhìn và cơ hội tốt kết hợp được với nhau càng cao” - chuyên gia Wiseman chia sẻ.
Đúc kết lại thì mấu chốt không phải là bạn biết điều gì, mà là bạn biết ai.
Thi thoảng hãy làm điều gì đó “ngớ ngẩn”
Vận may dường như dễ “rơi vào đầu” những ai biết chấp nhận một hoặc vài cái rủi ro ngớ ngẩn (ở mức chấp nhận được). Bản chất nó vẫn là thiên kiến nhận thức của chúng ta - bạn dễ dàng nhìn thấy các thành công ngoạn mục họ có, mà không để ý hoặc quên mất những lần họ thất bại trước kia.
Chẳng hạn trong kỳ nghỉ, anh bạn thân của bạn quyết định đi club một mình trong khi bạn đã mệt. Và rồi lúc quay về khách sạn, anh ta "flex" rằng đã tình cờ gặp và được “quẩy” hết đêm với một siêu sao Hollywood ở đó. Khả năng cao là không phải anh ta có vận may thần thánh nào đó, mà là anh đã có nhiều đêm lang thang vô định ở nhiều club khác nhau. Và lần này anh vô tình vào đúng club, ở đúng thời điểm.
Sự ngẫu hứng có thể mở ra cho bạn không ít cuộc phiêu lưu và các cơ hội tiềm năng. Chứ nếu ngày nào bạn cũng làm ngần đó việc theo một lịch trình cố định, bạn sẽ ít gặp các cơ hội bất ngờ có thể mang lại lợi ích lớn hơn.
Thực tế chúng ta không thấy hết được các cơ hội đi kèm khi ra một quyết định nào đó. Chẳng hạn bạn sẽ thấy một cơ hội rõ ràng khi chuyển sang công việc mới, hay bắt đầu một sở thích mới. Nhưng bạn không nhìn thấy các cơ hội khác mà công việc hay sở thích đó sẽ dẫn tới.
Bản thân tôi khi bắt đầu làm việc online cũng nghĩ, một là được ăn cả, hai là ngã về không. Tôi hoặc sẽ thành công và chuyển hẳn sang làm online, hoặc sẽ quay về thế giới công sở. Nhưng qua nhiều năm, tôi có được nhiều mối nhân duyên tốt và đã mở rộng kinh doanh sang cả Thái Lan, Ukraine hay Brazil - những đất nước xa xôi mà tôi chưa từng nghĩ tới.
Tôi cũng đã kết thêm bạn bè ở những ngành nghề khác nhau theo các cách ngẫu nhiên nhất. Đến thời điểm này, tôi đã xây dựng mạng lưới quan hệ đủ rộng để có thể tự tin nói rằng, tôi sẽ không quay về làm việc công sở nữa.
Và có thể nếu tôi “chộp” lấy bất kỳ cơ hội nào trong số đó, chưa chắc nó đã phát huy tác dụng. Nhưng chắc chắn nó sẽ mở cho tôi cánh cửa tới nhiều cơ hội khác, mà tôi chưa thể hình dung lúc này. Thành công cũng vậy - nó là một chuỗi dài của việc liên tục thử, sai, điều chỉnh và làm lại. Cái gọi là “may mắn” chỉ đơn thuần là kết quả của việc không ngần ngại làm sai vài chục lần.
Mấu chốt là bạn cần giữ thái độ cởi mở với sự ngẫu hứng. Chàng trai mặc áo sơ mi tuềnh toàng bạn gặp ở quán cafe có thể là đối tác lớn cho dự án sắp tới của bạn. Sự kiện networking mà cô bạn thân kéo bạn đi có thể giúp bạn giành vé đẹp cho concert sắp tới của thần tượng bạn. Hoặc cô giáo yoga có thể vô tình “mai mối” bạn với vợ/chồng tương lai của bạn - chúng ta chẳng bao giờ đoán được những việc này.
Còn tiếp…