Phiên thảo luận chuyên sâu đầu tiên trong chuỗi sự kiện Vietnam Innovators Summit sẽ khởi động với chủ đề ngành công nghệ tài chính (Fintech) tại Việt Nam. Phiên thảo luận diễn ra tại khách sạn Sofitel Sài Gòn với sự góp mặt của các chuyên gia đầu ngành: Winnie Wong (Mastercard), Manisha Shah (Momo), James Vương. (Infina), Huy Nghiêm (Finhay), và Dương Lê Minh Đức (FPT Smart Cloud).
Tiền mặt vẫn là là phương thức thanh toán nhanh chóng và an toàn được ưa chuộng nhất của người Việt. Cách đây ba năm, có tới 90% dân số vẫn ưu tiên sử dụng tiền mặt hơn các hình thức thanh toán công nghệ. Cho đến khi đại dịch ập tới, con số này đã giảm xuống còn 78%. Điều này cho thấy có một sự dịch chuyển, dù nhỏ nhưng rất đáng quan tâm, trong lĩnh vực thanh toán ở Việt Nam.
Mastercard - công ty công nghệ thanh toán toàn cầu - nhận định đây là một thị trường trẻ và tiềm năng khi mới mở rộng dịch vụ sang Việt Nam từ năm 1994. Dù đã có mặt ở thị trường Việt Nam rất lâu nhưng Mastercard chỉ mới có văn phòng chính thức trong nước 10 năm trước.
Bà Winnie Wong - Giám đốc Quốc gia của Mastercard tại Việt Nam, Lào và Campuchia chia sẻ: "Việt Nam có dân số trẻ, năng động, tỷ lệ sử dụng internet và điện thoại thông minh cao. Vì vậy đây là một thị trường tiềm năng để triển khai các phương thức thanh toán tiên tiến."
Bà cũng nhấn mạnh rằng người tiêu dùng Việt Nam "không ngại làm quen" với các công nghệ mới, đặc biệt là công nghệ tài chính (Fintech) với các phương thức mua sắm và thanh toán trực tuyến an toàn, nhanh chóng và thuận tiện hơn so với tiền mặt.
Tuy nhiên, tại một thị trường khá truyền thống như Việt Nam, nhiều người tiêu dùng vẫn chưa sẵn sàng gửi gắm số tiền họ cực khổ kiếm được vào một một tấm thẻ hay một ứng dụng điện thoại.
Bà Winnie khẳng định rằng với những tính năng bảo mật ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), "chỉ vài mili giây sau khi bạn nhấp vào nút thanh toán trên điện thoại, Mastercard sẽ rà soát giao dịch qua nhiều lớp bảo mật để bảo vệ chủ tài khoản khỏi các nguy cơ tấn công tài chính".
Bà cũng cho biết, để hướng tới một tương lai thanh toán phi tiền mặt ở Việt Nam thì "cần có sự hợp tác của nhiều bên" - từ các công ty tài chính công nghệ lớn nhỏ cho đến các đơn vị bán hàng, người tiêu dùng và các cơ quan chính phủ liên quan.
“Trong 3 đến 5 năm tới, tình hình chuyển đổi số ở Việt Nam có thể sẽ biến đổi bất ngờ. Nhưng dù thị trường biến đổi ra sao thì "cải thiện trải nghiệm khách hàng" vẫn sẽ luôn là mục tiêu theo đuổi của ngành fintech” - Bà Winnie chia sẻ.
Giáo dục người dùng là ưu tiên hàng đầu
Cũng như Winnie, bà Manisha Shah - Giám đốc Tài chính của "kỳ lân công nghệ" MoMo - rất lạc quan trước bối cảnh ngành fintech ở Việt Nam. Bà Manisha cho biết ngành fintech không chỉ đang tăng trưởng về lượng người dùng, mà còn thu hút một lượng lớn nhân lực Việt chất lượng cao.
MoMo có khoảng 2000 nhân viên và phần lớn trong số đó là người Việt. "Từ mảng công nghệ đến làm sản phẩm và nghiên cứu phát triển đều do đội ngũ Việt đảm đương" - bà Manisha cho biết. MoMo đã lựa chọn và đào tạo "những sinh viên xuất sắc nhất" để họ trở thành nguồn lực chính của công ty, từ đó giúp công ty phát triển vượt trội hơn.
Nhờ đội ngũ người Việt đông đảo mà ví điện tử MoMo có thể khai thác sâu vào thị trường trong nước, hiểu được những "điểm đau" (pain point) và nhu cầu của người tiêu dùng.
Vào năm 2010, MoMo khởi đầu là một ứng dụng thẻ SIM cho phép người dùng chuyển tiền, nạp tiền di động và mua thẻ cào trò chơi. Bốn năm sau, MoMo phát triển thành một ví điện tử trên điện thoại di động, rồi tiếp tục mở rộng thành siêu ứng dụng với nhiều tính năng như thanh toán bảo hiểm, quyên góp và cung cấp các sản phẩm đầu tư.
Bà Manisha giải thích, MoMo dành những năm đầu để giáo dục người dùng làm quen với "ví điện tử" - khái niệm vốn xa lạ với phần lớn người Việt Nam thời đó. Chỉ đến năm 2016, ứng dụng này mới cán mốc một triệu người dùng.
