Điện ảnh – nhìn từ bên ngoài là một ngành nghề hào nhoáng, với những buổi công chiếu, những ngôi sao đi trên thảm đỏ, thu hút sự quan tâm của truyền thông, báo chí, có tác động đến hàng triệu công chúng.
Thế nhưng, đó chỉ là bề nổi của tảng băng chìm mà đa số chúng ta nhìn thấy. Để làm ra một bộ phim và chờ đợi đến ngày nó được công chiếu, là một hành trình dài và gian nan với nhà làm phim. Không phải ai cũng có thể bám trụ hết con đường.
Xem Cú máy ăn tiền (Cobweb) – bộ phim điện ảnh mới nhất của đạo diễn Kim Jee Woon (nổi tiếng với hai tác phẩm kinh dị A Tale of Two Sister (2003) và I Saw The Devil (2010), ta sẽ cảm nhận rõ những điều thú vị, nhưng cũng hết sức khắc nghiệt về ngành làm phim nói riêng, ngành sáng tạo nói chung. Phim để lại tiếng cười trào phúng về thực tế của ngành công nghiệp điện ảnh Hàn Quốc trong thời kỳ những năm 1970, với chế độ kiểm duyệt gay gắt.
Làm gì cũng khó, nhưng bạn có thể làm được nếu không sợ khổ
Trong Cú máy ăn tiền, đạo diễn Kim Yeol (Song Kang Ho thủ vai) muốn thực hiện lại cái kết cho bộ phim đã đóng máy, vì ông tin rằng đó là cách tạo ra kiệt tác để đời, khiến mọi người xung quanh thay đổi suy nghĩ về năng lực của mình.
Để quay lại cái kết này, toàn bộ ekip phải sắp xếp thêm 2 ngày quay. Và chỉ từ 2 ngày quay ấy, đạo diễn Kim Jee Woon thể hiện hết cho ta thấy nỗi vất vả, nhọc nhằn của những người làm phim.
Từ việc sắp xếp lịch trình diễn viên, thuê mướn bối cảnh quay, tìm kiếm thiết bị, đạo cụ, cho đến việc thuyết phục tất cả ekip cùng nhau thực hiện cái kết mới. Mỗi công việc đều như một cuộc vật lộn, nhất là khi điều kiện làm phim lúc đó không cho phép.
Một người trong đoàn phim phải kiêm nhiệm nhiều vai trò khác nhau, lúc hỗ trợ sản xuất, lúc lại sẵn sàng lăn xả đóng quần chúng. Thậm chí, chính nhân vật Kim Yeol dù đang làm công tác đạo diễn cũng trực tiếp kiêm nhiệm đóng một vai do không tìm được diễn viên.
Do chế độ kiểm duyệt gay gắt, đạo diễn Kim phải vất vả thuyết phục nhà sản xuất đồng ý cho phép quay vì kịch bản của ông có phần kết nhạy cảm. Đồng thời, ông phải luồn cúi, nói dối rằng mình đã viết một cái kết ca ngợi lòng yêu nước để không bị soi mói.
Chưa hết, cú one-shot trong cảnh kết phim được thực hiện nguy hiểm, suýt chút nữa ảnh hưởng đến tính mạng của những người có mặt trên phim trường. Trong quá khứ, bộ phim hé lộ thầy của Kim Yeol cũng qua đời sau một tai nạn vì quá đam mê hoàn thành cảnh quay khó.
Không chỉ với ngành làm phim, khi bạn đã chọn theo đuổi một ngành nghề cụ thể, bạn sẽ luôn gặp những khó khăn, trắc trở, công việc không dễ dàng như ý muốn. Hãy luôn chuẩn bị tâm thế để đương đầu với những mặt trái nghề nghiệp, biết đặt lợi ích của tập thể lên trên sự thoải mái của cá nhân.
“Hoa hồng luôn ở cuối con đường có gai”, và để có được những thành công trong công việc mình theo đuổi, ai cũng phải sẵn sàng đi qua những vũng bùn lầy lội, nhọc nhằn.
Đừng đánh mất mình trước những lời phê bình, chỉ trích
Quá trình làm phim khó khăn đã đành. Khi một bộ phim ra rạp, phim còn chịu vô vàn sức ép từ những luồng ý kiến đánh giá.
