Trong một năm 2020 đầy biến động, chăm sóc bản thân không còn là việc chau chuốt bề ngoài và thường được xem là “xa xỉ”, mà dần trở thành hoạt động thiết yếu, thậm chí là thói quen hàng ngày. Bởi vì chúng ta đều ít nhiều nhận ra: khi chăm sóc bản thân tử tế, sự tích cực sẽ đến kể cả cuộc sống có nhiều biến động khôn lường.
Nếu ví mình như một cái cây thì chăm sóc bản thân giờ đây không chỉ gói gọn ở tỉa cành để nhìn đẹp hơn, mà còn tiến tới việc chăm bón để nuôi dưỡng bộ rễ tâm hồn.
Tiếp nối những nỗ lực “nuôi dưỡng" đó trong năm 2020, năm 2021 cũng nên là một năm “self-care cấp tiến”. Cụ thể như thế nào? Sau đây là tổng hợp những phương pháp để bạn thương bản thân hơn qua các bài viết của Vietcetera.
Sự cấp tiến (cần thiết) của self-care
Theo WHO định nghĩa, tự chăm sóc bản thân (self-care) là tinh thần đề cao sức khỏe và khả năng đề kháng bệnh tật mà không cần đến hỗ trợ của nhân viên y tế.
Cụ thể, ý thức chăm sóc bản thân mang lại tác động tích cực ở cả:
- Cơ thể: tăng sức đề kháng, giảm bệnh vặt và ít phải phụ thuộc vào kháng sinh (Việt Nam là nước có tỷ lệ kháng kháng sinh cao).
- Tinh thần: giảm căng thẳng, tiêu cực và các loại bệnh tâm lý. Khi tâm trí minh mẫn, khỏe mạnh thì mới có thể suy nghĩ thông suốt và ra quyết định đúng đắn.
Tưởng chừng self-care chỉ là hoạt động thư giãn, nhưng với năm 2020 nó còn mang nhiều ý nghĩa hơn thế, đặc biệt đối với ngành y tế.
Tự chăm sóc bản thân tốt, bạn sẽ chỉ phải đến cơ sở y tế vào lúc mình thực sự cần nhất. Việc này góp phần làm nhẹ tải hệ thống y tế. Không chỉ chính bạn có được dịch vụ chăm sóc tốt hơn, điều này còn đem lại nhiều cơ hội hơn cho nhóm người dễ tổn thương.
Vượt qua định nghĩa "chăm sóc bản thân" thông thường, trong năm 2020 vừa qua, self-care còn là một dạng trách nhiệm với bản thân và xã hội.
Nên bắt đầu chăm sóc bản thân từ đâu?
1. Nhìn lại
Đặc biệt trong năm nay, khái niệm “phát triển sau sang chấn" (post traumatic growth) được nhiều người quan tâm, bởi nó giúp ta nhận thấy những thay đổi tích cực sau một khủng hoảng trong cuộc sống. Chúng ta có thể kích hoạt nó theo nhiều cách, chẳng hạn như chia sẻ về trải nghiệm của mình và bài học đúc kết được.
Các editor tại Vietcetera từng chia sẻ: Năm COVID thứ nhất dạy chúng tôi điều gì?
Còn bạn? Trong năm qua, bạn có rút ra được gì về: Khả năng phục hồi hoặc thích nghi của mình? Những giá trị nào giúp bạn vượt qua thời gian khó khăn? Điều gì ngăn cản hoặc khuyến khích bạn vượt qua thử thách? Bạn của một năm qua đã có những thay đổi gì? Mối quan hệ của bạn với người khác?
Bài viết hỗ trợ bạn:
- 3 Cấp độ tự nhận thức
- Lòng tự trắc ẩn là gì và vì sao bạn cần nó?
- Cho một mối quan hệ bền lâu, 10 yếu tố để kiểm tra ngay
2. Phục hồi
“Khả năng phục hồi không đến từ những gì bạn có, mà từ những gì bạn làm.” – Al Siebert
Đó là lý do chúng ta cần chú trọng đến những thói quen hàng ngày, dù là nhỏ nhất. Năm nay, thay vì chỉ xoay quanh sự nghiệp, tình cảm, hãy thêm vào mục tiêu năm mới của bạn 4 khía cạnh:
- Thể chất: Nuôi dưỡng và nâng cao sức bền của cơ thể.
- Cảm xúc: Gia tăng những cảm xúc tích cực để bù đắp cho những trải nghiệm tiêu cực.
- Tinh thần: Giảm bớt kích động, lo âu và quá tải, tập trung vào những điều thật sự quan trọng.
- Tâm hồn: Kết nối và nhận thức sâu sắc hơn về mục đích, ý nghĩa và niềm tin của bạn.
Các bài viết hỗ trợ bạn:
- Chỉ mất vài phút mỗi ngày, đổi lại một lối sống lành mạnh
- 5 Cách áp dụng tỷ lệ tích cực 3:1 vào cuộc sống
- Phương pháp thiền và chánh niệm cho người bận rộn
- Cái tôi, kỳ vọng và cảm xúc dưới góc nhìn sinh học
3. Nâng cao
Nhìn nhận cảm xúc của bản thân thấu đáo hơn: Khi từng suy nghĩ, hành động được lắng nghe là lúc chúng ta có thể kiểm soát bản thân tốt hơn, đồng thời trắc ẩn và thấu cảm hơn với chính mình lẫn người khác.
- Vì sao chúng ta cứ nhớ mãi những ký ức không vui?
- Đích đến của tự nhận thức nên là chấp nhận bản thân
Kiểm soát nguồn tin tiếp nhận: Tự bảo vệ mình trước tin giả và tránh "bội thực" tin xấu là điều mà ai cũng cần lưu tâm, nhằm đảm bảo nguồn thông tin mình tiếp nhận luôn có giá trị cao.
- Phải làm gì khi nhìn đâu cũng thấy tin buồn?
- Echo chamber là gì? Bạn có phải nạn nhân của vòng lặp thông tin?
Đặt giới hạn cá nhân: Hành động này không hề ích kỷ, trái lại nó bảo vệ ta trước những tác động tiêu cực cũng như cho ta thời gian yêu thương bản thân nhiều hơn.
Biết cách tìm và tạo niềm vui: Thực tế không cần tìm kiếm ở đâu xa, niềm vui hiện hữu ngay trong từng giây phút bạn đang sống. Sâu xa hơn về mặt lý tưởng, đó là một dạng thực hành của chủ nghĩa khắc kỷ.
Học cách ở một mình: Khi chỉ còn một mình với những dòng suy nghĩ, chúng ta sẽ học được cách lắng nghe và đối thoại với chính mình, từ đó thúc đẩy trong quá trình tiến hóa của bản thân.