Bên cạnh những bộ phim xuất sắc nhất định phải xem cùng những màn trình diễn ấn tượng trên màn ảnh rộng, điện ảnh 2023 còn chứng kiến những hiện tượng khác thường. Nó không chỉ cho thấy nền điện ảnh luôn có những biến số thú vị ở phòng vé, mà còn chứng kiến những biến động về thị trường, gu thưởng thức nghệ thuật của khán giả.
Bên cạnh đó, cuộc đình công của các nghiệp đoàn lớn nhất Hollywood cũng mang đến những dự báo về lĩnh vực sáng tạo, đi kèm với quyền lợi cùng các rủi ro khác.
Sau đây là 4 hiện tượng điện ảnh độc đáo nhất đã xảy ra trong năm 2023 theo Vietcetera.
Barbenheimer - Hiện tượng điện ảnh của năm
Không hẳn Barbie, cũng chẳng hẳn Oppenheimer, Barbenheimer mới thực sự là hiện tượng thú vị, và là một “món quà” điện ảnh trong năm 2023.
Hai “bom tấn” đối lập nhau ra rạp cùng một ngày (tại Mỹ) đã tạo nên hiện tượng có 1-0-2 cùng loạt meme độc đáo. Hiện tượng thú vị này có lẽ đã không xảy ra nếu Margot Robbie đồng ý với nhà sản xuất của Oppenheimer lùi lịch phát hành Barbie.
Barbie là tác phẩm hài/âm nhạc của nữ biên kịch/đạo diễn Greta Gerwig. Bộ phim có sự tham gia của Margot Robbie trong vai Barbie, và Ryan Gosling trong vai Ken. Đây là một bộ phim hài nhẹ nhàng với những thông điệp “thẳng như ruột ngựa” về câu chuyện tìm lại giá trị của những “cô, cậu búp bê.”
Nhạc phim của Barbie cũng đầy hấp dẫn, không chỉ được khán giả yêu thích mà còn xuất hiện trong nhiều đề cử giải thưởng danh giá như Grammy, Quả cầu vàng.
Trong khi đó, bộ phim tiểu sử Oppenheimer của đạo diễn Christopher Nolan quy tụ dàn sao như Cillian Murphy, Emily Blunt, Robert Downey Jr., Florence Pugh, Matt Damon, Casey Affleck… Tác phẩm đánh dấu những bùng nổ và thăng trầm về “cha đẻ” bom nguyên tử, với ngôn ngữ điện ảnh và những màn nhập vai xuất sắc.
Đạo diễn kỳ cựu Martin Scorsese cho rằng Barbenheimer là hiện tượng vô tiền khoáng hậu và có ý nghĩa rất lớn với nền điện ảnh. Trong khi đó, các rạp phim vui sướng bởi hiện tượng này kích thích doanh thu phòng vé tăng lên.
The Eras Tour Movie - Chưa bao giờ rạp chiếu phim ồn ào như vậy
“Tất cả ngành công nghiệp âm nhạc” (The Music Industry), tỷ phú, Nhân vật của năm theo Time, Ngôi sao toàn cầu của Spotify, nghệ sĩ có một trong những tour diễn thành công nhất lịch sử âm nhạc, v.v. Đó là những điều dùng để định nghĩa Taylor Swift trong năm 2023.
Không chỉ là ngôi sao âm nhạc, Taylor Swift còn tạo ra một hiện tượng phòng vé thú vị với bộ phim The Eras Tour.
Rốt cục The Eras Tour Movie có gì? Đó là 168 phút trải qua 10 kỷ nguyên âm nhạc của Taylor, từ nữ ca sĩ nhạc đồng quê đến ngôi sao nhạc Pop sáng chói.
Quy tắc giữ trật tự trong phòng chiếu phim ư? Dẹp hết đi vì bạn sẽ không ngừng nhún nhảy, hát theo, bật đèn flash trên điện thoại để đung đưa tay theo từng giai điệu.
The Eras Tour Movie cũng có những điều “bất thường” trái với nguyên tắc của thị trường điện ảnh. Ví dụ như, Taylor Swift đã quy định hẳn hoi về suất chiếu trong tuần của phim ở một số thị trường thay vì ra rạp như bình thường.
