Tạo ra được một nội dung có hiệu ứng viral (viral content) là ước mơ của những người làm sáng tạo, bởi nó có sức lan tỏa vô cùng mạnh mẽ, đưa thương hiệu cá nhân/doanh nghiệp lên một tầm cao mới. Tuy nhiên, hiệu ứng viral cũng có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực và hệ lụy mà người làm sáng tạo chưa hình dung được ngay từ đầu.
Bài viết này sẽ phân tích ảnh hưởng và hiệu ứng sau khi một bài viết nói riêng và các nội dung nói chung trở nên viral — điều ít khi được nhắc đến. Bạn nên làm gì sau khi (bất ngờ) có được viral content? Làm sao để tận dụng lợi thế viral, đồng thời giải quyết những hệ lụy không mong muốn từ hiệu ứng này?
Lượt tương tác tăng đột biến
Biểu hiện rõ nhất của viral là traffic của bài viết sẽ tăng vọt ở mọi chỉ số (lượt xem, lượt thích, bình luận, lượt chia sẻ,...). Bài viết sẽ đến được với những người chưa từng biết bạn là ai và chưa đọc chia sẻ của bạn bao giờ.
Điều này đặc biệt tốt cho những blogger/influencer nhỏ đang muốn xây dựng thương hiệu cá nhân vì hiệu ứng viral giúp cho nội dung được lan toả một cách tự nhiên nhất — điều mà quảng cáo truyền thống khó đạt được. Nếu đã có sẵn những nội dung hay sản phẩm thú vị khác trên kênh của mình, hiệu ứng viral sẽ giúp nhiều người phát hiện và ủng hộ bạn hơn.
Nên làm gì? Thông thường, hiệu ứng này qua rất nhanh — chỉ vài ngày, thậm chí vài giờ. Vì vậy, bạn cần tận dụng tối đa thời gian viral bằng cách kết nối ngay với nhóm độc giả mới, thể hiện bản thân và thông điệp của mình một cách rõ ràng, giới thiệu mọi người tới những nội dung/sản phẩm/dịch vụ khác cộp mác “thương hiệu” của mình.
Điển hình như blogger Mark Manson tận dụng các nền tảng khác nhau để thu hút nhiều nhóm khán giả. Sau cuốn Nghệ thuật tinh tế của việc “đếch” quan tâm, anh nhanh chóng mở một kênh YouTube riêng chia sẻ các triết lý và bài học cuộc sống. Đồng thời, anh còn mở kênh podcast trên Spotify và đọc lại các bài viết trên blog của mình.
Về khía cạnh sáng tạo, bạn cần nghiên cứu và phân tích các yếu tố khiến bài viết trở nên viral, từ đó áp dụng và củng cố cho những bài viết tiếp theo. Hãy hướng đến sự phát triển lâu dài và bền vững, thay vì chỉ dựa vào những đột biến nhanh của hiệu ứng viral.
Xuất hiện các phản ứng trái chiều
Khi nội dung của bạn đột ngột được lan tỏa, bạn chắc chắn sẽ nhận được nhiều (hơn bình thường) các phản ứng trái chiều. Điều này chứng tỏ nội dung bạn làm đã chạm được đến nhiều đối tượng độc giả khác nhau.
Khi các nền tảng số phát triển, những tài khoản ảo lại ngày càng xuất hiện nhiều hơn. Tính ẩn danh và tâm lý đám đông khiến người ta tự tin nói lên quan điểm của mình mà không cần sự đồng thuận từ ai. Điều này cũng đồng nghĩa rằng nội dung càng viral thì khả năng nhận được những bình luận tiêu cực, chỉ trích, cạnh khóe, quy chụp càng lớn.
Đây là do những khán giả mới chưa biết rõ về bạn; họ chỉ đánh giá bạn qua một nội dung đơn lẻ mà có khi họ chỉ mới vừa lướt sơ qua. Do vậy, dù có vẻ như bạn đang bị “cả thế giới tấn công”, đừng buồn hay thất vọng. Phần lớn những chỉ trích của độc giả đều đến từ cách nhìn vào thực tế méo mó của họ, chứ không phải do bạn.
Nên làm gì? Trước các phản ứng này, hãy cư xử hòa nhã, trả lời lịch sự, rõ ràng với những người có thiện chí. Đừng ngại xóa, ẩn những bình luận cợt nhả, công kích cá nhân hay block những độc giả thiếu tôn trọng và văn minh. Hãy đảm bảo một “môi trường trong sạch” cho trang của bạn để bảo toàn năng lượng tích cực cho những độc giả khác.
Bài viết bị đạo nhái, sao chép bất hợp pháp
Đây là một trong những vấn đề gây bức xúc nhất, bởi nội dung và quá trình lao động sáng tạo của bạn không được tôn trọng. Các bài viết không những bị tự ý sao chép, chỉnh sửa, đăng chéo tràn lan mà tên tác giả và xuất xứ bài viết cũng không được đề cập.
Đã là người làm sáng tạo nội dung thì ai cũng muốn nội dung của mình đến với càng nhiều người càng tốt. Song, điều này không có nghĩa là họ cho phép người khác chiếm dụng, bóp méo, thậm chí kiếm tiền trên “đứa con tinh thần” của mình mà không có sự đồng ý.
Nên làm gì? Công nghệ hiện đại đã tạo ra những nút share, tag, copy-paste link gốc để chia sẻ bài viết một cách văn minh, hãy tận dụng chúng! Bạn cũng có thể nêu rõ quan điểm của mình về bản quyền ngay trên kênh để độc giả nắm được tiêu chí và liên hệ bạn khi cần. Hoặc, bạn cũng có thể sử dụng các phần mềm plug-in để bảo vệ chất xám của mình.
Tăng kỳ vọng ở độc giả và áp lực ở bản thân
Sau khi có viral content, kỳ vọng của độc giả sẽ cao hơn đối với người viết: độc giả mới muốn đọc thêm nội dung viral, độc giả cũ muốn chất lượng bài viết đồng đều và phát triển hơn nữa.
Bản thân tác giả cũng đặt thêm kỳ vọng và áp lực ở bản thân. Rất nhiều người làm sáng tạo đã gặp phải cảnh “one-hit wonder” khi chỉ duy nhất một sản phẩm trong cả sự nghiệp của họ được mọi người biết đến; họ không thể vượt qua cái bóng của chính mình và áp lực từ khán giả để sáng tạo hơn. Đoàn Thuý Trang với bài Tình Yêu Màu Nắng, hay J.K.Rowling với loạt tiểu thuyết Harry Potter là một ví dụ. Đây cũng chính là mặt trái lớn nhất của viral.
Nên làm gì? Chỉ có một cách duy nhất để giải quyết vấn đề này: tiếp tục viết. Hãy tận dụng và khai thác chủ đề đã từng viral, đồng thời nhanh chóng làm mới mình và thử sức ở những chủ đề, phong cách viết khác để duy trì guồng quay sáng tạo. Đừng vì một bài viết viral mà đóng khung bản thân trong một công thức nhất định. Nếu tiếp tục viết, bạn sẽ tiếp tục có cơ hội viral. Đừng bỏ cuộc!
Kết
Có được một viral content là điều đáng mơ ước, nhưng không phải ai cũng chuẩn bị đủ tâm thế để đối diện với hệ lụy và mặt trái của hiệu ứng này.
Tôi hy vọng bài viết này phần nào giúp bạn có được cái nhìn rõ hơn về hiệu ứng viral và các ý tưởng để tận dụng các mặt lợi-hại của nó, từ đó giúp bạn tìm ra hướng đi đúng cho con đường sáng tạo nội dung của mình.