1. Điều gì vừa xảy ra?
Gần đây, trend dọa ma trẻ em trở nên thịnh hành trên TikTok. Theo đó, nhiều người dùng mạng xã hội này đã cố tình nhốt trẻ nhỏ, mở những tiếng động rùng rợn khiến trẻ con hoảng sợ rồi quay lại cảnh tượng này.
Trong những clip dọa ma, có thể thấy nhiều trẻ em sợ hãi, cố gắng mở cửa trong bất lực. Một số người cho rằng trào lưu dọa ma này gây ảnh hưởng đến tâm lý trẻ nhỏ. Trong khi đó, một số người khác lại cho rằng, “vui vẻ thôi mà.”
2. Trend này tác động đến trẻ em như thế nào?
Trước đây, TikTok từng bị điều tra vì vi phạm quyền riêng tư của trẻ em, có các tác động tiềm ẩn đến sức khỏe tinh thần và thể chất người trẻ tuổi.
Trào lưu dọa ma có thể dừng lại ở việc khiến trẻ em sợ hãi, hoặc chấn thương tâm lý… nhưng các "trào lưu bẩn" khác trên TikTok có thể cướp đi mạng sống.
Gần đây, em bé người Anh Archie Battersbee 12 tuổi đã qua đời vì một thử thách nguy hiểm lan truyền trên TikTok. Có thể nói, Archie là một trong số trẻ em tử vong bởi làm theo các thử thách nguy hiểm trên MXH.
3. Còn trào lưu nào gây tranh cãi gần đây?
Nhảy múa gần máy bay chuẩn bị cất cánh, ngồi trên băng chuyền hành lý, “review bóc phốt quán ăn/sản phẩm…” là những trend gây nhiều tranh cãi thời gian gần đây trên TikTok tại Việt Nam.
Đây chỉ là một trong số hàng trăm xu hướng xuất hiện trên mạng xã hội này mỗi ngày. Những trào lưu này thường xoay quanh định hướng nội dung nhảm, vô hại không ít nhưng hại vô kể cũng rất nhiều.
Mặc kệ sự an toàn, quy định về luật pháp hay kể cả đạo đức, những trend “bẩn” này vẫn ngày càng lan rộng trên TikTok và được chia sẻ lại trên các nền tảng khác như facebook, Instagram Reels.
4. Tôi “đu trend”, vì thế tôi tồn tại?
Cùng với sự phát triển của Internet, chúng ta có những cộng đồng blogger, rồi facebooker, youtuber và bây giờ là Tiktoker. Nhiều người định vị sự tồn tại mang tính xã hội của mình thông qua các mạng xã hội này, đặc biệt là TikTok.
Khi đã trở thành một thành viên trong cộng động, mỗi cá nhân thường tuân theo các nguyên tắc và ứng xử chung của cộng đồng đó.
Trend (trào lưu) và challenge (thử thách) là hai trong những thứ “nuôi sống” cộng đồng TikTok, dù ở phía người tạo ra hay tiếp nhận. Trong đó, nội dung tiêu cực và nội dung nhảm vẫn thường dễ lan tỏa hơn.
Ai lại muốn mình bỏ lỡ bất cứ một trend nào trên TikTok, khi rất nhiều trong chúng ta đều sợ bị bỏ lỡ (FOMO?) Chưa kể, não của con người còn được thiết kế để thích video ngắn và say mê (dù vẫn chê) những nội dung nhảm.
Phải nói thêm rằng mỗi cá nhân không phải là một cộng đồng duy nhất. Tuy nhiên, khi một cá nhân tham gia và giao tiếp đại chúng thông qua các nền tảng xã hội, quyện chặt vào nhau như hiện nay, trend của TikTok nghĩa là trend của internet mà mọi người có thể tiếp cận và tiêu thụ.
5. TikTok có đang hủy diệt tương lai?
Hồi tháng trước, tỷ phú Elon Musk "lại ý kiến" về TikTok. Lần này ông nói, “Có phải TikTok đang phá hủy nền văn minh không? Một số người nghĩ như vậy đấy. Hoặc có lẽ là mạng xã hội nói chung."
Đây không phải là lời cảnh báo hay tiếng chuông cảnh tỉnh của Elon Musk, bởi chính ông cũng muốn mạng xã hội Twitter “gây nghiện” người dùng như cách TikTok đã làm.
Tuy chia sẻ của Elon Musk cần phải xem xét kỹ càng hơn nhưng nó có thể tác động xấu đến người dùng và thế hệ trẻ là có thật.
Theo Jaron lanier, tác giả của Ten Arguments for Deleting Your Social Media Accounts Right Now, mạng xã hội như Instagram, Twitter nói riêng, "thế giới online" nói chung đầy rẫy những con người tồi tệ, tác động xấu đến sức khỏe tinh thần của người dùng.
Các nội dung có tính chia rẽ, tin giả, phân biệt chủng tộc, lạm dụng xuất hiện ngày càng nhiều trên các mạng xã hội như Facebook, Twitter, Instagram, TikTok... và không còn xa lạ với chúng ta.
Và với TikTok, đó là những trào lưu và thử thách độc hại, nguy hiểm ẩn nấp trong những nội dung vui vẻ, hấp dẫn, tích cực khác.