Nữ nghệ sĩ cũng tự chỉ định giá vé khá cao so với mặt bằng chung. Tại thị trường Việt Nam, để vào rạp nhún nhảy và hát theo Swift, bạn phải bỏ ra khoảng 200 nghìn với định dạng 2D.
Dù giá vé cao, khán giả vẫn nườm nượp ra rạp. Người hâm mộ vỗ tay và hát theo; kéo áo người bên cạnh để kể về kỉ niệm về bài hát đang vang lên trên màn hình… Họ cười và khóc khi theo dõi những thước phim, không chỉ ghi lại The Eras Tour mà còn là những kỷ niệm của họ gắn liền với thần tượng.
Đây là một trong những khoảnh khắc điện ảnh ấn tượng nhất ở rạp phim trong 2023, giống như cảm xúc người hâm mộ đã hò hét điên cuồng ở cảnh gần cuối của Avengers: End Game cách đây vài năm.
Sự trỗi dậy của những tác phẩm điện ảnh ‘chân chính’
Không có ý chê bai những tác phẩm bom tấn chuyển thể từ truyện tranh, nhưng dòng phim siêu anh hùng đang đi vào giai đoạn thoái trào.
Trong năm 2023, những phim siêu anh hùng vừa được giới phê bình đánh giá cao, lại vừa được người hâm mộ yêu thích dường như chỉ có Spider-man: Across the Spider-Verse. Những bom tấn thành bom xịt của dòng phim này phải kể đến Flash, Blue Beetle, Shazam! Fury of the Gods, v.v.
Trong khi đó, những tác phẩm điện ảnh ‘chân chính’ lại bước lên đài vinh quang. Killers of the Flower Moon của đạo diễn kỳ cựu Martin Scorsese là một trong những bộ phim tuyệt vời của năm. Oppenheimer của Christopher Nolan vừa được giới phê bình đánh giá cao, lại được công chúng yêu thích.
Ngoài ra, Poor Things (Yorgos Lanthimos) hay Beau is Afraid (Ari Aster) cũng có thành công tương tự. Những giá trị và sự sáng tạo trong ngôn ngữ điện ảnh thu hút người xem một cách tự nhiên và lôi cuốn khán giả tới với các tác phẩm.
Bên cạnh đó, loạt phim kinh phí thấp đến từ các hãng phim độc lập như A24 tạo nên những hiện tượng thú vị không kém. Không chỉ Beau is Afraid, hãng A24 còn có những tác phẩm đầy thú vị khác, được giới phê bình và khán giả yêu thích như Past Lives (Celine Song), Zone of Interest (Jonathan Glazer), Priscilla, v.v.
Biên kịch và diễn viên đình công, Hollywood đình trệ
2023 chứng minh cuộc đình công kép diễn ra tại kinh đô điện ảnh Hollywood. Vào đầu tháng 05, hơn 11000 biên kịch tại Mỹ đình công. Sau đó gần hai tháng, hơn 1000 diễn viên gửi thư "sẵn sàng đình công” với những tên tuổi hàng đầu như Meryl Streep, Jennifer Lawrence, Joaquin Phoenix, v.v.
Cứ mỗi 3 năm, Hiệp hội Biên kịch Hoa Kỳ (WGA) sẽ bước vào bàn đàm phán với Liên đoàn Nhà sản xuất Điện ảnh và Truyền hình (AMPTP) nhằm đi đến một hợp đồng mới về điều kiện làm việc và thu nhập cho những nhà biên kịch.
Tương tự, Liên đoàn Diễn viên Hoa Kỳ (SAG-AFTRA) cũng có những kiến nghị với AMPTP sau mỗi 3 năm về những quyền lợi, quyền hạn và trách nhiệm cho những diễn viên thuộc liên đoàn.
Cuộc đình công kép này liên quan đến điều kiện làm việc và thu nhập của giới biên kịch và diễn viên tại Hollywood. Không chỉ có nền công nghiệp điện ảnh và truyền hình tại Hollywood, khán giả cũng bị ảnh hưởng theo.
Tuy nhiên, cuộc đình công này có ý nghĩa đặc biệt và tác động lâu dài với nền điện ảnh, tạo ra những bước chuyển quan trọng đối với cả ngành công nghiệp sáng tạo nói chung.