1. Chuyện gì đã xảy ra?
Theo một khảo sát mới từ Vero Advocacy và Kadence International, gen Z Việt Nam đang có cái nhìn lạc quan về tương lai, với nhiều người kỳ vọng chất lượng cuộc sống được cải thiện trong 5 năm tới. Khảo sát được tiến hành trên 2716 người thuộc thế hệ gen Z và Millennials đến từ 6 quốc gia Đông Nam Á, trong đó có 453 người Việt Nam.
Kết quả chỉ ra 90% các đáp viên ở thế hệ gen Z cho rằng tương lai sẽ tốt đẹp hơn, nhỉnh hơn một chút so với 87% ở thế hệ Millennials. Gen Z Việt Nam cũng có tỷ lệ lạc quan cao nhất trong khu vực (90%), tiếp đó là Thái Lan với 89%, Indonesia 87%, Malaysia và Philippines đều 85%. Đáng chú ý, gen Z ở Singapore - đất nước phát triển nhất Đông Nam Á - lại có tỷ lệ lạc quan thấp nhất trong 6 quốc gia khảo sát, chỉ đạt 74%.
2. Sự lạc quan của gen Z Việt được thể hiện ở những khía cạnh nào?
Gen Z mới gia nhập thị trường lao động Việt Nam khoảng 4-5 năm gần đây, phần lớn vẫn đang ở giai đoạn đầu của sự nghiệp. Dù vậy, xu hướng chi tiêu và du lịch có lẽ là 2 khía cạnh thể hiện rõ nhất sự lạc quan, cũng như sức chi tiêu của thế hệ này.
Cụ thể, kết quả khảo sát trên có phần tương đồng với Nghiên cứu tâm lý người tiêu dùng Đông Nam Á (ACSS) do Ngân hàng UOB và Công ty tư vấn Boston Consulting Group công bố hồi đầu tháng 11/2024. Theo đó, hơn 70% đáp viên người Việt Nam bày tỏ tin tưởng vào triển vọng kinh tế đất nước trong 6-12 tháng tới, cao hơn mức bình quân 54% của khu vực.
Cũng theo nghiên cứu này, 47% người tiêu dùng gen Z đã chi tiêu nhiều hơn cho các hoạt động trải nghiệm như ăn uống, du lịch và đi concert. Nhóm tuổi này hiện chỉ chiếm 15% dân số Việt Nam, nhưng lại đóng góp đến 40% các khoản chi tiêu bên ngoài gia đình. Điều này được thúc đẩy một phần bởi mức thu nhập tăng lên, một phần bởi hiệu ứng truyền thông và một phần nhờ tâm lý tích cực, tin tưởng vào triển vọng kinh tế đất nước.
Ngoài ra theo một báo cáo của Booking.com, 22% gen Z Việt sẵn sàng chi tiền tham gia các hoạt động họ yêu thích, và 67% thừa nhận bị cuốn hút bởi các địa điểm xuất hiện trên phim ảnh, truyền thông. Nói cách khác, đây là thế hệ sẵn sàng “đi vì thần tượng, trải nghiệm theo phim”, dành nhiều ưu tiên và không ngại chi tiền cho những hoạt động, trải nghiệm ngoài các nhu cầu thiết yếu.
3. Giới trẻ Việt còn lo lắng vì những điều gì?
Dù có chỉ số lạc quan cao, người trẻ Việt vẫn có nhiều mối lo ngại. Khảo sát của Vero Advocacy và Kadence International cho thấy, những điều gen Z và Millennials Việt lo lắng chủ yếu tập trung vào triển vọng nghề nghiệp, chất lượng giáo dục, các vấn đề nhà ở và môi trường.
Triển vọng nghề nghiệp
Có tới 78% gen Z và 81% Millennials tham gia khảo sát bày tỏ lo ngại về công việc của mình. Như vậy mặc dù cả hai thế hệ đều phải đối mặt với những thách thức của thị trường lao động, Millennials (hiện đã ở tuổi cuối 20 - đầu 40) dường như chịu áp lực lớn hơn về sự ổn định và kế hoạch dài hạn trong sự nghiệp.
Cả hai thế hệ đều đánh giá khá cao các chính sách việc làm của chính phủ Việt Nam (58%), song vẫn nhấn mạnh rào cản do hạn chế cơ hội việc làm và sự cạnh tranh khốc liệt. Điều này cho thấy Việt Nam cần có những dịch vụ hỗ trợ việc làm hiệu quả hơn, như tư vấn hướng nghiệp và các chương trình giới thiệu việc làm.
Chất lượng giáo dục
Có 59% đáp viên gen Z và 57% đáp viên Millennials coi chất lượng giáo dục là một trong các thách thức hàng đầu. Một vấn đề phổ biến được cả hai nhóm đáp viên nêu ra, là việc tích hợp công nghệ vào chương trình học còn hạn chế. Điều này khiến các bạn chưa được chuẩn bị sẵn sàng để theo kịp thị trường lao động đang thay đổi liên tục, dù mức độ hài lòng nói chung với các chính sách giáo dục thì tương đối cao (57%).
Nhà ở và các vấn đề an sinh xã hội
Nhà ở giá rẻ không phải thách thức lớn nhất với giới trẻ Việt Nam, song mức độ hài lòng về vấn đề này lại khá thấp - chỉ 48% ở nhóm gen Z. Trong khi đó, các chính sách về tiếp cận dịch vụ y tế được đánh giá cao nhất, với tỷ lệ hài lòng đạt 67%. Về vấn đề thuế, tỷ lệ hài lòng đạt 51%, cho thấy giới trẻ mong muốn có sự minh bạch hơn trong việc sử dụng nguồn thu từ thuế.
Bảo vệ môi trường
Đây là vấn đề được 59% đáp viên gen Z và 53% đáp viên Millennials đặt ưu tiên hàng đầu - cao nhất trong 6 nước được khảo sát. Họ nhận định chính phủ Việt Nam có nhiều biện pháp kiểm soát ô nhiễm, quản lý chất thải và thúc đẩy năng lượng xanh, song vấn đề lớn nhất nằm ở sự thiếu nhận thức cộng đồng về các nỗ lực trên.
“Không ngạc nhiên khi giới trẻ Việt Nam quan tâm nhất đến vấn đề bảo vệ môi trường trong số các thị trường được khảo sát. Việt Nam thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai, tác động nặng nề tới các cộng đồng địa phương, dẫn đến nhận thức cao hơn và sự cấp thiết trong việc bảo vệ môi trường.
Vì vậy, giới trẻ rất mong muốn tham gia tích cực vào việc tìm ra các giải pháp giảm thiểu những thách thức này, cũng như bảo vệ tài nguyên thiên nhiên của đất nước cho các thế hệ tương lai,” bà Lê Diễm, Giám đốc Quốc gia Việt Nam tại Vero Advocacy cho biết.