"Ban đầu, chúng tôi định vị người tiêu dùng cuối là đối tượng khách hàng chính và cố gắng mang lại giải pháp cho những bất tiện mà họ gặp phải. Sau này, chúng tôi nhận ra khách hàng của mình còn bao gồm cả các đơn vị kinh doanh. Từ đó, chúng tôi tập trung tìm hiểu và kết nối với đối tượng này để có thể hỗ trợ họ giải quyết những vấn đề về kinh doanh."
Với hơn 31 triệu người dùng hiện tại, MoMo vẫn không ngừng tung ra các sản phẩm mới nhằm quảng bá rộng rãi những lợi ích của ví điện tử và hình thức thanh toán trực tuyến (bao gồm cả quản lý tài sản) đến với người dùng, từ đó mang lại lợi ích không chỉ cho người tiêu dùng mà cả các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Xây dựng niềm tin ở khách hàng
Sự lên ngôi của các ứng dụng fintech, nền tảng đầu tư, và thanh toán kỹ thuật số tại Việt Nam cũng đi kèm với lượng gia tăng các vụ lừa đảo và tấn công mạng. Trung bình mỗi tuần có hơn 256 vụ tấn công mạng gây gián đoạn hệ thống thông tin.
Đây này là một thách thức lớn đối với các nền tảng đầu tư trực tuyến như Infina và Finhay. Cả hai ứng dụng đều lấy niềm tin của người dùng làm nền tảng hoạt động. Những nền tảng này giúp nhiều người có thu nhập vừa và thấp ở Việt Nam tiếp cận và làm quen với các hình thức đầu tư tài chính dễ dàng hơn.
James Vương, CEO của Infina cho biết: "Niềm tin của khách hàng là thứ quan trọng nhất với doanh nghiệp. Hình thức kiếm tiền trực tuyến cũng như lừa đảo qua mạng ngày càng phổ biến, nhưng nhiều người dùng vẫn chưa được chuẩn bị kỹ càng để nhận biết và đối phó các vụ lừa đảo." Khách hàng của Infina chủ yếu là thế hệ Millennials từ 25 đến 40 tuổi. Họ có xu hướng tiết kiệm hoặc đầu tư phần thu nhập dư ra vào kế hoạch hóa gia đình, giáo dục con cái, hoặc để nghỉ hưu sớm.
Theo anh Huy Nghiêm - nhà sáng lập Finhay, xây dựng niềm tin ở người dùng cần rất nhiều thời gian, công sức, và quan trọng hơn hết là tính "trung thực và nhất quán".
"Đầu tư đi kèm rủi ro và không hứa hẹn mang lại lợi nhuận trong tương lai. Vì vậy, việc tiên quyết là phải minh bạch và trung thực với người dùng về vấn đề này. Chỉ cần người dùng/nhà đầu tư Finhay hiểu và chấp nhận rủi ro, họ sẽ sẵn lòng dùng nền tảng và doanh nghiệp có thể kết nối với họ dễ hơn. Đó là những gì Finhay luôn làm từ ngày đầu tiên."
Dương Lê Minh Đức - Phó Giám đốc Trung tâm kinh doanh AI của FPT Smart Cloud, cho biết hành vi và nhu cầu của người dùng fintech (chủ yếu là giới trẻ) chính là kim chỉ nam trong hoạch định chiến lược của các công ty fintech. Nếu người dùng muốn thực hiện giao dịch và được hỗ trợ tức thời trên nền tảng đầu tư, thì doanh nghiệp phải có trách nhiệm đáp ứng được những yêu cầu đó.
Ông Đức chia sẻ: "Dù ngành fintech ở Việt Nam đã có sẵn các công nghệ cần thiết, nhưng các doanh nghiệp cần không ngừng cải thiện, đặc biệt là trong vấn đề tăng cường bảo mật. Ngày nay các công ty fintech đều vận hàng trên công nghệ điện toán đám mây. Vì thế họ rất cẩn trọng để lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ đám mây uy tín và thực hiện nhiều bài kiểm tra chất lượng. Nhờ vậy họ có thể nhanh chóng phát hiện và giải quyết các vấn đề về bảo mật."
Điện toán đám mây là một công nghệ cho phép doanh nghiệp fintech lưu trữ và phân tích dữ liệu bảo mật hơn, từ đó mang lại trải nghiệm tốt hơn cho người dùng.
Hơn hết, việc bảo mật dữ liệu sẽ giúp cho người dùng/nhà đầu tư nắm được thông tin chính xác về các khoản đầu tư của họ và đưa ra các quyết định đầu tư phù hợp.
James cho biết "cân bằng giữa lợi ích cho doanh nghiệp và lợi ích cho người dùng và khách hàng luôn là bài toán khó" trong giới đầu tư. "Ngay cả khi khách hàng muốn một sản phẩm nào đó trên Infina, chúng tôi sẽ không làm nếu xét thấy sản phẩm đó không có khả năng sinh lời và duy trì lâu dài. Điều này rất quan trọng dù có thể ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng của Infina."
Đối với anh Huy, để duy trì uy tín và niềm tin của khách hàng vào doanh nghiệp thì cần phải làm việc với các đối tác có tài sản tốt, thẳng thắn với khách hàng và minh bạch thông tin.
"Chúng tôi luôn tuân theo các hướng dẫn nghiêm ngặt về đánh giá rủi ro, kiểm soát nội bộ, chính sách của chính phủ và các thủ tục giấy tờ để giúp khách hàng đưa ra quyết định đầu tư khôn ngoan nhất."
Dưới đây là một số hình ảnh trong phiên thảo luận về ngành Fintech ở Việt Nam:
Chuyển ngữ bởi Bích Trâm