Ngoài những ý kiến khách quan của khán giả, còn có các nhà phê bình chuyên nghiệp tham gia nhận xét tác phẩm. Nhiều bộ phim được công chúng đánh giá cao nhưng không nhận được sự khen ngợi từ các nhà phê bình, và ngược lại.
Giống như trong bộ phim về ngành ẩm thực – Chef (2014), nhân vật chính Carl Casper từng hất cả cái bánh souffle vào mặt người phê bình ẩm thực nổi tiếng và quát: "Anh có biết làm không, anh có biết tôi vất vả như thế nào để làm được nó không, hay anh chỉ ngồi đấy ăn và chê bai người khác."Đạo diễn Kim Yeol trong Cú máy ăn tiền cũng có thái độ tương tự với các nhà phê bình điện ảnh.
Tác phẩm phản ánh thực tế về góc nhìn khác biệt giữa đạo diễn và giới phê bình phim, cũng như giễu nhại sự chủ quan khi đánh giá của một bộ phận trong số đó.
Nhưng, đặt trong thực tế, đã là một người làm sáng tạo, chắc chắn bạn sẽ luôn phải đối mặt với những lời chê bai, phê bình từ dễ đến khó nghe. Điều quan trọng là cách bạn phản ứng với những nhận định đó.
Hãy chắt lọc những ý kiến tốt và bỏ ngoài tai những lời phỉ báng, hạ thấp, cố gắng không đánh mất bản thân mình. Có như vậy, bạn mới tạo nên một màu sắc riêng để tiến xa hơn trên con đường sáng tạo.
Tìm cách “thông tắc” khi bế tắc
Trong Cú máy ăn tiền, đạo diễn Kim Yeol là người tham vọng. Việc ông mong muốn tạo ra bộ phim kiệt tác đến từ khao khát được chứng minh tài năng, đập tan định kiến của dư luận.
Tuy nhiên, tham vọng của ông nhanh chóng bị chính những người cùng nghề dập tắt bằng cách này hay cách khác. Có những thời điểm, Kim Yeol tự hoài nghi bản thân vì gặp quá nhiều sự chê bai, từ chối.
Trong giấc mơ được gặp lại người thầy của mình – một đạo diễn nổi tiếng đã qua đời, Kim Yeol tâm sự với thầy và hỏi ông: "Có lẽ nào em thực sự không có tài năng để theo đuổi nghề?"
Đây chắc hẳn là phân đoạn khiến nhiều người xem thấy đồng cảm. Vì ai trong chúng ta cũng đều từng thất bại, bị coi thường, bị đánh giá thấp về năng lực. Và mỗi lần như vậy, ta không tránh khỏi việc hoang mang về chính bản thân mình.
Nhưng cũng trong giấc mơ ấy, Kim Yeol được thầy gợi nhớ lại kỷ niệm lúc hai người cùng làm phim, sau đó nhận được lời khuyên: Hãy tin vào chính mình.
Đây cũng là thông điệp quan trọng được đạo diễn Kim Jee Woon truyền tải khéo léo trong Cú máy ăn tiền. Làm phim – cũng như bất kỳ công việc sáng tạo nào khác – là một ngành nghề đòi hỏi nhiều chất xám, phải dụng công và hy sinh vất vả. Việc gặp bế tắc và cảm thấy bất lực là điều mà bất cứ ai theo đuổi công việc này cũng phải đối mặt.
Mỗi khi muốn bỏ cuộc, dừng lại tác phẩm dang dở của mình, hãy giống như Kim Yeol, nghĩ lại về lý do mình bắt đầu. Ngoài ra, Kim Yeol sau đó cũng tìm đến những người có suy nghĩ tích cực, luôn ở bên cạnh ủng hộ mình như người cháu Mi Do (Jeon Yeo Been) để lấy lại động lực bên trong.
Nếu bạn đủ tin tưởng vào ý tưởng của mình, luôn nghĩ tích cực và sẵn sàng đi đến cùng hành trình đó, bạn sẽ nhận được quả ngọt mà mình xứng đáng.